Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin 62 ve 63. maddeleri çerçevesinde, özel öğretim kurumlarının bursluluk, deneme, seviye tespit sınavı gibi uygulamaları ile araştırma, yarışma ve sosyal etkinlik faaliyetlerinde bulunmalarına izin verilmiştir.
Özel öğretim kurumları, ders ya da sınavlardaki başarılarından dolayı bilim, kültür, sanat, spor ve benzeri alanlardaki başarılarından dolayı veya maddi imkânsızlıklarından dolayı öğrenci ve kursiyerlere karşılıksız olarak burs verebilmektedir. Burs vereceği öğrenci veya kursiyerlerini belirlemek amacıyla ocak, şubat ve mart aylarında (salgında sınav tarihleri uzatılmıştır.) İl Milli Eğitim Müdürlüklerine müracaat ederek şartları uygun bulunan kurumların bursluluk sınavı yapmasına valiliklerce izin verilmektedir. Sınavlara katılanlara ilişkin kimlik bilgileri, ilçe/il/ülke sıralaması ya da yüzdelik dilimi gibi veriler kesinlikle paylaşılmamaktadır.
Özel okulların sayısının artması sonucunda bursluluk sınavları konusunda ilan, reklam ve rekabet konularında sıkıntılar yaşanmaya başlanmıştır. Özel okullar arasındaki rekabet özellikle salgın döneminde en üst seviyeye ulaşmış durumdadır. Özel okullar bir taraftan mevcut öğrencilerinin kayıt yenilemelerini sağlarken bir taraftan da yeni aday öğrencilerine ulaşmak istemektedirler. Aday öğrencilerinin verilerine ulaşmak ancak bursluluk sınavları ile mümkün olmaktadır. Ocak ayı başında birçok özel okul bu verilere ulaşmak için online olarak bursluluğa hazırlık sınavı adı altında sınavları organize etmiştir. Bu uygulamaya veli ve öğrencilerin büyük bir ilgi göstermesi özel okullar için güzel bir deneyim olmuştur. Bu sınavların sorularını özel okulların kendilerinin hazırlamış olmaları okullar arasında farkındalığın da artmış olduğunu göstermektedir. Bu sınavlara okullarını hazırlayan özel okullar, binlerce öğrencinin girebileceği sınav altyapısına sahip olmuşlardır. Bu sınavların önümüzdeki aylarda da yoğun bir şekilde devam edeceğine inanıyorum. Velilerden ve öğrencilerden de bu konuda okullara çok sayıda talep gelmektedir.
Büyükşehirlerde bursluluk ilanlarının öğrencilere duyurulması ile sınava girecek öğrencilerin sınav tarihlerinin çakışması, güzel bir çalışma olan bursluluk sınavlarında birtakım önlemlerin alınmasını gerektirmektedir. Okulların birbirleri ile rekabetten ziyade iş birliği yapmalarının ve ortak çözümler üretmelerinin zamanı gelmiştir. Bursluluk sınavına müracaat eden öğrencilerin % 20’si maalesef sınavlara bu nedenlerden katılamamaktadır.
Özel okulların bir sonraki yılı planlaması da aslında bursluluk sınavları sonuçlarına göre olmaktadır. Kayıt yenileme işlemlerini tamamlayan özel okullar eksik kontenjanlarını bu sınavlar ile tamamlamaya çalışmaktadır. Öğretmen ve derslik planlaması da bu süreçte gerçekleşmektedir. Bursluluk sınavı ailelerin alternatif okul arama ve değiştirme sorununa da çözüm getirmektedir. Özel okul düşüncesi olan veliler için büyük bir fırsata dönüşen bu sınavlar, veliler için öğrencinin başarısı sonucu burs almasından dolayı hem gurur kaynağı olmakta hem de aile bütçesine katkıda bulunması anlamına gelmektedir. Erken kayıt döneminde indirim ve taksitlendirme avantajlarından velilerimizin yararlanabilmesi için özel okulları ziyaret etmesinin ve fazla sayıda kurumun bursluluk sınavına girmesinin yararlı olacağını düşünüyorum.
Sınav sistemini değiştiremediğimiz için velilerde öğrencilerini 9 ve 10.sınıfta devlet okulunda okutup, 11 ve 12. Sınıfta özel okula geçirme gibi bir düşünce gelişmiştir. Bunu e-okul sınıf sayılarından ve nakillerden de görebiliriz. Mevcut durumdaki sınav sistemi artık tartışmasız bir şekilde başlangıçtan itibaren velileri özel okullara yönlendirmeye başlamıştır. Salgın sürecinde özel okullar sıkıntı yaşamış olsalar da bunun geçici olduğunu düşünüyorum. Normal hayata dönüldüğünde özel okullara öğrenci müracaatları ilk sınıflardan itibaren daha fazla artacaktır. Özellikle 8. sınıf öğrencilerinin LGS’den sonra karar vermede zorlandıklarını görüyoruz. Özel okul ya da devlet okulu ikileminde bursluluk sınavlarının karar vermelerinde yararlı olacağı kesindir. Bizler yaşayarak öğreniyoruz ve çevremizdeki deneyimlerimizden sonuçlar çıkarıyoruz. Velilerimize tavsiyem odur ki öğrencilerini çok sayıda bursluluk sınavlarına yönlendirmeleridir. Farklı özel okullardan aldığı sınav sonuçlarına göre öğrencinizi tanımış olursunuz, aynı zamanda da geleceği ile ilgili kararlarda elinizde veriler olur. Bu değerlendirme sonucu seçeceğiniz okullarda dört yıl veya sekiz yıllık sözleşmeler, ileride kurumun ne olacağını tahmin edemeyeceğiniz için sıkıntılar oluşturabilir. Bu nedenle sözleşmelerin yıllık olmasına dikkat etmeniz yararlı olacaktır.
Özel okul tercihi yaparken mevcut öğretmen kadrosu, okulun kurumsal kimliği, başarıları, kullandığı kaynakları ile kaynakların hazırlanmasında öğretmenlerin rolünü bilmek önceliğiniz olmalıdır. Okulların fiziksel yapılarının, sosyal donatılarının, servis ve yemek hizmetlerinin genelde aynı olduğunu düşünmekteyim. Butik veya kampüs olması sizlerin tercihine kalmış bir durumdur.
Ülkemizdeki özel öğretim kurumlarında 180.000 (%16) civarında öğretmen ve idareci görev yapmaktadır. Özel öğretimde okul öncesi öğretmen oranı %40 iken, genel ortaöğretim kademesinde % 36’sı görev yapmaktadır. İstihdam ve sayı olarak özel okulların büyüyeceğini hatta daha fazla gelişeceğini öngörmekteyim. Gelişme ve büyüme gerçekleşirken eğitim hizmetlerinin niteliğinin ve kalitesinin artması için özel okulların standartları da ortaya konmalıdır. Özel okulların kendi içerisinde tutarlı bir büyüme sağlayabilmesi dernek yanında bir oda ile olacaktır. Kurumların açılış şartları, denetimleri, rekabet ortamları birlikte ele alınarak gerçekleştirilmelidir. Özel okullarımızın salgın sürecinde yaşadıkları deneyimler aslında büyük bir tecrübeye imkan sağlamıştır. Özellikle büyükşehirlerde aynı ad ile yapılan isim verme işlemleri özel okullar birliğinin içerisinde ele alınmalıdır. Bu işte para vardır deyip herkesin eğitime yatırım yapmasından dolayı bazı özel okulların devir işlemleri kesinlikle kontrol edilmelidir. Devletimizin; velilerimizin ve öğrencilerimizin mağdur olmamaları için devir işlemlerinde ve açılışta sermaye denetimi ile teminat mektubu kısmını Özel öğretim kurumları yönetmeliğinde yer almalıdır. Girdiğiniz bursluluk sınavlarının anlamını yitirmemesi için özel okul sermaye ve yatırım kısımları özenle denetlenmelidir. Özel öğretim kurumlarının kendi aralarında öğretmen değişimi ve öğrenci nakilleri konusu ayrıca düzenlenmelidir. Konu rekabetten ziyade iş birliği ile çözülmelidir.
Fransa’da özel okullara devlet desteği öğrenci maliyeti üzerinden olmaktadır. Bir öğrencinin devlete maliyeti kadar özel okullara teşvik verilmektedir. Özel okul bunun üzerine bir rakam ekleyerek ücretini belirlemektedir ki bu rakamda 1000 ile 2.000 euro arasında olmaktadır. Bizim özel okullarımız kendi imkânları ile eğitim öğretim hizmetlerini sürdürmektedir. Ülkemizde verilen özel okul teşvikinin kaldırılması belirli bir grubun özel okullardan yararlanabileceği gerçeğini gün yüzüne çıkarmıştır. Kalitenin devlet okulları ile özel okullar arasında kurulacak iş birliği ile artacağına inanıyorum. Kısacası tavsiyem; bursluluk sınavlarını kaçırmamanız ve okullardan alacağınız fazladan birkaç mesajı dert etmemenizdir.
