Güncel

Anayasa Mahkemesi'nden kadınlar için "soyadı" kararı

Resmi Gazete'de yayımlanan Anayasa Mahkemesi (AYM) kararı ile Türk Medeni Kanunu'nun 187. Maddesi'nde yer alan 'Kadın, evlenmekle kocasının soyadını alır; ancak evlendirme memuruna veya daha sonra nüfus idaresine yapacağı yazılı başvuruyla kocasının soyadı önünde önceki soyadını da kullanabilir' hükmü, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edildi. Bu kararla birlikte artık kadınlar, evlendiklerinde kocasının soyadını almak zorunda kalmayacaklar ve kendi soyadlarını kullanabilecekler.

Abone Ol

İstanbul 8. Aile Mahkemesi, "Kadın evlenirken kocasının soyadını alır, ancak evlendirme memuruna veya daha sonra yazılı başvuruda bulunarak eski soyadını yazılı olarak da kullanabilir" hükmünün iptali için Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. önceki soyadını kocasının soyadından önce kullanmak üzere nüfus müdürlüğüne müracaat eder.Daha önce iki soyadı kullanmış olan kadın bu hakkından ancak bir soyadı için yararlanır." İstanbul 8. Aile Mahkemesi, erkek doğumda aldığı soyadını hayatı boyunca kullanabilecekken, kadınlara aynı hakkın verilmemesinin eşitlik ilkesine uygun olmadığı gerekçesiyle bu hükmün yürürlükten kaldırılmasını istedi.

Anayasa Mahkemesi başvuruyu değerlendirdi ve Medeni Kanun'un 187. maddesinde yer alan hükmü kaldırdı. Kararda, Anayasa'ya göre kadın ve erkeğin eşit haklara sahip olduğu ve ailenin "eşler arasında eşitlik" esasına dayandığı belirtildi. Kararda ayrıca, bir erkeğin soyadını evlendikten sonra bile evlilik öncesi kullanabilmesine karşın, kuralın bir kadının soyadını yalnızca evlenmeden önce kocasının soyadının önünde kullanabileceğini öngördüğü vurgulandı. Bu, benzer durumdaki eşler arasında cinsiyete dayalı ayrımcılık yaratır. Sicil kayıtlarında karışıklığın önlenmesi ve aile ilişkilerinin doğru bir şekilde kurulması kamu yararına olmakla birlikte, kararda kimlik numaralarının kullanılmasına ve nüfus kayıt hizmetlerinin bilgi teknolojileri aracılığıyla sunulmasına dikkat çekildi.

Kararda, kadınların evlilik öncesi soyadlarını yargıya başvurarak kullanabilecekleri hatırlatılırken, "Eşitlik ilkesinin özü, kadınların hukuk yollarına başvurmadan erkeklerle eşit haklardan yararlanabilmesidir." Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi ve Yüksek Mahkeme, kadınların yalnızca evlenmeden önce soyadlarını kullanmaları için sınırlı olanaklar sağlamıştır. Ancak halen korunan ve idari makamlarca uygulanan kural nedeniyle kadınların evlenmeden önce soyadını tek başına kullanmaları herhangi bir külfet olmadan mümkün olmamıştır. Eşlerin ortak soyadı yoksa aile ilişkilerinin korunamayacağını söylemek de güçtür ifadelerine yer verildi.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi'nin kararı Resmi Gazete'de yayımlandı. Medeni Kanun'un 187. maddesinde yer alan hükmün yürürlükten kaldırılması kararı, Resmi Gazete'de yayımlanmasından 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu kararla kadınların evlendikten sonra sadece kızlık soyadını kullanmak için dava açmasına gerek kalmayacak.