Sosyal Güvenlik Kurumu ( SGK),bazı durumlarda vatandaşlara bağlanan emekli aylığını, yanlış bağlandığı veya emeklilik koşullarını sağlamadan aylık bağlandığı gerekçesiyle kesebiliyor. Haklı olduğunu düşünen vatandaşların bu tür durumlarda dava açma hakkı bulunuyor. Davayı kazanan vatandaşın emekli aylığı tekrar bağlanıyor. Yanlışlık gerekçesiyle aylığın kesildiği tarihten itibaren ödenmeyen emekli aylıkları da topluca veriliyor. BAĞ-KUR emeklisi bir vatandaşın emekli aylığı, yanlış bağlandığı gerekçesiyle 15 Şubat 2005 tarihinde SGK tarafından kesildi. Emekliliği boyunca ödenen aylıklar ile sağlık yardımlarının bedelini de iade etmesini istedi. Dava açan vatandaş, 79 ay sonra mahkemede haklılığını kanıtlayarak emekli aylığının yeniden bağlanmasını sağladı. SGK aylığı bağladı ve kesilmiş aylıkları topluca ödedi. Vatandaş SGK’nın iade ettiği aylıkları tahsil ettikten sonra, 6.5 yıl boyunca aylık alamadığı için manevi zarar gördüğünü belirterek 15 bin lira manevi tazminat verilmesi, iade edilen emekli aylığı için de faiz yürütülmesi talebiyle ikinci bir dava açtı. YEREL MAHKEME FAİZE “EVET”, MANEVİ TAZMİNATA “HAYIR” DEDİ SGK, davacı emeklinin, topluca ödenen parayı ihtirazı kayıt ileri sürmeden kabul ettiğini, manevi tazminat için de şartların oluşmadığını belirterek davanın reddini talep etti. Davayı görüşen Diyarbakır 1. İş Mahkemesi, vatandaşın manevi tazminat talebini reddederken, faiz talebini haklı buldu. Mahkeme kararında, SGK’nın yaptığı ödemenin birikmiş aylıklar tutarından ibaret olduğu, işlemiş faiz ve masrafların ödenmediği, vatandaşın emekli aylığı hesabına birikmiş aylıkların aktarılmasının ardından ihtirazı kayıt koymadan para almasının faiz ve masrafları talep etme hakkını düşürmeyeceği, SGK’nın faiz ödemesi gerektiği belirtildi. YARGITAY FAİZ ÖDENMESİ KARARINI BOZDU SGK’nın temyiz etmesi üzerine dosyayı görüşen Yargıtay 21. Hukuk Dairesi kararında, Borçlar Kanunu’na göre vatandaşın kesilen emekli aylığına faiz isteme hakkı bulunduğu, ancak bunun için ödeme öncesinde, ödeme sırasında veya en geç ödemenin ardından derhal, “evvelce işleyen faizleri talep hakkının saklı tutulduğuna” dair “ihtirazı kayıt” düşmesi gerektiği kaydedildi. İşlemiş faizlerin saklı tutulmasına ilişkin beyanla ilgili olarak yasada bir şekil öngörülmediği vurgulandı. Daire, yerel mahkemenin, vatandaşın ödeme sırasında faiz talebinin bulunduğuna dair araştırma yapmadan hüküm vermesi nedeniyle kararı bozdu. Yerel mahkemenin önceki kararında ısrar etmesi üzerine dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na geldi. Genel Kurul kararında, faiz talebine ilişkin ihtirazı kayıt hakkının ödemenin yapıldığı sırada veya en geç ödemenin ardından hemen kullanılması gerektiği belirtildi. Alacaklının ihtirazi kayıt ileri sürmemesinin, karşı tarafın ortaya koyduğu iradeyi kabul ettiği anlamına geldiği kaydedildi. Davacının gerek SGK’nın emekli aylığının iptaline ilişkin açtığı ilk davada, gerekse yaşlılık aylığının tekrar bağlanması aşamasında ve ödeme sırasında faiz alacağına ilişkin bir çekince ileri sürmediği ifade edilen kararda, Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin kararının yerinde olduğu, yerel mahkemenin bu karara uyması gerektiği belirtildi. VATANDAŞ NE YAPMALI? SGK’nın kestiği emekli aylığı veya diğer ödemelerin yeniden bağlanması için dava açan vatandaşların, ilk dava dilekçesinde faiz talebinde bulunması gerekiyor. İlk davada faiz talebine yer vermeyenler ise davayı kazanıp, tahsilat aşamasına geçildiğinde, tahsilat esnasında ya da tahsilatın hemen ardından yazılı olarak faiz talebine ilişkin haklarının saklı olduğuna dair kayıt düşmeli. SGK ALACAĞINA FAİZ UYGULUYOR SGK, vatandaşlara fazla veya yersiz olarak ödendiği tespit edilen paraları geri alabiliyor. Fazla veya yersiz ödeme vatandaşın kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa geriye doğru on yıllık sürede yapılan ödemeler isteniyor. Kurumun hatasından kaynaklanmışsa bu durumda beş yıllık zaman aşımı uygulanıyor. Bu tür durumlarda ödemenin 24 ayda yapılması halinde faiz uygulanmıyor. 24 aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise faiz uygulanıyor.