İşledikleri fiil ve hallerden dolayı Devlet memurları haklarında verilen ve kesinleşen disiplin cezalarının, daha sonra idare tarafından geri alındığı veya başka bir disiplin cezası ile değiştirildiği durumlarla da karşılaşılabilmektedir.
Hatalı idari işlemlerin geri alınmasının veya değiştirilmesinin mümkün olmasına ilişkin idare hukuku ilkesinden hareketle, kesinleşmiş disiplin cezalarını geri alma veya değiştirme yoluna gidildiği durumlara da rastlanmakla birlikte, idari yargının konuya yaklaşımı kesinleşmiş disiplin cezalarının geri alınamayacağı ve değiştirilemeyeceği yönünde olmaktadır.
Memurlara ilişkin disiplin düzenlemeleri
657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, “Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre” disiplin cezası verileceğine hükmedilmiş ve disiplin cezalarının çeşitleri ile ceza uygulanacak fiil ve haller belirlenmiştir.
657 sayılı Kanun, disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurullar ile bunların yetkilerini de düzenlemiş ve hangi disiplin cezasını kimin vereceğini, disiplin cezası verilirken kimin kararının alınmasına ya da isteğinin bulunmasına ihtiyaç olduğunu, itiraz halinde ne tür kararlar verilebileceğini, itirazın kabulü halinde disiplin amirinin nasıl hareket edeceğini de belirlemiştir.
Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezalarının kesinleşeceğini hükme bağlayan Kanun, disiplin cezalarına karşı idari yargı yoluna başvurulabileceği ile hangi koşullarda disiplin cezasının özlük dosyasından silineceği hususları da düzenlenmiştir.
Ancak 657 sayılı Kanunda, kesinleşen bir disiplin cezasının geri alınabilmesine veya değiştirilebilesine imkan veren herhangi bir ifade yer almamıştır.
Diğer idari işlemler ile disiplin cezalarının farkı
Disiplin cezası da bir idari işlem olmakla birlikte, disiplin düzenlemelerinin;
-Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacıyla getirilmiş olması,
-Her yönüyle (yetki, süre, usul, karar, itiraz, kesinleşme gibi) şekil şartına bağlanmış olması,
-Disiplin cezası gerektiren fiil ve hallerin, idare ile memur arasındaki işlemlerden daha çok kamu düzeni ve üçüncü şahısların hak ve menfaatleriyle de ilgili olması (örneğin, görevin yerine getirilmesi sırasında dil, din, siyasi düşünce vs. ayrımı yapılması)
nedeniyle, diğer idari işlemler gibi değerlendirilemeyeceği düşünülmektedir.
Disiplin cezasının değiştirilmesi veya geri alınması
İlgili mevzuat çerçevesinde memur hakkında usulüne uygun olarak verilen ve süresinde itiraz edilmediği için ya da itiraz aşaması tamamlandığı için kesinleşen bir disiplin cezası, hem idare yönünden hem de disiplin cezası verilen personel yönünden bağlayıcı olmaktadır.
Bu itibarla, kesinleşmiş bir disiplin cezası;
**Kesinleşmiş bir disiplin cezası, idare tarafından ya da cezayı veren amir ya da kurullar tarafından geri alınamaz ve değiştirilemez.
**Kesinleşmiş bir disiplin cezası, bir yargı kararı ya da yasal düzenleme ile kaldırılabilir.
**Kesinleşmiş bir disiplin cezası, cezanın ağırlığına göre belirli süreler geçtikten sonra özlük dosyasından silinebilir.
