İzmir'in Harmandalı bölgesinde Büyükşehir Belediyesinin bıraktığı çöplerden sızan pis sular Ağustos 2019'da heyelana yol açtı. Heyelan nedeniyle 12 ev ve 2 hayvan ağılı oluşan derin çatlaklar nedeniyle boşaltılırken elektrik direkleri yan yattı. Ulaşım yolları da zemindeki kabarmalar nedeniyle kullanılamaz hale geldi.
TUNÇ SOYER 2 YIL BOYUNCA İLGİLENMEDİ
Yöre insanının feryadına kulak tıkayan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, 2 yıl boyunca konuyla ilgilenmedi. İzmir'den kalkıp Muğla'daki orman yangınından etkilenen bölgeye giden Soyer belediye sarayına 40 kilometre mesafedeki heyelan bölgesine 2 yıl boyunca bir türlü gidemedi. Harmandalı'nda yaşanan çevre felaketini görmezden gelen İzmir Büyükşehir Belediyesi ancak geçtiğimiz yaz heyelanın ilerlemesini durdurmak ve kapsadığı alanı belirlemek için bilimsel çalışma başlattı.
Çalışmanın ardından bilim insanlarınca hazırlanan nihai rapora SABAH ulaştı. Raporda heyelanın giderek büyüdüğü ve 150 hektarlık bir alana yayıldığına dikkat çekildi.
"AFETE MARUZ BÖLGE İLAN EDİLMELİ"
Arazide 20 Eylül 2021'de yapılan ölçümlerde yerin 20 metre derinine kadar etkili olan kaymanın 1 Aralık 2021'de yapılan ikinci ölçümde 36 metre derinliğe kadar ulaştığı tespit edildi. Hızla ilerleyen kaymaya müdahale için çok geç kalındığını belirten bilim insanlarının hazırladıkları raporda; "Kayma yüzeylerinin bu denli derine inmiş olması yeraltında inşa edilecek kazık ve benzeri geoteknik yapılar ile heyelanın durdurulma imkânını ortadan kaldırmıştır." İfadelerine yer verildi.
BİLİM İNSANLARI: BÖLGE AFETE MARUZ BÖLGE İLAN EDİLSİN
Bilim insanları, bölgenin acilen yapılaşma ve ikamete yasaklanmış afete maruz bölge ilan edilmesini istedi.
150 HEKTARLIK ALAN
Harmandalı'nda yaşanan felaketin boyutlarının ne kadar büyük olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi. Heyelanın 150 hektarlık bir alanı kapsadığına dikkat çeken bilim adamları ihale kapsamında sahada yapılan bilimsel çalışmalar neticesinde heyelanın hareket yönlerinin kuzey, kuzeybatı, batı ve güneybatı şeklinde olduğunu tespit etti.
"HARMANDALI'NIN YÜKÜ HAFİFLETİLMESİ"
Heyelan hareketinin bir kısmının İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından işletilmekte olan katı atık depolama alanı onama sahası içinde yer aldığına işaret eden bilim insanları; heyelan tehlikesinden ötürü her gün bölgeye yönlendirilen yaklaşık 4 bin 500 tonluk çöp miktarının azaltılmasını, Harmandalı'na gidecek sınırlı miktardaki evsel atığın da heyelandan etkilenmemiş alanlarda depolanmasını önerdi.
"BİNALAR SÜREKLİ GÖZLENMELİ"
Heyelandan etkilenen bölgenin afete maruz bölge ilanı gerçekleşinceye kadar olan süreçte heyelanın aktivitesini ve yaratacağı riskleri düşürmek amacıyla acil ve geçici olarak alınacak önlemler kapsamında afete maruz bölge olarak öneriler alanda kalan binaların kesintisiz olarak gözlem altında tutulması istendi. Raporda ayrıca; bölgedeki yeraltı ve yüzey sularının drenajının da bir an önce sağlanması gerektiği belirtildi.
"İNŞAAT VE KAZI ÇALIŞMALARI DURDURULMALI"
Heyelanın etki alanı içinde kalan bölgede herhangi bir kazı çalışması yapılmaması için İzmir Büyükşehir Belediyesini uyaran bilim insanları, bölgeden kesinlikle inşai faaliyet adı altında kazı yapılarak malzeme alınmasına da izini verilmemesi gerektiğinin altını çizdi. Bölgede bulunan elektrik nakil hatlarının kaldırılması, bölge sınırları içindeki yolların sivil ve yaya ve araç trafik güvenliğinin takibi yapılarak uyarı levhalarının konulması istendi.
Öte yandan yapılan ölçümlerde 30 Ekim 2020'de İzmir'de meydana gelen deprem sonrası zeminde 70 santimetreye varan yer değiştirmelerinin tespit edildiği belirlenirken, heyelan bölgesinin olabilecek yeni depremlere karşı tehlikeye açık durumda olduğu anlatıldı. Bu nedenle de ivedi olarak önlem alınması gerektiği vurgulandı.
NE TÜR ÖNLEMLER ALINMALI?
Bölgenin bir an önce afete maruz bölge ilan edilmesi, istenen raporda; önlem olarak inceleme alanının susuzlaştırılması ile mevcut heyelanın kontrolü ve durdurulması için 100 metre derinlikte en az 15 adet pompaj kuyusunun kademeli olarak açılması istendi.
Mevcut su kaynaklarının sahanın duyarlılığını olumsuz yönde etkilediğini belirten raporda; açılacak su sondaj kuyularından periyodik olarak numune alınması ve bu numunelerin yönetmelik hükümlerine uygun olarak analiz edilmesi gerektiği belirtildi.
Heyelanların oluşumunda bölgedeki yeraltı suyu varlığının önemli bir etken olduğunun altı çizilirken, heyelanların durdurulmasında ve kontrolü için yeraltı suyu seviyelerinin düşürülmesi gerektiği belirtildi. Bu amaçla sahada iki bölgede drenaj hendekleri açılması önerildi.
Heyelanın çok katlı yapıların olduğu bölgelere yönlenmesi durumunda binalarda meydana gelecek deformasyonları (öteleme ve dönme) tespit etmek amacıyla üç eksenli ölçerlerin kullanılmasını önerildi.
Hassas cihazlarla yapılacak ölçümlerden elde edilecek veriler aracılığı ile binaların anlık izlenmesi talep edildi.
İzmir Büyükşehir Belediyesi bilim insanlarının hazırladığı raporu bir üst yazı ile İzmir İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğüne gönderdiği öğrenildi.
GÖZ GÖRE GÖRE GELDİ
Yaşananlara isyan eden Harmandalı Cumhuriyet Mahallesi Muhtarı Dursun Ali Kazar; "Facia göz göre göre geldi. 2 yıl boyunca sesimizi kimse duymadı. Bugün gelinen noktada durum ortada. Olan Harmandalı'na ve orada yaşayan insanlara oldu. Bizim uyarılarımıza kulak verilseydi bu gün toprak kayması bu kadar geniş bir alana yayılmadan durdurulabilirdi. Yazıklar olsun." dedi.
