Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek açıklamlarında, kira kazançlarının mart ayında doğru beyanı için detaylı bir program yaptıklarını, 4.5 milyon konuta inceleme başlattıklarını duyurarak lüks evlerin beyannameleri de yenilendi. Tapu, belediyeler ve bankalarda verilen bilgilerle konut envanteri değiştirilirken, artık vergisini saklayan ev sahipleri çok daha kolay bir şekilde belirlenebiliyor.
Kiracısı olan konut sahiplerinin mart ayında beyannamesini bağlı olduğu vergi dairesine sunması önem arz ediyor. Düşük havale veya bir başka hesaba para gönderme konusu da yakından incelemeye akındı. Vergi tutarının iki katı kadar birinci derece usülsuzluk cezası uygulanacak. Kira gelirini kanıtlamayan veya düşük olarak gösteren bu yıl için 33 bin lira olan istisnadan da faydalanamayacak.
Söz konusu gayrimenkulleri konut olarak kiraya sunanlar, gerçek gider usulünü tecih etmeleri durumunda, buradan elde ettikleri kira kazancından, oturdukları konut için ödedikleri kira bedelini gider olarak düşebilir. Kira gelirleri vergisinden bağış, eğitim, sağlık ve sigorta masrafları inebiliyor. Vergiler konusunda bilinmeyen soruların yanıtları şu şekilde:
Kira geliri için beyan süresi ne zaman biecek? Beyanname vermeyenin istisna hakkı ölür mü?
Kira gelirlerine ilişkin beyannameler vergi dairesine gitmeden elektronik ortamda Hazır Beyan Sistemi yardımıyla sağlanabilir. İster ev ortamında ister internet bağlantısı olan herhangi bir alandan elektronik ortamda kolayca beyan edilebilir. Geçen yıl sağlanan kira gelirleri mart ayında beyan edilmesi gerekiyor.
- Geçtiğimiz yıl için istisna tutarı 21 bin lira olup, ocak ayından yılın sonuna kadar bu tutarın üzerinde geliri olanlar 1 Mart 2024 itibarıyla beyanname sunmak durumunda.
- Beyan etmeyenler istisnadan faydalanamaz. Birden fazla konuttan kira geliri kazanmak isteyenler istisnayı sadece bir konut için kullanabilir.
Ev sahibim kirayı elden istiyor, buna ilişkin bir uygulama var mı?
Kiracı olanlar kira ödemelerini elden ya da para transferi ödemesi şeklinde değil, banka aracılığıyla IBAN'a "Kira ödemesi" açıklamasıyla atması gerekiyor. Aksi durumda yasa dışı işlem sağlandığı için ceza uygulanacaktır. Ayrıca vergi kaçırma suçu nedeniyle de farklı uygulamalarla da karşılabilirler.
Gayrimenkul değer artış kazancı vergi ödemesi ne zaman? Bu yıl için istisna tutarı ne oldu?
Satın alınan gayrimenkulün 5 yıl içinde satılması durumunda ödenmesi gereken vergiye değer artış kazancı deniyor. Konutun satışıyla beraber elde edilecek gelirin belli bir kısma bu vergi kapsamında hesaplanarak devlete ödeniyor. Geçen yıl için bu kazancın 21 bin lirası, 2024 yılı için de 33 bin lirası gelir vergisinden istisna bulunuyor.
Değer artışı kazancı elde eden mükelleflerin, gelirlerini elde edildiği yılı izleyen mart ayında beyan etmeleri gerekiyor. Vergi de mart ve temmuz ayında iki taksitle ödenebiliyor. Gayrimenkul değer artış kazancı vergisini konutun sahibi ödüyor. Evini kiraya verenler bir yıl boyunca 33 bin liranın altında kira geliri elde ettiyse herhangi bir vergi ödemeyecek. Bu tutarın üstünde gelir elde ettiyse 33 bin lira istisna sayılacak, üstünde kalan tutar verilecek.
Konut içinde yaptığım tadilat tutarları vergiden düşer mi?
Kira geliri beyannamesi verirken konuta ilişkin yapılan tüm masraflar vergiden düşülebilir. Faturalı olan tüm evrakları saklayıp ilerde istenmesi halinde beyan etmeniz yeterli olacak. Kira gelirlerinden bağış, eğitim, sağlık ve sigorta masrafları vergiden indirilebilir.
Evimi kiraya verdim ancak başka semtte ben de kiradayım. Ödediğim kira gider olarak gösterilir mi?
Sahibi oldukları gayrimenkulleri konut olarak kiraya verenler, gerçek gider usulünü seçmeleri halinde, buradan elde ettikleri kira gelirinden, oturdukları konut için ödedikleri kira bedelini gider olarak indirebilir. Türkiye'de yerleşik olmayan kişilerin, yabancı ülkelerde ödedikleri kira bedelleri indirim konusu yapılamıyor.
Kira bedelinin hiç olmaması veya düşük olması halinde, "emsal kira bedeli" esas alınır. Gayrimenkulün bedelsiz başkalarının kullanımına bırakılması, kira bedelinin emsal kira bedelinden düşük olması, hallerinde emsal kira bedeli esası uygulanır.
Evimi 5 yıl sonra satarsam vergi ödemek zorunda kalır mıyım?
Gayrımenkulün 5 yıl sürenin sonunda satılması halinde elde edilen gelir vergiye tabi değil. Gayrimenkul alım satımı bir organizasyon içinde yapılıyorsa ticari kazanç kabul ediliyor. Gayrimenkullerin karşılıksız şekilde elde edilmesi değer artışı kazancının konusuna girmiyor. Miras kalan evin daha sonra elden çıkarılması halinde elde edilen gelir kapsama girmiyor.
Kira kazancını eksik ya da yanlış beyan edenlere yönelik uygulamlaar neler?
Kira geliri elde edebilme potansiyeli olan 4.5 milyon konut analiz ediliyor. Kiralık olarak kullanıldığı tespit edilen adreslerde fiili tespitler yapılacak.
Beyan dönemi öncesi hatırlatmalar sürecek. Beyannamelerinde uyumsuzluk olan ve hiç beyanname vermeyen mükelleflere yönelik yasal işlemler başlatılacak. Vergi tutarının iki katı kadar birinci derece usulsüzlük cezası kesilecek. Takdir edilen gelir üzerinden, gelir vergisi ile vergi cezası hesaplanıyor.
