Araçlarda yağ, su, filtre ve motor gibi klasik bakımlar yapılırken rot ve balans ayarları çoğu zaman gözden kaçıyor. Çünkü sürücülerin büyük kısmı bu ayarların ne işe yaradığını bilmiyor. Halbuki bu dengesizlikler yüzünden her gün ciddi kazalar yaşanıyor. Rot ayarı, direksiyon ile tekerleklerin birebir uyumunu sağlamak için yapılıyor. Yani direksiyon nereye çevriliyorsa milim oynamadan tekerleklerin de aynı yöne evrilmesi gerekiyor. Balans ayarı ise tüm lastiklerin birebir dengede kalmasını sağlayan bir ayar sistemi. Bu sistem, tekerleklere eşit miktarda ağırlığın gitmesine imkan tanıyor. SORUN BÜYÜK Peki bu ayarların bozulduğunu sürücü nasıl anlar? Maliyeti ne kadar? Yapılmazsa ne gibi sorunlar yaşanır? İşlem kaç saatte tamamlanır? Tüm bu soruları İstanbul Güngören’de 40 yılı aşkın süredir rot ve balans tamiri yapan Alkan Rot-Balans’ın sahibi Cumhur Alkan’a sorduk. Alkan, “Sanayilerdeki diğer rot ve balans tamircileri de gözlendiğinde trafikteki araçların yüzde 40’ının rot ve balans ayarının olmadığı anlaşılıyor. Bunun en büyük nedeni bilgisizlik. Çünkü yıllardır önemi anlaşılamadı. Yoksa kimse ‘ben bu ayarı yaptırmam’ demez” diye konuştu. NASIL ANLAŞILIR? Sürücülerin rot ve balans ayarının bozuk olduğunu seyir esnasında anlayabileceğine dikkat çeken Alkan, şu bilgileri verdi: “Rotun bozuk olduğu, 50 kilometre (km) hızla giderken aracın sağa ya da sola çekmesinden anlaşılır. Balansta ise 80 km hız sonrası araç titreme yapmaya başlar. Bir araç ne kadar yeni olursa olsun eğer çukurlu ya da kasisli yollardan biraz hızlı geçtiyse, rot ve balans ayarları bozulmuş olabilir. Yani bu ayarları yaptırmanın belli bir zamanı yok. Ama çok yumuşak sürüş yapan biriyseniz 15 bin km’de ya da 2 yılda bir kontrol ettirmelisiniz.” 120 TL’DEN BAŞLIYOR Rot ve balans ayarı yapımının 120 ile 200 TL arasında olduğunu söyleyen Alkan, şöyle devam etti: “ Bunların ayrı ayrı bilgisayar merkezli makineleri var. Lastik ve jantlardaki tüm eğrilikler ve ayarsızlıklar birkaç dakikada görülüyor. İyi bir rot ayarı yapılabilmesi için yan sanayi jantlar ve lastiklerden uzak durulmalı. Toplam işlem süresi yarım saat. Bu işlem yapılmazsa bir süre sonra aracın tüm mekaniği zarar görebilir.” BİLMEDİĞİNİZ YERE GİTMEYİN Bu tür ayar bozuklukları yüzünden ciddi kazalar yaşandığına dikkat çeken Cumhur Alkan, “Ön takımlar aracın kalbidir. Biz bu ayarlara bakarken frenlerin durumunu da incelemek zorundayız. Sürücüler balataların ve frenlerin eriyip erimediğini dışarıdan göremez. Görse de pek anlayamaz. Aynı şekilde süspansiyonların durumunu bilemez. Bu işin en hassas noktası, bilmediğiniz ya da tavsiye almadığınız bir yere gitmemek. Çünkü bilgisayarlı makineyi kullanmakla iş bitmiyor. Tamirci ince ayarları kendi gözüyle yapmak zorunda. Bunun için de çekirdekten yetişmesi lazım. Yani en az 10 yıllık bir tecrübe gerekiyor. Halihazırda bu işi yapanların çoğu maalesef işi bilmiyor” dedi. BUNLARA DİKKAT! Rot ayarı yapılırken araç lastiklerinin basınç ayarına mutlaka dikkat edilmeli. Aracın marka-modeline göre ölçüm yapılmasına özen gösterilmeli. Hidrolik direksiyon ayarlaması yapılmalı ve bu sayede direksiyonun düz şekilde durması sağlanmalı. Aracın jant ve lastiği balans ayarı yapacak cihaza iyi bağlanmalı. Jant bilgileri iyi girilmeli ve sonuçlar iyi analiz edilmeli. Aracın 4 tekerinin ağırlığı birbirine eşit olmalı. Posta