AK Parti hukukçuları, yargılama sisteminde savcıların dava açma süreçlerine dair 'ABD modeli' yeni bir uygulama üzerinde çalışıyor. Son aşamaya getirilen ve yasa teklifi olarak Meclis gündemine getirilmesi planlanan taslağa göre savcılara, basit suçlarda tıpkı ABD'deki gibi, dava açmadan önce tarafları 'uzlaştırma' yetkisi verilecek. Bugüne kadar bir yıla kadar hapis cezası gerektiren suçlar için uygulanan "uzlaşma" yöntemi 2 yıla kadar olan suçları kapsayacak şekilde genişletilecek. Savcılara, bu suçları işleyenler hakkında önce uzlaştırma yolunu deneme ve 5 yıl boyunca da dava açmama yetkisi verilmesi öngörülüyor. Düzenlemeyle, basit suçlarla ilgili karşılıklı tarafların uzlaşması sağlanarak, dava açılmasının önüne geçilmesi hedefleniyor. 2005'TE GELDİ Türk yargı sistemine 2005 yılında ilk kez giren "uzlaşma" kapsamındaki suçların başında, soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı suçlar geliyor. Ancak şikayete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın Türk Ceza Kanunu'nda yer alan "kasten yaralama", "Taksirle yaralama", "Konut dokunulmazlığının ihlali", "Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması", "Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması", "İş ve çalışma hürriyetini ihlal", "Kişilerin huzur ve sükununu bozma", "Hakaret", "Haberleşmenin gizliliğini ihlal", "Kişiler arasındaki konuşmaları dinlenmesi ve kayda alınması", "Özel hayatın gizliliğini ihlal", "Alacağın tahsili maksadıyla cebir veya tehdit kullanılması", "İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme", "Hakkı olmayan yere tecavüz", "Ticari sır, müşteri sırrı veya bankacılık sırrı niteliğindeki bilgi veya belgeleri açıklama" suçları, bazı koşullar için belirli istisnaları içermekle birlikte uzlaşma kapsamında yer alıyor. PROSEDÜR NASIL İŞLİYOR? Mevcut uygulamada uzlaşma prosedürü, Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve ilgili yönetmelik çerçevesinde yürütülüyor. Uzlaşmada ilk olarak, karakol veya Cumhuriyet Savcılığında uzlaşma teklifinde bulunulması ile başlıyor. CMK'nın 'uzlaşma' başlığı altında düzenlenen 253. Maddesinde, "Cumhuriyet savcısı, yapılan soruşturmanın durumuna göre, kanunun uzlaşma yapılabilmesi olanağını verdiği hallerde, faili bu kanunun öngördüğü usullere göre davet ederek suçtan dolayı sorumluluğu kabul edip etmediğini sorar" deniyor. Bu teklife olumsuz cevap verilirse soruşturma sürdürülerek dava açma süreci işletilmeye başlanıyor. SAVCIYA DAVA AÇMAMA YETKİSİ Getirilmek istenen düzenlemeyle, bugüne kadar sistemde olmayan savcıya dava açmama yetkisinin verilmesi söz konusu olacak. Buna göre savcı, kapsama giren suçlarda uzlaşma arayacak. Süreci takip edecek olan savcı, 5 yıl boyunca dava açmayabilecek. Cinsel saldırı, reşit olmayanla cinsel ilişki, ön ödemeye tabi suçlar ile etkin pişmanlık hükümlerine yer veren suçlar ise uzlaşma kapsamı dışında tutulmuş durumda. Yeni çalışmada da hem cinsel saldırı suçları, hem de uyuşturucu, terör ve örgütlü suçlar uzlaşma dışında tutulmaya devam edilecek. STAR