Türk Lirası ticari kredilerin dövize gitmesini önlemek için düğmeye basıldı. Buna göre Merkez Bankası zorunlu karşılıkları artıracak, BDDK ise risk ağırlığını düzenleyecek.
TİCARİ KREDİLER MERCEK ALTINDA
Ekonomi yönetimi yılbaşından bu yana yüzde 22 artan ticari kredileri mercek altına aldı. Bankadan Türk Lirası kredi çekip, amacına aykırı işlemlerde kullananlar için düğmeye basıldı.
Düşük faizli krediyle bankadan para alıp döviz borcunu kapatan ve döviz alan şirketler tespit edildi. Edinilen bilgilere göre, son dönemde bankalardan alınan ticari kredilerin yüzde 80'i dövize gitti.
DÖVİZ KREDİSİNDE DÜŞÜŞ DİKKAT ÇEKTİ
Yılbaşından bu yana TL ticari krediler 407 milyar TL arttı. 14 Ocak'ta 1 trilyon 856 milyar TL olan ticari krediler 15 Nisan haftasında 2 trilyon 253 milyara çıktı. Aynı dönemde döviz kredisindeki düşüş de dikkat çekti.
Döviz kredileri 157.7 milyar dolardan 153.4 milyar dolara geriledi. Döviz kredilerinde 4.3 milyar dolara yakın azalma oldu.
Döviz kredileri azalırken döviz hesaplarında da 18 Şubat'tan itibaren artış yaşandı. 18 Şubat haftasında döviz hesapları 74.3 milyar dolar iken, 15 Nisan haftasında 77 milyar dolara çıktı.
MERKEZ BANKASI VE BDDK DÜĞMEYE BASTI
Bu tablo ekonomi yönetimini ticari kredilerle ilgili önlem almaya itti. Buna göre ilk adım olarak Merkez Bankası ticari kredilerde munzam karşılıklarla ilgili düğmeye basarak KOBİ, esnaf, tarım ve yatırım kredileri hariç olmak üzere diğer ticari kredilerde munzam karşılıklar yükseltilecek.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu ise sermaye yeterlilik rasyoları ve risk ağırlıklarıyla ilgili bir düzenlemeyi devreye alacak.
TİCARİ KREDİ ARTTI DÖVİZ KREDİSİ AZALDI
Bu adımlar, kredi genişlemesinin kurlar üzerinde yaratacağı baskıyı azaltacağı gibi kredi büyümesinin, parasallaşmadan dolayı enflasyonu olumsuz etkilemesinin de önüne geçmesine neden olacak.
MERKEZ BANKASI UYARMIŞTI
Merkez Bankası son Para Politikası Kurulu (PPK) toplantılarında bu konuda uyarılarda bulunmuştu. Mart toplantısına ilişkin özetlerde uzun vadeli Türk Lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından önemli bir rol oynayacağına vurgu yapılmıştı.
Geçtiğimiz hafta yapılan Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı metninde ise "Kurul, uzun vadeli Türk lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından önemli olduğunu değerlendirmiştir. Bu çerçevede Kurul, makroihtiyati politika setinin güçlendirilmesine karar vermiştir" ifadelerine yer verilmişti. BDDK da daha önce Türk Lirası cinsinden kullandırılan kredilerin amacına aykırı işlemlere konu edilmemesi için bankalara 'gerekli incelemeyi yapın' uyarısında bulunmuştu.
MERKEZ BANKASI'NIN ZORUNLU KARŞILIK ADIMI RESMİ GAZETE'DE!
Öte yandan bugünkü Resmi Gazete'de yayımlanan karara göre Merkez Bankası, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda finansal istikrarın desteklenmesi ve liralaşmanın teşvik edilmesi kapsamında makroihtiyati politika setini güçlendirerek zorunlu karşılık düzenlemesinde değişikliğe gittiği belirtildi.
Bankaların ve diğer mali kuruluşların bilanço içi veya bilanço dışı uygun görülen kalemlerine zorunlu karşılık getirmek, 1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu'nun 4'üncü maddesinde belirtilen Merkez Bankası'nın temel görevlerinden olduğu anımsatılan açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Bilançoların yükümlülük tarafına uygulanmakta olan zorunlu karşılıklar, yapılan düzenleme ile makro ihtiyati politika setini güçlendirmek amacıyla bilançoların varlık tarafına da uygulanmaya başlanmaktadır.
Bu kapsamda, bankalar ile finansman şirketlerinin KOBİ tanımına giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, tarımsal krediler, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ekindeki 1, 2, 3 ve 4 sayılı cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların müessese, bağlı ortaklık ve iştiraklerine kullandırılan krediler, kurumsal kredi kartları, mali kuruluşlara kullandırılan krediler hariç olmak üzere Türk lirası cinsinden ticari nitelikteki nakdi kredileri zorunlu karşılığa tabi tutulmuştur."
Açıklamada, söz konusu çerçevede, 1 Nisan 2022 tarihinden itibaren dörder haftalık dönemlerde kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10'u oranında zorunlu karşılığın aynı sürelerde tesis edilmesine, 31 Mayıs 2022 tarihi itibarıyla 31 Aralık 2021 tarihine göre kredi büyüme oranı yüzde 20'nin üzerinde olan bankaların, 31 Mart 2022 ve 31 Aralık 2021 tarihlerinde mevcut kredi bakiyeleri arasındaki farkın yüzde 20'si oranında zorunlu karşılığı 6 ay boyunca tesis etmesine karar verildiği bildirildi.
Yabancı para mevduat/katılım fonu zorunlu karşılık oranlarının gerçek kişi dönüşüm oranına göre farklılaştırılmasına, bu çerçevede dönüşüm oranının yüzde 5'in altında kalan bankalara ilave 500 baz puan, yüzde 5 ile yüzde 10 arasında olan bankalara ilave 300 baz puan zorunlu karşılık uygulanmasına karar verildiği ifade edilen açıklamada, bu uygulamanın, tesisi 10 Haziran 2022 tarihinde başlayacak olan 27 Mayıs 2022 tarihli hesaplama döneminden itibaren geçerli olacağı kaydedildi.
Finansman şirketlerinin yüzde sıfır olan zorunlu karşılık oranlarının bankalar ile aynı seviyeye getirildiği, yurt içi bankalara olan yükümlülükleri zorunlu karşılık kapsamında alındığı belirtilen açıklamada, "Bu değişiklik, tesisi 13 Mayıs 2022 tarihinde başlayacak olan 29 Nisan 2022 tarihli hesaplama döneminden itibaren geçerli olacaktır." ifadeleri kullanıldı.
Bu arada, söz konusu değişiklikleri içeren Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.
