Çalışma hayatındaki pek çok kişi koronovirüs önlemleri kapsamında uygulanmaya başlayan PCR testi zorunluluğu ile ilgili detayları merak ediyor. Hürriyet gazetesinden Noyan Doğan PCR zorunluluğu ve çalışanların merak ettiği diğer soruları yanıtladı. İşte o sorular ve cevapları... Soru: PCR testi yaptırmayan işçi tazminat almadan işten atılır mı? Cevap: Bu konuda kesin bir görüş olmadığı gibi yine bu konuda kanuni bir düzenleme de yok. Bir görüşe göre, işverenden, test konusunda talep gelmesi halinde işçinin bu testi zorunlu olarak yaptırması gerektiğinden hem aşı olmayan hem de test yaptırmayan işçinin iş sözleşmesi işveren tarafından feshedilebilir. Bu durumda tazminatı da ödemek zorunda. Ancak ağırlıklı görüşe göre, PCR testi yaptırmayan işçiyi işveren işten çıkartamaz. İŞVEREN ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARTABİLİR Soru: Kamuda kadrolu memur olarak çalışıyorum. Kurumum genelgeyi ilgi tutarak tüm personelden PCR testi talep edeceğini, aksi halde zorunlu yıllık izin ve ücretsiz izne ayıracağını bildiren bir e-posta gönderdi. İlgili genelge kamu kurumlarını ve memur personeli kapsayabilir mi? Zorunlu yıllık izin veya ücretsiz izne ayırabilir mi? Cevap: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın genelgesi işçi statüsünde çalışanları kapsıyor. Ancak bu genelge ile işverenlere aşı olmayan çalışanlardan PCR testi isteme hakkı da tanıyor. PCR testi kaynaklı yıllık izin ya da ücretsiz izin konusunda iş kanunda bir düzenleme yok. Ancak iş sağlığı ve güvenliği açısından işverenlere bazı haklar tanınıyor. İş kanununa göre işveren tek taraflı çalışanı ücretsiz izne gönderemiyor. Hukukçuların ağırlıklı görüşü PCR testi yaptırmayan çalışanlar için önce yıllık izin kullandırılıp sonrasında ücretsiz veya idari izin seçeneklerinin değerlendirilebileceği yönünde. Kimi hukukçular ise test yaptırmayan çalışanı, işverenin ücretsiz izne göndereceğini savunuyor. Bu durumda işverenin ücretsiz izin ve yıllık izin kullandırma hakkı bulunuyor. YURTDIŞI EMEKLİLİĞİN ŞARTLARI DEĞİŞTİ Soru: 18 ay askerlik sonrası, 1997 yılında sigortam başladı. 2001 yılına kadar 1375 gün primim ödendi, 2001 yılından bugüne yurtdışında çalışıyorum. Yurtdışı emeklilik için SSK’dan emekli nasıl olabilirim? Cevap: Yurtdışında yaşayanların emeklilik şartları 2019 yılında değişti. Buna gören artık SSK üzerinden emekli olamıyorsunuz, Bağ-Kur, ya da bir başka adıyla 4/B sigorta kolu üzerinden emekli olabilirsiniz. Yeni yasa ile emeklilik yaşı, borçlanma süresi ve borçlanma için ödenecek tutarlar da arttı. Yurtdışı borçlanması için başvuranların emekli olmaya yetecek asgari borçlanma gün sayısı en az–kısmi aylık için- 5.400 güne, tam aylık içinse borçlanma gün sayısı 9.000 güne çıktı. İŞVERENE DAVA AÇABİLİRSİNİZ Soru: İş yerinde kod-50’den işten çıkardılar ve tazminat vermediler. Dava açsam kazanır mıyım? Cevap: Kod-50, ‘işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması’ gerekçesiyle işten çıkarılmışsınız. Bunları yapmadıysanız ve bunu da ispat edebiliyorsanız dava açabilirsiniz. EMEKLİLİK İÇİN YAŞI BEKLEYECEKSİNİZ Soru: 1978 doğumluyum ve 1997 sigorta girişim var. SGK’lıyım. Sigorta primim 7200 gün civarında. Bu şekilde prim ödemeye devam edilirse emeklilikte sıkıntı olur mu? Cevap: Sizin durumunuzda 20 yıl çalışıp, 5900 prim günü tamamladığınızda 53 yaşında emekli olabiliyorsunuz. 20 çalışma yılınız ve prim gün sayınız dolmuş durumda. Ancak yaş şartını yerine getirmiyorsunuz. 10 yıl daha çalışmanız halinde emekliliğinizi hak ediyorsunuz. Eğer maaşınız asgari ücretin üzerinde değilse ve prim ödemeye devam ederseniz sorun yaşamazsınız.