Borcu olan, parasını yönetemeyen, yatırım yapmakta zorlanan ya da ev ile araba hayali kurup bir türlü parasını denkleştiremeyenler isterlerse bu hayallerini gerçekleştirebilirler. İyi bir plan ve doğru adımlar ile yatırım yapmak herkes için mümkün. Kredi, kredi kartı borcu olan ve bu borçların tamamını kapatamayanlar yatırım yapamayacaklarını düşünüyor. Ancak öncelikle borçların ödenmesine odaklanarak borçları ödenebilir düzeye çekmek ve sonrasında gereksiz harcamaları belirleyerek yeniden bir gelir- gider planı yaparak ve bu planı adım adım uygulayarak önce borçları temizleyip sonra da yatırım yapma noktasına gelerek hayal edilen ev ve arabaya kavuşmak mümkün. Posta gazetesinden Özlem Denizmen bugünkü köşesini yatırım yapmak isteyen ancak nasıl bir yol izlemesi gerektiğini bilmeyenlere ayırdı. İşte Denizmen'in önerdiği yol haritası... Kendine şunu sor ve samimiyetle cevapla: ‘Hayatımdan memnun muyum?’ Cevabın ‘evet mutluyum’ ise ne güzel, aynen devam ama tereddüt ediyorsan veya ‘hayır’ ise yolunda gitmeyen bir şeyler var ve değişimin vakti geldi demektir. Bir şeyler değişsin istiyorsan bunu başlatacak olan sensin. Beklemenin, ertelemenin anlamı yok. İste ve karar ver. Hadi gel beraber hedef oyunu oynayalım. Hem eğlenelim hem hedeflerine ulaşmak için neler yapacağını planla. Kurallar basit: Samimiyetle düşün, ne düşündüğünü söylemekten çekinme, yaz ve uygula. Hazırsan başlıyoruz. HAYAL ET Hayatını nasıl yaşamak istediğini düşün ve listele. Bu listeden bir tane hayalini seç. İşin en zor kısmı bu… Hem gerçekleştirmeye çalışacaksın hem de bunun için gerekli koşulları oluşturmaya… “Ama nasıl olacak, param lazım, şanslı olmak gerek, boşuna umutlara kapılmayayım” deme. Bir sene içinde gerçekleştirmek istediğin hayalini seçerken kendine güven. EMİN OL Listenden seçtiğin o hayali gerçekleştirmeye kararlı mısın? Hâlâ “Ne hayali? Böyle şeylerle uğraşılır mı? Boş ver hayali” diyenlerden misin? Şunu hatırla. Hayat olduğun yerde kalmak değil, sürekli gelişip devinimden geçmek, ilerlemektir. Bunun senin için önemini düşün. HEDEFE DÖNÜŞTÜR Hayalini kurduğun şey artık hedefin. Ama hedefini belirlerken şu özellikleri taşımasına dikkat et: Net, ölçülebilir, ulaşılabilir, sana uygun, süreli hedefler koymak şart! PLANLA Diyelim hedefin 500 bin liralık ev sahibi olmak. Bunun için “100 bin lira ev peşinatını, her ay düzenli olarak birikim ve yatırım yaparak Mart 2023’e kadar hazır edeceğim” de. Kredi kartı borcundan kurtulmak istiyorsan şöyle bir plan yapabilirsin: “Maaşımın yüzde 25’ini bu borcu kapatmak için ayıracağım. Kıyafet harcamalarımı yarıya indireceğim ve borcumu dört ayda kapatacağım.” ENGELLERİ KALDIR Hedefine ulaşmana engel olacak şeyleri ve kişileri belirle. Bunları tek tek yaz. Mesela seni engelleyecek alışkanlıkların olabilir. Hedefine ulaşmak için para biriktirmen ve onu yatırıma dönüştürmen lazım. Örnek: Sigarayı bırak, ihtiyacın olmayan şeyleri sırf istedin diye alıp boşa para harcamaktan vazgeç. Zor olabilir ama senin bir hedefin var. Eğer daha önce hayal kırıklığına uğradıysan bu, yeni hayaller kurmana ve hedefler belirlemene engel olmasın. Hayat, arabanın dikiz aynasına bakarak geçmez. Ders çıkar ve ilerle. ALIŞKANLIK Hayatımızı belirleyen en temel şeylerden biri alışkanlıklarımız. Bırakmak istediğin alışkanlıkların olduğu gibi eklemek istediklerin de olabilir. Her gün harcamalarını yazmak, her ay ailece bütçe toplantısı yapmak… HEDEFE KİLİTLEN Odaklan. Hedefinin resmini çiz, fotoğrafını çek, adını yaz. Sonra da sürekli gözünün önünde olacak bir yere koy. Çalışma masana, buzdolabının üstüne veya bilgisayar ekranına. BUNLARA DİKKAT! Hayal hedef oyununu oynarken gerçeklerden uzaklaşma. YANLIŞ YATIRIM: Biriktirirken paran çalışsın. Eş, dost, aile, arkadaş veya internet sitesi tavsiyeleri ile paranı tek yere bağlama. Paranı değerlendirmek için bankacının fikrini alıp yatırım sepeti oluştur. Ben buradayım, bana yaz. PEŞİNAT İÇİN BORÇLANMA: Ev veya araba alacaksın. Hedefe bir an önce ulaşmak için heyecanlanıp peşinat için borca girme. Biraz sabır. Peşinatın biriksin sonra harekete geç. GERÇEKÇİ PLAN: Diyelim ki ilk defa şehirlerarası yola çıkacaksın. Haritaya bakmadan hareket edersen, yolu şaşırma, vakit kaybetme ihtimalin var. Yapılan araştırmalar akılcı hedeflerin, ölçülebilir, ulaşılabilir ve gerçekçi olması gerektiğini gösteriyor. Enine boyuna ölç, biç, hesapla. İRADE: Bu işin zor tarafı. Planını uygulamak için çevrenden destek şart. Ailenle, seni motive eden arkadaşlarınla hedefini paylaş. Hatta onlar da hedeflerini seninle paylaşsın bu yolda birbirinize destek olun. VİZYON: Hedefine ulaştığında hayatının nasıl değişeceğini de öngörmen gerekiyor. Sihirli değnek yok, bir anda her şey değişmeyecek. O nedenle hedeflerin için de iyi bir vizyona sahip olmalısın. HIZIR GİBİ YETİŞEN PARA İşlerin planlandığı gibi gitmeme ihtimaline karşı ‘Acil Durum Fonu’ ile işi sağlama al. En az üç aylık giderlerin kadar parayı biriktir. Örnek: Kira/ev kredisi, çocukların okul harcamaları, gıda, ulaşım, faturalar aylık 6.000 TL ise 6.000 x 3 = 18.000 TL acil durum fonu oluşturmalısın. Bu parayı biriktirene kadar bir şeylerden feragat et. Küçük adımlarla, düzenli ve otomatik biriktir. ‘Acil Durum Fonu’nu herkes biriktirmeli. Özellikle çocuk sahibi ve/veya konut kredisi ödeyenler için mutlaka gerekli.