Kredi maliyetleri son dönemde faizlere bağlı olarak yüksek seyrediyor. Ancak kredide tek maliyet faizden oluşmuyor. Taksit olarak karşınıza çıkan tutarın içinde görünmeyen masraflar da var. İnce hesaplarla her krediden avantaj sağlamak mümkün. VADE SONU NET TUTAR ÖNEMLİ Çoğu kişi pandeminin yarattığı ekonomik sıkıntı nedeniyle ‘kredi çıksın da maliyeti ne olursa olsun’ düşüncesinde. Bu nedenle faiz ve ek maliyetler hiç hesaba katılmıyor, bankada sunulan her şart kabul ediliyor. Bunun yanında faiz hesabı da yanlış yapılıyor. Sadece çıplak aylık faize bakarak alınan borcun maliyeti bulunamaz. Kredide bakılması gereken yer ‘vade sonu toplam geri ödemedir’. 20 BİN LİRADA 5 BİN 464 LİRA EK Kredi tutarı: 20 bin lira. Vade: 24 ay. Faiz: Yüzde 1.60. Tahsis ücreti: 105 lira. Hayat sigortası: 211 lira. Toplam faiz ödemesi: 4 bin 290 lira. KKDF: 644 lira. BSMV: 214 lira. Aylık taksit: 1.047 Toplam geri ödeme: 25 bin 464 ÇIPLAK FAİZ GÖRÜNEN YÜZÜ Kredide faiz masrafın görünen yüzüdür. Bunlara vergi ve masraflar da eklenir. Örneğin; aylık yüzde 1.60 faizle, 24 ay vadeli, 20 bin lira ihtiyaç kredisi çekecek olalım. Başka masraf dahil etmezsek kredinin yıllık faiz maliyeti yüzde 19.2 olur. Ama aylık yüzde 1.60’la kredi veren bankanın internet sitesinde hesaplama yapınca yıllık maliyetin yüzde 26.32’ye çıktığı görülür. Çünkü krediyi, faiz dışında en az 4 farklı kalem etkiler. İşte hesabı: KKDF VE BSMV NASIL HESAPLANIR? Kredide, faizin TL karşılığının yüzde 15’i kadar Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF) alınıyor. Örnekteki hesaba bakarsak 4 bin 290 liralık çıplak faizin yüzde 15'i olan 644 lira, KKDF maliyeti anlamına geliyor. Bunun dışında yine bu faizin yüzde 5’i kadar da Banka Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) tahsil ediliyor. O da 214 lira tutuyor. Eklenen bir diğer ücret binde 5 oranındaki tahsis ücretidir. Anaparaya göre hesaplanan bu ücrete BSMV de ekleniyor. Yani 100 liralık tahsis ücreti yüzde 5’lik BSMV ile 105 lira oluyor. Bankalar özellikle pandemi nedeniyle hayat sigortası ürününü kredi paketlerine ekliyor ve zorunlu tutabiliyor. Ama yasal olarak zorunlu değil. Sigorta yapılırsa, 35 yaş üzeri bir müşteriden de 20 bin lira için 211 lira civarı talep ediliyor. Yani yüzde 1 civarı ekleme söz konusu. Dolayısıyla sadece 20 bin liralık kredide çıplak faiz maliyetine 1.000 lira gibi (yaklaşık yüzde 23) ek maliyet biniyor. Kredi, konut kredisiyse; Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), konut sigortası, ekspertiz ve ipotek ücreti de maliyete ekleniyor. Bu ek masrafları unutmayın. DÜŞÜK ORANLAR BAZEN YANILTIR Bankalar farklı zamanlarda faizlerde indirim yaparak kampanyalar düzenliyor. Faizin düşük olması toplam maliyetin de azalacağı anlamına gelmez. Bu bir pazarlama yöntemi olabilir. Yani indirim gerçek indirim olmayabilir. O yüzden kredi şartlarını ve toplam maliyetle bu faize yakın kredi veren bankaların toplam maliyetini kıyaslayın. Farklı bankaların sitelerinden, mobil uygulamalarından çekeceğiniz tutara göre toplam geri ödemenizi hesap edip en ekonomik seçeneği değerlendirin. TEK YERE BAĞIMLI KALMAYIN Hesabınızın bağlı olduğu bankanın esiri değilsiniz. Piyasada kredi veren banka çok. Hepsinin kredi verme iştahı farklı. Kredi portföyü yüksek olan yani tok satıcı bankalar yüksek faizle kredi verirken, büyüme iştahı olan bankalar daha rekabetçi faizler sunuyor. Yıllardır müşterisi de olsanız, maaşınızı yıllardır o bankadan çekiyor da olsanız farklı alternatifleri deneyin. Artık herhangi bir banka müşterisi olmak çok kolay. Cep telefonuyla 5 dakikada hesap açıp anında kredi başvurusu yapılabiliyor. Bu kolaylıkta şube şube dolaşmaya da gerek yok. SİGORTALI MI, SİGORTASIZ MI? Bazen ihtiyaç kredisinde ‘sigorta’ tercihini seçerseniz faizin düştüğünü görürsünüz. Bu durumda şunu yapın: Önce sigortasız tercihle rakam ve vadeyi girin ve aylık ödemenizi not alın. Not aldığınız taksidi kaç ay vadeyi seçtiyseniz çarpın ve altına yazın. İkinci olarak sigortalı seçenekle sunulan faize göre hesaplama yapın ve yine taksit X vade sonucunda çıkan rakamı yanına yazın. Bu iki rakam gerçeği size söyleyecektir. SÜRE KISALDIKÇA FARK AZALIR Kredide vadeyi uzatmak aylık ödemelerin düşük kalmasını sağlar ancak bunun da bir maliyeti var. Vade uzadıkça toplamda cepten çıkan para da artar. O yüzden bütçeniz destekliyorsa olabilecek en kısa vadeyi tercih edin. Buna da bir örnek verelim: Yüzde 1.60 faizle 36 ay vadeli 30 bin liralık ihtiyaç kredi çeken bir kişi, vade sonunda 41 bin 829 lira öderken, 24 ay vadede 37 bin 720 lira öder. Fark 4 bin 100 lira. Aylık ödeme ise 400 lira fark ediyor. NOTU YÜKSEK OLANA SEÇENEK BOL Kredinin çıkması için bankalar bazı kriterlere bakıyor. Bunlar; ödeme alışkanlığınız, devam eden veya vadesi geçen borcunuzun olup olmadığı, gelir düzeyiniz, düzenli gelir durumunuz... Ve tüm bunların karşılığı olarak size bir kredi notu tanımlanıyor. Not, 1-1900 puan arasında değişir. 1 en riskli müşteriyi, 1900 çok iyi müşteriyi temsil ediyor. Notu 1900’e yakın olanın kredi başvurusuna onay alması çok yüksektir. Bu kişilerin geri ödememe riski düşük olduğundan bankalar faizde daha düşük faiz oranları teklif edebiliyor. Kredi notunuzu yükseltmek için faturalarınızı, kredi kartı borcunuzu ya da kredi taksitlerinizi düzenli ödeyin. Hiç kredi kullanmadıysanız düşük tutarlı bir kredi çekerek işe başlayın. Bilal Emin Turan/Posta