Döviz kurunda yaşanan dalgalanma ile birlikte enerji maliyetleri arttı. Doğalgaz, elektrik, akaryakıt ve gübre başta olmak üzere yaşanan fiyat artışları tarımsal faaliyetler ile gıda ürünlerine zam olarak yansıdı. TÜİK verilerine göre aralık ayında gıda ve alkolsüz içeceklerde enflasyon yüzde 43,80 oranında gerçekleşti. Fiyatlardaki aşırı yükseliş merdiven altı üretimi cazip hale getirirken dar gelirli vatandaşlar daha ucuz gıdalara yönelmek zorunda kalıyor. Bu durum beraberinde insan sağlığını tehdit eden bazı sıkıntıları da getiriyor. Böyle dönemlerde merdiven altı üretimin arttığına dikkat çeken uzmanlar "Gıda alırken sadece ucuz olduğu için almayın" uyarısında bulunuyor. Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük, tüketicilerin yüksek gıda fiyatlarından dolayı şikayetçi olduğunu belirterek "Bu dönemde daha çok 'Fiyatlar neden düşmüyor' şeklinde şikayetler alıyoruz. Ocak ayında elektrik, doğalgaz ve akaryakıt fiyatları ve asgari ücrette yaşanan artışı bahane gösteren satıcılar ise indirime yanaşmıyor. Daha önce dolar kurunu bahane ediyorlardı ancak şimdi maliyet artışları dolayısıyla indirim yapmaktan imtina ediyorlar" dedi. KDV YÜZDE 1'E İNMELİ Gıda fiyatlarının merdiven altı üretime özendirdiğine dikkat çeken Küçük "Maalesef alım gücü düşük vatandaşlar bu dönemde güvensiz ürünlere yöneliyor. Ucuza ürün almak istiyorlar. Bu da toplum sağlığı açısında tehlike oluşturuyor. Gıda başta olmak üzere sağlık, eğitim, ısıtma ve enerji fiyatlarında KDV oranı yüzde 1 ya da sıfıra indirilmesini talep ediyoruz. Hükümet, KDV üzerinde çalışıyor. Böyle olursa sahteciliğe yönelim de engellenir. Ayrıca bu dönemde denetimler artırılmalı. Zabıtalar maalesef bu konuda yetersiz" diye konuştu. GIDA ALIRKEN DİKKAT > Salam, sosis ve sucuklar at eti, eşek eti; dana sucuk ve dana sosis de kanatlı eti karıştırılıyor. Kırmızı ete ise su ve soda enjekte ediliyor. > Kaşar peynirine patates püresi karıştırılıyor. Aynı şekilde kemik unundan peynir yapılıyor. >Yoğurtta kıvamı yakalamak için jelatin kullanılıyor. Margarin katılarak üzerinde kaymak tabakası oluşturuluyor. ZEYTİNYAĞI ZİRVEDE > En çok sahteciliği yapılan gıdalardan biri de zeytinyağı. Zeytinyağına bitkisel ve ayçiçeği yağı karıştırarak maliyeti düşürülüyor. Zeytinyağına soya fasulyesi ve pamuk yağı eklemek suretiyle de hile yapılıyor. > Zeytinin daha taze ve canlı görünmesi için boya kullanılıyor. > Balda yapılan sahtecilikte birçok bir yöntem var. Ama en sık yapılanı arılara şekerli su vermek. Arılara şerbetli su verilerek bal üretmesi sağlanıyor. Böylece bal üretimi ucuza getiriliyor. BAKLAVAYA MERCİMEK > Fıstıklı baklavalara yeşil renginden dolayı mercimek ya da bezelye katılıyor. Bu tür ürünler fıstık aroması ile satışa sunuluyor. > Merdiven altı firmaları son kullanma tarihi gelen çikolataları toplatıp eriterek içine biraz kakao ve şeker katıp yeniden piyasaya sürüyor. > Fırsatçılar, vatandaşa kırmızı pul biber yerine renklendirilmiş talaş yediriyor. > Kuvvet macunu adı altında piyasada meşhur afrodizyak ilaçların karıştırıldığı macunlar, gıda destek ve kozmetik izni ile üretilen ağrı kesici olduğu iddia edilen kremler yüzlerce liraya sosyal medyada satılıyor. SAHTESİ ÖLDÜRÜYOR Alkollü içeceklerde yapılan sahtecilik ölümlü vakalara sebep oluyor. Marketlerde satılan ve dezenfektan olarak kullanılan etil alkol içkiye karıştırıldığı zaman zehirlenmelere yol açıyor. Özellikle sene başında sahte içki satışlarında yaşanan artışın faturası ağır oldu. Dört gün içerisinde 22'ye kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi hastanelerde tedavi görmek mecburiyetinde kaldı. DENİZ KUMUNDAN GÜBRE Tarım sektöründe girdi fiyatlarının artmasıyla özellikle sahta gübreler piyasaya sürülmeye başladı. Son günlerde depolara yapılan baskınlarda binlerce ton sahte gübre ele geçirilirken yapılan incelemelerde sahte gübrelerde deniz kumu ve siyah toz boya ve diğer organik olmayan bileşenlerin kullanıldığı tespit edildi. 10 NUMARA FIRSATÇILAR Motorin fiyatlarının 15 liraya yaklaşması ile akaryakıt fırsatçıları da yeniden sahneye çıktı. Yapılan incelemelerde atık ve yanık yağları, içine çeşitli maddeler ekleyerek inceltip akaryakıta çevirdikten sonra satmaya çalışıldığı tespit edildi. SAHTE ALTINLA VURGUN Atında dolandırıcılık özellikle internet üzerinden yapılan alışverişlerde sık yaşanıyor. En çok yapılan sahtecilik türü ise ayarı düşük altın satışı. Ayrıca madeni paralar altın tozu ile birlikte eritilerek altın gibi satışa sunuluyor. Uzmanlar bu tür sahteciliklerinin ayırt edilmesinin çok zor olduğuna dikkat çekerek tanıdık kuyumculardan alım yapılmasını öneriyor. ÖMER TEMÜR