Salgın sonrası ciddi tehlikelerden biri de bağımlılık dalgası olacak. Özellikle siber zorbalık ve dijital bağımlılık. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu oluşturuldu. Kurul üçüncü toplantısını geçen hafta yaptı. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay ile salgını ve 4 ana başlıkta yapılacak bağımlılıkla mücadeledeki yeni yol haritasını konuştuk. Oktay’ın Milliyet’e açıkladığı yol haritasındaki 4 ana başlık uyuşturucu, tütün ve tütün ürünleri, alkol, dijital ve kumar başta olmak üzere davranışsal bağımlılıkla mücadele. Ayrıca bu yıl birçok önlemin açıklanacağı ‘bağımlılık ile mücadele seferberliği’ başlatılacak. Oktay Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde misafir ettiği Milliyet’in sorularını şöyle yanıtladı: "SONUNA KADAR MÜCADELE EDECEĞİZ" 2020 yılı salgınla mücadele yılı oldu ama bağımlılıkla mücadele de önemli. Neler yapıldı ve yapılacak? 2020 yılında en büyük mücadeleyi Kovid-19 salgınına karşı verdik. Bu büyük mücadeleye rağmen kanımca bağımlılık, her türlü salgından daha tehlikeli; çünkü doğrudan insanlığın geleceğinin teminatı olan gençleri hedef alıyor. Dolayısıyla koronavirüs salgını sonrası ciddi bir bağımlılık dalgasıyla karşılaşmamak için gerekli tüm tedbirleri almalı; kendimizi ve sevdiklerimizi Kovid-19’dan koruduğumuz gibi sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı maddelerden, kumar gibi kötü alışkanlıklardan ve dijital bağımlılıktan da korumalıyız. ‘Bağımlılığa feda edecek tek bir insanımız bile yoktur’ ilkesiyle tüm kurum ve ilgili örgütlerimizle vatandaşımızın yanındayız. Topyekûn bir bilinç ve mücadele ruhuyla bugün, hemen şimdi yeni bir başlangıç yapalım ve zararlı alışkanlıkların kökünü kazıyacak adımları atalım diyorum. KİRLİ ELLERE DARBE İNDİRMEKTEN YILMAYIZ Bağımlılıkla mücadele kapsamında attığınız adımlar neler oldu? Bağımlılıkla mücadele, ne yazık ki bitmeyen bir savaş. Devlet olarak hiç tereddütsüz, madde bağımlılığını toplum tabanına yayan karanlık ve kirli ellere darbe indirmekten asla yılmayız. Ancak tüm vatandaşlarıma, anne babalara, öğretmenlere, gençlerimize buradan seslenmek isterim; bağımlılık her türlü salgından daha tehlikeli bir olgudur. Bağımlılık en az Kovid kadar tehlikelidir. Kovid söz konusu olduğunda kendimiz ve sevdiklerimizi korumak için nasıl duyarlı davranıyorsak, sigara, alkol, uyuşturucu gibi zararlı maddeler ve özellikle salgın döneminde artan dijital bağımlılık konusunda da aynı duyarlılığı göstermeliyiz. Geçtiğimiz yıl, davranışsal bağımlılık ve madde bağımlılığının etkin takibi ve vatandaşlarımızın her türlü bağımlılıktan korunması ve kurtulması yönünde önemli adımlar attık. Özellikle genç nesillerin bağımlılığın pençesinde yitip gitmemesi için tüm bağımlılık türlerinde etkin mücadelemizi sürdürdük. Bu kapsamda gençlerimizin eğilim ve alışkanlıklarını inceleyerek bağımlılıkla mücadele tedbirleri konusunda bizlere yol gösterecek Üniversite Gençliği Profil Araştırması Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımızca gerçekleştirildi. Yine geçtiğimiz yıl yapılan bir araştırmaya göre; uyuşturucu kullanımına başlama yaşı 21, madde kullanımına başlamada en riskli yaş grubu ise 15-24. MÜCADELE 4 ANA BAŞLIKTA 2021’de neler yapılacak? Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu’nun üçüncü toplantısını yaptık. Toplantıda, Sağlık, İçişleri, Milli Eğitim, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler, Gençlik ve Spor, Adalet, Hazine ve Maliye, Tarım ve Orman Bakanlıklarımız, YÖK, Diyanet İşleri Başkanlığı, Yeşilay ve Dijital Dönüşüm Ofisi’nin katılımıyla çok verimli değerlendirmeler yaptık. Sıra dışı bir yıl olan 2020’nin etkisiyle gelecek yıl ve sonrasında ciddi bir bağımlılık dalgasıyla karşılaşmamak adına 2021’de de aynı kararlılığı gösterip, bağımlılıkla çok boyutlu mücadele anlayışını yaygınlaştırarak sürdüreceğiz. Öncelikle 2021 yılında ‘bağımlılık ile mücadele seferberliği’ başlatılması ve bu kapsamda da sigara, nargile, alkol, uyuşturucu ve dijital bağımlılıkla mücadelenin takvimlendirilerek ülke çapında bir kampanyaya dönüştürülmesi yönünde bir çalışmamız var. Mücadeleyi 4 başlık altında kategorize ettik: - Uyuşturucu ile mücadele - Tütün ve tütün ürünleri ile mücadele - Alkol bağımlılığıyla mücadele - Davranışsal bağımlılıkla mücadele (Dijital bağımlılık, kumar vb.). MEYHANE, TOBACCO VE NARGİLE DÜKKÂN İSMİ OLAMAYACAK Yeni ne gibi tedbirler gelecek? Önem atfettiğimiz ve bu bağlamda almayı planladığımız tedbirlerden bazı örnekler vereyim. Bağımlılıkla mücadelede en etkili yöntem şüphesiz ilk denemenin önüne geçmek. Sayısız örnekler ve acı tecrübeler gösteriyor ki, ‘bir kereden bir şey olmaz’ yanılgısıyla başlayan süreç ne yazık ki bağımlılığa kadar gidiyor. Dolayısıyla gençlerimizin sigara, nargile, alkol, tütün gibi zararlı maddeleri hiç denememesini hedefliyor ve bu doğrultuda yoğun çaba sarf ediyoruz. Gençlerimizin toplanma alanları olan okullarda sigara içilmemesine yönelik tedbirleri artırıp, Milli Eğitim Bakanlığımız bünyesinde OBM (Okulda Bağımlılıkla Mücadele) programını yılsonuna kadar tüm okullara yayacağız. Alkol ve tütün mamulleri satışı yapıldığını gösteren reklam niteliğindeki tabela ve ayaklı panoların kullanımı ile ‘meyhane, tobacco shop, nargile cafe’ gibi isimlerin dükkân ismi olarak verilmesinin önüne geçmeyi planlıyoruz. Yine özendirici ve kullanım alışkanlığının yaygınlaşmasına hizmet ettiğini değerlendirdiğimiz nargilelik tütün ürünlerinde aromanın yasaklanmasına yönelik düzenlemeler yapmak da eylem planlarımız dâhilinde bulunuyor. Bu yıl içinde tütün mamullerinin içeriğinin tespitine yönelik akredite laboratuvarını da hizmete sokacağız. SİBER ZORBALIK, DİJİTAL KUMAR ÖNLEMLERİ Dijital bağımlılık konusunda neler yapacaksınız? Çağımızın gereğinden az önemsenen büyük tehlikesi dijital bağımlılık. Salgının beraberinde getirdiği, daha doğrusu tetiklediği olumsuzluklardan bir diğeri. Çok önemli bir husus ve belki de çoğunlukla gözden kaçırdığımız bir mesele, dijital bağımlılıkla mücadele. Buna yönelik de önemli kararlar alıyoruz. Güvenli internet paketi ile çocuklarımızın ve gençlerimizin daha sağlıklı bir ortamda internete erişmelerini hedefliyoruz. Buna göre tüm internet servis sağlayıcıları yeni aboneliklerini, aksi talep edilmedikçe, güvenli internet hizmeti ile başlatacak. Diğer taraftan dijital bağımlılığı da içine alan davranışsal bağımlılık meselesi var; şiddet, İslam fobi, kişisel bilgilerin ele geçirilmesi, siber zorbalık, dijital kumar gibi ciddi riskler barındıran… Çalışmalarımızda bilhassa internet oyun oynama bozukluğu ve kumar bağımlılığı konularına odaklandık. Davranışsal bağımlılıkla mücadele çalışmalarımızın temel amacı ‘bilişim teknolojileri, internetin ve sosyal medyanın bilinçli, güvenli ve etkin kullanımını sağlamak, dijital uygulamaların aşırı ve zararlı kullanımı ile kumar bağımlılığını önlemektir.’ Ve bu kapsamda; öncelikle çocuklar ve gençlerden başlayarak toplumun tüm katmanlarında farkındalık oluşturulması önem arz etmektedir. Ve tabi eğitim programlarının geliştirilmesi, bilişim teknolojilerinde rekabetçi - yenilikçi programların oluşturulması ve de bağımlılık geliştirme riski bulunan bireylerin/kuşakların tespit edilerek, önlem alınması da yine aynı derecede önem arz etmektedir. Bu kapsamda da ilgili bakanlık ve kurumlarımızla ve de sivil toplum örgütlerimizle ciddi çalışmalar yürütmekteyiz. DÜNYAYA ÖRNEK OLDUK COVID-19 ile mücadelede ne durumdayız? COVID-19 dönemi diye adlandırabileceğimiz bu zaman dilimi ülkelerin sağlık sistemlerinin, sosyal devlet anlayışının ve toplumsal duyarlılığın test edildiği bir dönem oldu. Şükürler olsun ki bu testlerin tamamından yüz akıyla çıktık ve çıkıyoruz. Salgın döneminde birçok gelişmiş ülkenin sağlık sistemlerinin çöktüğüne şahitlik ettik. Ekonomik güçlerine rağmen tedarik zincirini devam ettiremeyen, kamu düzenini sağlayamayan, başka devletlerin sağlık malzemelerine el koyan devletler gördük. Bırakın vatandaşlarına, sağlık personeline dahi maske, tulum, koruyucu tıbbi malzeme temin edemeyen, gelişmiş ülkeler dâhil, birçok ülke oldu. Bizim sağlık sistemimiz ise güçlü sağlık altyapımız ve sağlık çalışanlarımızın fedakârlığı sayesinde pandemi döneminde iftihar edilecek bir başarı sergiledi. 436 ARAŞTIRMACIMIZ YERLİ AŞIYA VE İLACA ÇALIŞIYOR Yerli aşı konusunda hangi aşamadayız? Aşı konusunda TÜBİTAK COVID-19 Türkiye Platformu ile bilim seferberliği başlattık. 436 araştırmacımız, aşı ve ilaç geliştirme odaklı 17 proje yürütüyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, Amerika ve Çin’den sonra COVID-19 konusunda en çok aşı projesi yürüten 3’üncü ülke durumundayız. Salgınla mücadelede etkin görev alan güvenlik güçlerimiz, vefa gruplarımız, tüm kurum ve kuruluşlarımızdaki çalışanlarımız muazzam iş çıkardılar. Sanayicimiz, özel sektörümüz, sivil toplum örgütlerimiz, işçilerimiz milletimizle birlikte muhteşem dayanışma, birlik, beraberlik ve başarı hikâyesini yazmaya devam ediyoruz. Bu konuda tevazu göstermeyeceğim: hem sağlık alt yapımız, hem sağlık çalışanlarımızın fedakârlığı hem de her bir vatandaşımıza ulaşan kaliteli sağlık hizmetimizle dünyaya örnek olduk, dünyanın gıpta ile baktığı ülke olduk. Bu başarının ana nedeni her bir vatandaşımızı birinci sınıf gören, özgüveni olan yerli ve milli duruşumuz, hizmetkâr devlet anlayışımız, stratejik ve vizyoner bakış açımızdır. Kısacası Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde dünya sahnesinde büyük yürüyüşünü sürdüren Türkiye’nin başarı hikâyesidir. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin oluşturduğu sinerjidir. Eminim ki bağımlılıkla mücadele konusunda da dünyanın gıpta ile baktığı bir ülke olacağız.