Yükselen aidatlar şubat ayında uygulanmaya başlanacak. Ocak ayından sonra site yönetimlerinin değerlendirdiği zam oranları en düşük yüzde 40 olurken bazı kesimlerde ise yüzde 150’ye kadar çıkarıldığı konuşuluyor.
Aidat tutarlarının ortalaması İstanbul'un büyük bir kısmında şimdiden 4 bin lirayı geçti. Bu sebepten dolayı kiracıların bir süredir düşük aidatlı ev aram yollarına girdi. Bunun dışında gayrimenkul uzmanları, 2023’teki hızlı aidat zamları nedeniyle yatırımcıların da artık aidat istemeyen konut arayışı içine giridikleri belirtiliyor.
Bu aydan sonra artan asgari ücret ve buna bağlı olarak gider artışları nedeniyle yönetimler yeni aidat oranlarını konuşmaya başladı. Sistemde görülmeye başlayan artışlara göre en düşük artış yüzde 40 seviyesinde görülüyor. Bu veriler arasında en yüksek zam oranı ise yüzde 150’yi ulaşıyor. Toplu yaşam bölgelerindeki yöneticiler ve sakinler için geliştirilen online platform Apti’nin Kurucusu ve CEO’su Ali Emre Erişen, “Siteler zam oranlarını sisteme girmeye başladı. En düşük gördüğümüz yüzde 40 zam yaptı. TOKİ konutları çıkarılırsa İstanbul’da ortalama aidat 4.171 TL” dedi. Aidat ödemesi yapmak istemeyenler sitelerden vazgeçme eşiğine geldiğini aktaran Erişen, satın almalarda aidat etkeninin daha önemli bir durum arz ettiğini vurguladı.
3 BİN'DEN 7 BİNE!
Asgari ücret yapılan zam oranından sonra sitelerde yönetim kurulu toplantıları arka arkaya yapılarak yeni aidatlar değerlendirmeye almaya başladı. Bu kapsamda çok yüksek oranlar da duyulmaya başladığını belirten Emart Gayrimenkul Kurucusu Arzu Turan, “Örneğin aralık ayında 3 bin lira aidat ödeyen bir site sakininin kendisine gelen açıklama ile aidat ödemesi 7 bin liraya çıkabiliyor. Dolayısıyla aidatlarla ilgili kısmı ister ofis, ister konut olsun kiracıların yönetmesi zor bir hale geldi” ifadelerine yer verdi. Dudak uçuklatan aidatların tüketiciyi site olmayan münferit konut ve ofislere yönlendirdiğini aktaran Turan, “Örneğin 1+1 bir evde oturuyorsanız neredeyse kira ile aidat rakamları aynı oluyor” şeklinde konuştu.
HAKLARINIZI ARAYIN
Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz aidatlar ile ilgili olarak önemli yorumlar yaptı:
İKİ KISIM ÖNEMLİ!
1-) Aidat bedelleri Türk Hukuku’nda bir üst sınıra tabi değil. Personel maaşları, hizmet giderleri, kullanılan malzemelerde fiyat artışları her yıl ve enflasyona göre artıyor olması bu kapsamda aidatlar için bir üst sınır belirlemeyi zorlaştırır.
9Fahiş aidat krizi Yüzde 150 oranında zam gündemde, ev sahibi - kiracı milyonları kapsıyor
2-) Yıl sonu geldi, çalışan maaşları arttı diye aidatlar artacak diye de bir kanun yok. Yönetimler mutlaka genel kurul toplamalı, giderleri beyan etmeli. Hiçbir yönetim genel kuruldan almadığı bir yetkiyi kullanamaz.
LÜKSE SINIRSIZ İTİRAZ
İki konuda vatandaşın itiraz hakkı süresizdir:
1-) Usulsüz harcamalar her zaman dava konusu olabilir, bir süre kısıtı bulunmaz.
2-) Lüks harcamalar her zaman itiraz konusu olabilir. Örneğin çocuk bakım odası vs gibi ortak olmayan kullanım alanları.
GENEL KURULLARI ARAŞTIRIN
1-) Aidat bedellerine itiraz edilebilmesi için genel kurulun toplanmış olması veya kat maliklerinin toplamının 1/3’ü ile kat maliklerinin olağanüstü genel kurula davet edilmesi gereklidir. Kat malikleri bu genel kurula katılarak bazı aidat kalemlerinin azaltılmasını, bazı kalemlerin hiç alınmamasını veya yeni teklifler alarak aidatın düşürülmesini sağlayabilirler.
2-) Genel kurula katılanlar itirazlarını tutanağa geçirmek kaydı ile genel kuruldan itibaren 1 ay içerisinde genel kurulun iptalini dava edebilirler. Genel kurullara yönelik dava açma süresi katılanlar için 1 ay, katılmayanlar için ise bildirim yapılanlar için 1 ay ve her halükarda 6 aydır.
'KULLANMIYORUM, ÖDEMEM' MUAF DEĞİL
1-) Yönetim planlarında bu konuda aksine bir hüküm olmadığı sürece ortak alan olarak tanımlanan yerleri kullanmayan kişilerin bu aidatı ödememe hakları bulunmuyor. Giriş katında oturan bir daire veya dükkan sahibi ‘asansörü kullanmıyorum’ veya bir kişi ‘ben havuzu kullanmıyorum’ diyerek ortak alan olan aidatlarından muaf olamaz.
2-) Aidat ödememe halinde yönetici bu konuda ilgili kat maliki hakkında yasal takip başlatabilir, icra takibine geçilmesi halinde aylık yüzde 5 yasal faiz uygulanmaktadır.
'HESAPLARI DEĞERLENDİRİN'
Aidatlar sitelerin giderleri ölçüsünde belirlenirken, bazı site yönetimlerine karşı ‘fahiş artış’ iddiaları sık sık gündeme geliyor. Buna karşılık tüketiciye haklarını hatırlatarak öneriler sunan Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, kiracıların site yönetim hesaplarındaki tüm bilgi ve dokümanları inceleme haklarının olduğunu belirtti.
Kiracıların ise bu haklarına ev sahibi tarafından vekil tayin edilmesi yoluyla erişebileceğini anlatan Kakıcı Şimşek, “Sitelerin kat maliklerinin toplantılara katılımı çok önemli. Eğer lüks bir harcama görüyorlarsa buna itiraz etmeleri büyük önem arz ediyor. Yönetim usulsüz harcamalardan sorumludur” ifadelerini paylaştı.
