Son yıllarda yaygın kullanımıyla sokak ve caddelerde hatta trafikte bile kullanılan scooterlerin ölümlere bile neden olan ciddi yaralanmalara neden olduğu tespiti yapıldı. Hastanelerin acil servislerine scooter kazaları nedeniyle başvuran hastalarda son birkaç yıldır ciddi bir artış gözleniyor. Uzman doktorlar kazaların sanıldığı gibi sadece el, kol ve bacak kırıklarına neden olmadığını, kafa travması gibi hayati tehlikeler yaşandığını açıkladı. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nden Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Semih Bağhaki, bedeni koruyacak bir kafes olmadığı için scooter kazalarının tehlikeli olduğunu belirterek, "Daha çok baş boyun bölgesinde meydana gelen yaralanmalar plastik cerrahlar olarak bize geliyor. Ama bunun haricinde el ve kol kemiklerine ait yaralanmalar da ikinci sırayı alıyor. Bu hastaların önemli bir kısmını ameliyat etmek zorunda kalıyoruz. Son 2-3 yıldır giderek artan ve artacak gibi de gözüken bir yaralanma grubu elektrikli scooter kazaları. Göz küresini çevreleyen kemiklerin kırıkları sonucu, gözünü, görmesini kaybeden hastalar da gördük. Daha da kötüsü hayatını kaybeden hastalar da duyuyoruz" dedi. Bağhaki, şöyle devam etti: "Hastaların önemli bir kısmı 20-40 yaş grubu genç erişkinler. Fakat 50-60 yaş üzeri, orta yaş ve ileri yaş hastaları da son dönemde görmeye başladık. Çünkü genç kullanıcıların çarpması sonucu yaralanıyor bu kişiler de. scooter kazaları tehlikeli tabii ki. Sağı solu kontrol edecek herhangi bir ayna düzeneği yok. Bedeni koruyacak bir kafes yok, bu araçlar bildiğiniz şehir trafiğine çıkabiliyor." Diş Hekimi Dr. Hatice Ağan, en çok baş boyun bölgesi kırıklarıyla gelen hastalar olduğuna dikkat çekerken, scooter kazası geçiren hastaların sanıldığı gibi sadece basit kol bacak yaralanmaları ile değil, kafa travmalarından göz küresi ve çene kemiği kırıklarına, hatta beyin kanamalarına dek çok ciddi yaralanmalarla geldiğine işaret etti. Ağan şöyle konuştu: "Eskiden diş acillerine ev ya da trafik kazaları sonucu travma hastaları sık gelirdi. Şimdi acile gelen çene ve diş travmalarının çoğunluğu elektrikli scooter kullanımına bağlı oluyor. Son yıllarda bunlarda büyük bir artış görüyoruz. Travmanın geliş açısına bağlı olarak en çok ön dişlerde kırıklar oluyor. Kask kullanımı tabii ki kafa travmalarının önüne geçilebilir. Ama scooterlerde direkt öne doğru düştükleri için, çene ve burnun üstüne düşme ihtimalleri çok daha fazla. Onda da çene geriye doğru gittiğinde eklem bölgesinde basılar ya da kırıklar oluyor. Dolayısıyla çene koruyucusunu da dahil olduğu bir kask kullanılması gerekiyor. Bisiklette kullanılan kasklar çene ya da burun travmaları için tam da önleyici olur diyemeyiz." Scooter kazazedesi 40 yaşındaki Mimar Deniz Gümülcinelioğlu, geçen yaz yaşadığı kaza nedeniyle çene kemiğinin kırıldığını ve büyük ameliyatlar geçirdiğini söyledi. Geçici yüz felci yaşadığını ve 7 ayının zor geçtiğini anlatan Gümülcinelioğlu şunları anlattı: "Scooter aslında çok sıklıkla kullanmıyorum. Üçüncü kez kullanmıştım, eve acil dönmem gerekiyordu. Yürümek yerine scooter kullanayım dedim. Sokak köşesinde dönemeçten hemen sonra bir restoran vardı. Restoranın masaları nedeniyle yavaşlamıştım ama döndüğüm an önümdeki mazgalı fark etmedim. Tekerlek o mazgala girdi. Öne doğru savruldum ve çenemi çarptım. Çenem, burnum, bütün yüzümü yere çarptım. Olayın sıcağıyla başta anlamadım. Çene kemiğim iki taraftan kırılmış. Çok büyük bir cerrahi ameliyat geçirdim. Ameliyat öncesinde dişlerime tel takıldı. Çünkü lastikle çenemi oturtmaları gerekiyordu. Ameliyatın yapıldığı yerden yüz sinirleri geçtiği için, sağ tarafımda yüz sinirlerimde geçici yüz felci oluştu. Gözüm kapanmıyordu, güldüğüm zaman ağzım hareket etmiyordu. Çiğneme, yemek yiyememe bir tarafa, ağrılarım dayanılmazdı. 6-7 ayı buldu iyileşmem. Sağ tarafım, ameliyat sonrası başka bir ben oldu. Bu olaydan sonra uygulamayı hemen sildim ve çevremdeki insanlara da başıma geleni anlatıp kullanmamalarını öneriyorum." Güvenli sürüş teknikleri eğitimi veren Rahmi Barutçu ise elektrikli scooter kullanımında herhangi bir eğitim olmadığını belirterek şunları söyledi: "Trafikte, herhangi biri, bu vasıtayı ehliyeti olmadan kullanabiliyor. Kanunlar kaş yaparken göz çıkardı. Örneğin, kaldırımda kullanmak yasak. Bu sefer yola, araç trafiğine çıkıyor kullanıcı. Aynası yok, klaksonu yok, arkasına önüne bakmıyor, freni de zayıf. İki tekerli vasıta kullanma yetkisi olmayan kişilerin bunları 'açık trafikte' kullanması son derece riskli. Kiralık olmayan kişisel scooter daha tehlikeli, çünkü onda hız limiti daha yüksek. Fizik gereği ileri giden bir şeyden düşerseniz, ileriye doğru fırlarsınız ve yüzünüzün ön bölümünden darbe alırsınız. Örneğin, motosiklet kazalarında önden darbe alma olasılığı yüzde 47'dir. Üstelik şehir içinde olan kazalar bunlar. Genelde 50 kilometre altı hızda oluyor. İnsanların 'Zaten yavaş gidiyorum ne olacak ki?' dediği bir hız. Bisiklet kas gücü ile çalışır, elektrikli scooter ise motorlu araçlar. İnsanın koşabileceği hızın çok üstünde bir hızla gidiyor. O hızda düşerseniz ileri gitme hızını da koşarak ya da yürüyerek tolere edemezsiniz. Ayrıca, açık trafikte sürüş yapan vasıtaların azami-asgari hız limiti var. Bağdat Caddesi'nde 20-30 kilometre örneğin. Bunların arasında 10-15 kilometreyle giden bir araç scooter. Akan trafiğe uyum diye bir madde var kanunda da. Kanun kendi kendiyle de çelişiyor. Ergonomi açısından da sıkıntılı. Küçük tekerlek çapı nedeniyle midye kabuğuna takılsa, bir anda durur ve üzerindeki sürücü aynı hızla uçmaya devam eder. Trafiğe çıkacaksa bu araçlar, eğitimi, ehliyeti olmayan kullanamamalı, kask takılması mecburi olmalı. Bazı motosiklet scooter var, onlarda kask var. Ama diğerlerinde yok." Hız limitinin düşürülmesi de yetmedi Gemius araştırma şirketinin verilerine göre sadece 14 Mart-14 Nisan 2022 tarihleri arasındaki sadece 1 aylık dönemde dahi elektrikli scooter uygulamalarını ziyaret edenlerin sayısı yaklaşık 4,5 milyonu buluyor. Araştırmaya göre, en çok 18-44 yaş arası scooter kullanırken, erkek ve kadınların kullanım oranı ise neredeyse eşit. Sadece İstanbul'da ortak kullanıma sunulan toplam elektrikli scooter sayısı 50 bini geçiyor. 18 yaşından küçüklerin kullanması, araca iki üç kişi binilmesi ve kaldırımda kullanımı yasak olan scooterde hız sınırı da yaşanan kazalar sonrası 25'ten 15 kilometreye indirildi.