Aralık 2019’da Çin’de ortaya çıkan ve dünya genelinde 4.6 milyon kişinin hayatını kaybetmesine yol açan corona virüsü salgını etkisini sürdürüyor. Salgında aşılama kampanyaları hızlansa da, ortaya çıkan yeni varyantlar ülkeleri yeni önlemler almaya itebiliyor. Corona virüsüne karşı aşılanan kişilerin, ülkeler arası seyahatlerinden, toplu etkinliklere katılmalarına kadar geniş çaplı uygulanması hedeflenen aşı pasaportu uygulaması tartışmaların hedefinde. İngiltere’de spor müsabakalarından gece kulüplerine girişe kadar pek çok alanda devreye gireceği açıklanan aşı pasaportu uygulaması artan tepkiler sonrası geri çekildi. Aşı pasaportunun toplum arasında büyük bir ayrımcılığa yol açacağı endişesi yüksek sesle dile getirilmişti. İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden The Guardian, Avrupa ülkelerindeki aşı pasaportuyla ilgili merak edilenleri 4 soru başlığı altında değerlendirdi. İşte o maddeler ve Avrupa’da son durum… CORONA PASAPORTU NEDİR? İlk olarak İsrail’de ortaya çıkan corona pasaportu birden fazla isimle adlandırılıyor. Yeşil geçiş, güvenli bilet, corona pasaportu bunlardan bazıları. Genel olarak akıllı telefonlardaki dijital belgelerden oluşuyor. Corona virüsüne karşı aşı durumunu gösteren QR kodları içinde barındırıyor. Bu kod aşı olup olunmadığını, hastalığın geçirilip geçirilmediğini ya da negatif test sonucunu gösteriyor. Avrupa’da bazı ülkeler, birlik içindeki dolaşım için AB’nin dijital sertifikasıyla uyumlu ulusal corona aşı kartları da geliştirdiler. HANGİ ÜLKELER KULLANIYOR? Avusturya, Belçika, Danimarka, Fransa, Almanya, Yunanistan, Macaristan, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Portekiz ve Slovenya, corona pasaportunun çeşitli formlarını kullanan ülkeler arasında. İspanya gibi bazı ülkelerin yaptığı denemeler de başarısızlıkla sonuçlandı. Kanarya, Galiçya, Kantabria, Endülüs bölgelerinde yerel hükümetlerin corona pasaportu projeleri İspanya Yüksek Mahkemesi tarafından reddedildi. İsveç gibi diğer ülkeler ise Avrupa Birliği Dijital Corona Sertifikası’na (EUDCC) uyum sağlayarak turistlerin ülkeye girişine ve toplu etkinliklere katılmasına izin verdi. NELERE ERİŞİM SAĞLIYOR? Kurallar ülkeden ülkeye farklılıklar gösterebiliyor. Fransa’nın aşı pasaportu sinemalar, tiyatrolar, müzeler, restoranlar, barlar, kafeler, gece kulüpleri, bazı alışveriş merkezleri, şehirlerarası taşımacılık, toplu spor organizasyonları ve konserlerde kullanılıyor. Aşı pasaportunun 12 yaş ve üzeri için Eylül ayının sonundan itibaren kullanımının genişletilebileceği belirtliyor. İtalya’daki durum da Fransa’ya benzer. Kafe ve restoranların terasları bu zorunluluğa dahil değil. Almanya’da bazı eyaletlerde corona pasaportu iç mekanda yemek yemek için zorunlu. Avusturya’da kuaförler, Lüksemburg’da marketler, Portekiz’de oteller yine corona pasaportunu zorunlu tutuyor. BAŞARILI OLDU MU? Eğer öncelikli amaç, toplumdaki aşılama oranını artırmak olarak kabul edilirse, Fransa gibi aşı karşıtlığının sert şekilde kendini gösterdiği ülkelerde başarılı oldu. Geçtiğimiz yıl Aralık ayında yapılan bir ankette Fransa vatandaşlarının yüzde 60’ı, yakın zamanda aşı olup olmayacaklarından emin olmadıklarını söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Temmuz ayının ortasında yaptığı açıklamada, ülkede 13 milyondan fazla kişinin en az bir doz aşı olduğu belirtildi. Fransa’da halihazırda yetişkinlerin yüzde 88’ine, 12 yaş üzeri çocukların ise yüzde 85’ine en az bir doş aşı uygulandı. TÜRKİYE’DEKİ DURUM NASIL? Türkiye corona virüsüyle mücadelede iş hayatı ve sosyal yaşamda pek çok alanda HES kodu ve aşı kartı uygulamasını devreye soktu. Toplu etkinliklere girişte, seyahat sırasında HES kodu sorgulanarak kişinin risk grubunda olup olmadığı öğreniliyor. Yine HES koduyla bağlantılı olarak aşılarını tamamlayan kişilere verilen aşı kartı, PCR testi zorunluluğunu ortadan kaldırıyor. 6 Eylül’den itibaren kapsamı genişletilen uygulamada aşı olmayan kişilerin, konser, sinema gibi insanların toplu olarak bulunduğu yerlere gidebilmeleri, uçak ve otobüsle seyahat edebilmeleri için PCR testi yaptırmaları zorunlu.