Gaziantep ve Mardin'de ardı ardına yaşanan kazalar gözleri TIR ve otobüslere çevirdi. 900 bin TIR ve kamyonun yanı sıra 208 bin otobüsün trafiğe çıktığı yollarda, takograf zorunluluğu bulunan ağır taşıtlarda hileyle kuralların delindiği iddia ediliyor. İKİNCİ EHLİYETLE SÜREYİ UZATIYORLAR Yaşanan kazaların ana sebebinin kurallara aykırılıktan kaynaklandığını ifade eden Uluslararası TIR Şoförleri ve Ağır Vasıta Şoförleri Derneği (UTSYD) Başkanı Sedat Kaplan, "Tüm dünyada şoförlerin çalışma süresi 8 saattir. Bizde de öyle. Takografa takılan ehliyetle kontrol edilen ve şoförün çalışma süresini kısıtlayan uygulamada ihlaller yapılıyor. Bu büyük bir sıkıntı oluşturuyor. Bir şoförün ehliyetiyle başka bir şoför araç kullanıyor. Buna çare bulmamız lazım" ifadelerini kullandı. ŞOFÖRLERDE EN BÜYÜK EKSİK EĞİTİMSİZLİK Kaplan, sektördeki şoför eğitimine de dikkat çekerek, şunları kaydetti: "Sorunumuz nicelik değil nitelik. Araç filomuzda ve şoför sayımızda problem yok. Hatta yurt dışına Almanya'ya, İspanya'ya şoför gönderiyoruz. Sektörün ihtiyacı eğitimli ve kurallara uyan şoförler. Hükümetimizin de bu konuda çözüm üretmesini istiyoruz." TIR KAZALARINDA HATA %90 SÜRÜCÜ KAYNAKLI Türkiye Nakliyeciler Derneği Başkanı Hakkı Başman ise, yaşanan TIR kazalarının yüzde 90'ının şoför kaynaklı olduğunu belirtti. Başman, "Bakanımızın yaptığı açıklamadaki gibi bu kazalar tamamen şoför hatalarından meydana geliyor. Ülkemizdeki yollar gayet iyi ve sorunsuz. Şoförlerimizin yol esnasındaki uykusuzluk, dikkatsizlik gibi durumları maalesef böyle vahim kazalara yol açabiliyor. Şoförler takograf sistemiyle çalıştıkları için yol güzergahı ve saati önceden belli oluyor. Planlanan saatte araç gideceği yere ulaşıyor" şeklinde konuştu. BİREYSEL HATALARA %100 ENGEL OLMAK İMKANSIZ Başman, bireysel sürücü hatalarını engellemek istediklerini ama suistimalin önüne geçmenin tam anlamıyla mümkün olmadığını ifade ederek şunları söyledi: "Çift ehliyet şeklinde çalışan sürücüler de var. Zaman zaman böyle duyumlar alıyoruz. Bu konuda cezalar belli ve uygulanıyor. Duraklama yerleri, EDS'ler var ama insan faktörünü de düşünmek lazım. Hırsıza kilit yoktur. Yasağı delmek isteyen yine deler. Sonuçta bu konuda yüzde yüz denetim sağlamak imkansız. Bu noktada sürücülerin eğitimi çok önemli." KAZANÇ VAR, BAKIM YOK TIR Şoförü Mustafa Özdemir de bakım ihmalleriyle ilgili olarak, "Kazaların sebepleri arasında; şoförlerin araç kullanırken yaptığı dikkatsizlikler, telefonla oynamak, uykusuzluk gibi şeyler başta geliyor. TIR şoförlerinin aylık gelirleri 20 bin ila 50 bin lira arasında değişiyor. Aslında iyi kazanıyorlar ama buna rağmen araç bakımlarını yaptırmıyorlar. Günlük 8 saat çalışma süresi var ama buna yüzde 80'i uymuyor. Taksi ve otobüs şoförleri de TIR kullanıyor. İşinin ehli şoför bulmak çok zor. Kazalar biraz da bundan yaşanıyor" dedi. 900 BİN TIR VE KAMYON ARALIKSIZ ÇALIŞIYOR Türkiye yollarında kayıtlı 900 bin kamyon ve TIR bulunurken, 208 bin otobüs trafikte seyahat ediyor. Ağır vasıtalarda bulunan 8 saatle sınırlanan çalışma saati de düşüldüğü zaman bu araçları kullanan şoför sayısı ise 3 milyon civarında. Ticari maksatlı kullanılan bu araçlarda kar marjı uğruna bakımlar aksatılırken, ağır çalışma koşulları sebebiyle nitelikli personel bulmak ise zorlaşıyor. Masrafları kısmak isteyen araç sahipleri ise düşük maaşlarla çalışmak zorunda bırakılan şoförlere yükleniyor. Öte yandan ticari bir konumda olan bu araçlar 7 gün 24 saat dur duraksız çalıştırılıyor. TRAFİK CEZALARI CAYDIRICILIKTAN UZAK Yollarda sık sık gerçekleştirilen denetimlere rağmen sigortasız, standartları karşılamayan, fazla ve orantısız yük yükleyen ağır ticari araçlara cezai yaptırımlar yetersiz kalıyor. Cezai yaptırımlardan farklı taktiklerle kurtulmaya çalışan sektör, gün geçtikçe yeni bir yönteme başvuruyor. Yasal düzenlemede kurallara uymayan ağır vasıtalara kesilen maksimum ceza olan araç yükleme kurallarına uymayanlara 10 bin 36 liraya kadar ceza verilebiliyor. Öte yandan hız sınırlarını ihlal eden ağır vasıtalara da 1823 liraya kadar ceza veriliyor. Kurallara aykırı şerit değiştirmenin cezası ise 288 lira. 7 AYDA 7 BİN 409 KAMYON VE TIR KAZAYA KARIŞTI Emniyet verilerine göre, bu yılın ilk 7 ayında Türkiye genelinde 173 bin 522 ölümlü ve yaralanmalı kaza meydana geldi. Bunlar arasında kamyon, TIR ve otobüslerin karıştığı kazaların sayısı ise 10 bin 754. Kamyon ve TIR'ların karıştığı kazalar 7 bin 409 adedi buldu. Otobüslerin karıştığı kaza sayısı 3 bin 345 oldu. Yapılan trafik kazalarının 107 bininden fazlasında sürücü kusurlu bulunurken, sürücünün en fazla yaptığı hata ise 'araç hızını yol, hava ve trafiğin gerektirdiği şartlara uydurmamak' olarak istatistiklere yansıdı. TIR'LARIN %35'i 22 YAŞINDAN BÜYÜK Türkiye'de bulunan ağır ticari araç parkının yaş ortalaması ise 17. Eskiyen araçlar ağır tonajla birlikte yola çıktığında kapasitesinin üzerinde yükle birlikte birçok faktörün bir araya gelmesiyle kazaya neden oluyor. 900 bin kamyon ve TIR'ın yüzde 22'sinde zorunlu trafik sigortası bulunmazken, 208 bin otobüste sigortasızlık oranı ise yüzde 29. Türkiye'nin ağır ticari araç parkı incelendiğinde 300 bine yakınının 2000 modelden daha eski kayıtlarda yer alıyor. Kalan 600 bin ağır ticarinin ise yalnızca 14 bin adedi sıfır model. Mehmet Ali Parto