Türkiye işgücü piyasasında kadınların işgücüne katılım oranının düşük olması çok önemli bir sorun. Bunun belki de en önemli nedeni doğum sonrasında kadınların iş hayatından uzaklaşması. Ancak bunun engellenmesi için son dönemde çok önemli düzenlemeler hayata geçirildi. Doğumdan sonra çalışma hayatına geri dönen kadının önünde üç alternatif var. Kadın çalışanların çocuk sayısına göre haftalık çalışma süresinin yarısı kadar izin alma hakkı var. Bu izin temelde ücretsiz bir izin. Yani bu hakkı kullanan kadın çalışana işveren ücret ödemiyor. Ancak kadın çalışanın son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortasına prim ödemesi varsa, İŞKUR’dan yarım çalışma ödeneği alabiliyor. Bu sayede asgari ücretten çalışan kadının hiçbir kaybı olmadan yarım çalışması söz konusu oluyor. ÜCRETSİZ İZİN DE ALABİLİR Doğum sonrası 8 haftalık analık iznini kullanan kadın çalışan haftalık çalışma süresinin yarısı kadar çalışmayı talep edebileceği gibi 6 aylık ücretsiz izin hakkını da talep edebilir. Kadın çalışan eğer 6 aylık ücretsiz izin talep ederse işveren bu izni vermek zorundadır. Doğum sonrası haklar yalnızca kadın çalışana değil, erkek çalışana da yani babaya da tanınıyor. Doğum sonrasında eğer çiftlerin her ikisi de çalışıyorsa, çocuk 5.5 yaşına gelinceye kadar çiftlerden birisi part-time çalışmayı tercih edebilir. Söz konusu talebe işverenin olumlu cevap vermesi şart. Aksi takdirde çalışana yüklü miktarda tazminat ödemek zorunda kalır. Diğer yandan çiftlerden birisi çalışmıyorsa bu durumda bu hakkın talep edilmesi mümkün değil. İŞVEREN ‘HAYIR’ DİYEMEZ Geçen yıl hayata geçen bu haklardan maalesef herkesin haberi yok. Özel sektörde işverenlerin, kamu da amirlerin kadın çalışanlara bu hakkı kullandırmamak gibi bir lüksü yok. Çocuk 5.5 yaşına gelinceye kadar kullanılabilecek part-time çalışma hakkı için ise çiftlerin her ikisinin de çalışması şartı var. Ayrıca bu hakkın kullanılamayacağı bazı sektörler söz konusu. Ancak bu sınırlandırma çok küçük bir kesim için geçerli. Kadın çalışanların doğum sonrası iş hayatına dönüşlerini haklarını bilerek tasarlamaları çok önemli. SGK emzirme parası ödüyor KADIN sigortalı doğum öncesindeki 8 ve doğum sonrasındaki 8 hafta boyunca çalışmaz ve bu süreler için SGK’dan geçici iş göremezlik ödeneği alır. Bu dönemin parası SGK’dan alınır. Bu yıl için 16 haftalık geçici iş göremezlik ödeneği asgari ücretten maaş alan bir kadın sigortalı için 6 bin 367 TL. SGK’ya bildirildiği kazancı yüksek olan kadın sigortalının eline geçen para da artacak. Doğum yapan kadın sigortalıya SGK emzirme parası ödüyor. Bunun için doğum yapan kadın sigortalının veya eşinin doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödemiş olması gerekiyor. BU YIL İÇİN 178 LİRA Bu yıl için bu şartı sağlayan kişilere SGK 178 TL emzirme parası ödüyor. Doğum yapan kadın sigortalı değilse bile emzirme ödeneğinden yararlanılması mümkün. İşten ayrılan bir kişinin de emzirme ödeneği alması mümkündür. 300 gün içinde çocuğu olan kişi eğer doğumdan önceki son 15 ay içerisinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kollarına prim ödemiş ise emzirme ödeneğinden yararlanabilir. İşveren günde 1.5 saat süt izni vermek zorunda KADIN işçilerin doğum sonrasında işe başladıklarında çocuk bir yaşına gelinceye kadar günde 1.5 saat süt izni hakları var. Kadın çalışanlara süt izni süresince ücret ödenmek durumunda. Süt izninin özellikle büyükşehirlerde kadın çalışanların isteği üzerine birleştirilerek kullandırıldığı görülüyor. Ancak bu durum süt izni hakkının ruhuna aykırı. Süt izni, kadın işçiye çocuğuna günlük süt verebilmesi için verilen bir hak. Birleştirilerek kullandırıldığında haftanın bir günü işe gelmeyen kadın çalışanın bu izni süt izni olarak değerlendirilemeyecektir. Memurlar daha avantajlı KADIN memurların ise doğumla ilgili konularda daha avantajlı olduğu görülüyor. Örneğin kadın memurun süt izni hakkı ise doğumdan sonraki ilk altı ay günde 3, ikinci altı ay günde 1.5 saat. Yani kadın memur çocuğuna daha çok süt verme imkanına sahip. Yine kadın memurun doğum sonrası ücretsiz izin hakkı 2 yıl. Kadın işçi de bu hak yalnızca 6 ay. Doğum sayısına göre değişir DOĞUM sonrası talep edilebilecek yardımlar şöyle: ¦ Geçici iş göremezlik ödeneği: En fazla 112 gün için sigortalı kadına ödenir. Bunun için kadın çalışanın doğumdan önceki bir yılda en az 90 gün prim ödenmiş olması gerekir. ¦ Doğum yardımı: Doğum yapan tüm kadınlara ödenir. Ödenecek miktar, doğumun kaçıncı doğum olduğuna göre değişir. ¦ Emzirme parası: Kendisi sigortalı kadına veya sigortalı olan eşe ödenir. Son bir yıl içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şarttır.