Van'a bağlı olan Çatak ilçesindeki Kaniya Bekan bölgesinde 3 bin 200 yıl önceye ait olduğu iddia edilen nekropol (mezarlık) alanında yapılan kazı işlemlerinde ortaya çıkarılan iskeletlerden 30 tanesinin kafatasında ameliyat yapıldığı öne sürüldü.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın izni dahilinde ve Van Müze Müdürlüğü’nün başkanlığı tarafından, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Arkeoloji Bölümü Doktor Öğretim Üyesi Gulan Ayaz’ın bilimsel danışmanlığında yürütülen nekropol alandaki kazı işlemlerinde, 3 oda ve 4 örme mezar kalıntıları ortaya çıkarıldı.
Bu araştırma kapsamında bulunan mezarlarda 400 insan iskeletinin 30’unda, beyin ameliyatı (trepanasyon) yapıldığına ilişkin izler görüldü.
Arkeoloji ekibi, beyin ameliyatlarının geneline bakıldığında kafatasının sağında, solunda ve ensede yapıldığını, ameliyatların oluk açma, kesme, delme ve kazıma yöntemleri kullanılarak yapıldığı ifade edildi.
Yapılan ameliyatların yaklaşık olarak yüzde 60’ının olumlu sonuçlandığı, bu durumun o dönemde yapılan tıp uygulamalarına dair iyi ve başarılı olduğunu belirtildi.
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Yılmaz, “Bölgede beyinle ilgili nörolojik bir hastalık ya da salgın yaşanmış olabilir. Bireyler 4 yöntemle ameliyat edilmiş. Ameliyat olanların yüzde 60’ı iyileşmiş. Bu da ameliyatların çok başarılı yapıldığını gösteriyor. Türkiye’de bu kadar çok kafatası ameliyatının yapıldığı tek yerin Kaniya Bekan Nekropolü olduğunu söyleyebiliriz. Hastalara gerekli önem verilmiş” ifadelerini kullandı.
Kazı sırasında, mezarlarda bulunan kemiklere laboratuvar ortamında detaylıca inceleme yapıldığını söyleyen Yılmaz, “Antropolojik analizler yapılacak. Yaş ve cinsiyetleri belirlenecek. Daha sonra kemiklere bulaşmış hastalıklarla ilgili çalışma yürüteceğiz. Ağız ve dişleri inceleyerek bireylerin nasıl beslendiğini ortaya çıkartacağız. Bebeklik ve çocuk döneminde geçirdikleri hastalıklarla ilgili çalışmalarımız olacak. Birçok bilgiye ulaşmayı hedefliyoruz.” gibi detaylara yer verdi.
