1 Mart tarihinde başlamış olan gelir vergisi süresinde beyan edilecek. 1 Nisan 2024 tarihi son tarih olarak verildi. Mesela 21 Ekim 2022 tarihinde 900 bin liraya satın alınmış olan bir ev 13 Temmuz 2023 tarihinde 2 milyon liraya satışı gerçekleşsin diyelim. Alış tarihinden sona 5 tam yılı doldurmadan satış gerçekleştiği için kazanç sağlanan değer artış kazancı olarak vergi diliminde yer alacak.
DEĞER ARTIŞ KAZANCI NEYE GÖRE BELİRLENİYOR?
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın oluşturduğu gayrimenkullerin 5 yıl içinde satışa çıkması gelir vergisi beyanı kağıtlarında öncelikle gayrimenkul alım–satım işinde ticari etkinlik ve değer artış kazancı farklılığının nasıl analşılacağı ifade edildi. Gayrimenkul alım satım işleri bir meslek niteliğinde icr ediliyorsa sağlanan kazanç ticari kazanç sıfatını taşıyor.
Bir yıl içerisinde çok fazla satış oluyorsa ticari kazanç olarak değerlendiriliyor. Gayrimenkul alım satım işlemi ticari kazanç hükümlerine dahil edşlmiyorsa, sağlanan kazanç “değer artışı kazancı” hükümlerine göre değerlendirmesi yapılıyor.
TAKVİM GÜNÜNE DİKKAT EDİLİYOR
Gerçek şhısların bir miktar ücretle almış oldukları noktaları (konut, arsa, vb.) aldıkları tarihinden başlayarak beş yıl içindesatışa sunulması durumunda, sağlanan kazanç gelir vergisine işliyor. Beş yıllık zamanın hesabında takvim gününe dikkat ediliyor.
MİRAS NİTELİĞİ TAŞIYANA VERGİ ÖDENİR Mİ?
Şayet konut, arsa gibi gayrimenkuller miras olarak sizde duruyorsa 5 yıl içinde satılsa bile değer artış kazancı bulunmuyor. Bir mükellef 16 Ağustos 2020 tarihinde kendisine miras yoluyla kalmış olan apartman dairesini, 21 Kasım 2023 tarihinde satışa çıkardı diyelim. Satışa konu apartman dairesinin veraset yoluyla intikal etmesi sebebiyle, mükellefin bu satıştan sağladığı gelir, değer artışı kazancı olarak vergi dilimine tabi tutulmayacak.
NEYE GÖRE HESAPLAMA YAPILIYOR?
Değer artışı kazancında vergi uygulanacak kazanca safi değer artışı olarak ifade ediliyor. Safi değerde konut ya da arsanın maliyet ücreti değerlendiriliyor. Eğer maliyet hesabı bulunmuyorsa endeksleme uygulanıyor. Kılavuzda konuya yönelik bir örnek de yer aldı. Kişi, 2 Kasım 2020 tarihinde 1 milyon liraya satın aldığı konutu 1 Şubat 2023 tarihinde 4.5 milyon liraya satışa çıkarmış olsun.
Bu konuda, bahsi geçen gayrimenkul 5 yıllık süreyi tamamlamadan satıldığı için mükellef adına oluşacak değer artışı kazancının hesaplanması önem arz ediyor. Gayrimenkulün sağlandığı tarihinden önceki ay olan Ekim 2020 ile satıldığı aydan önceki ay Ocak 2023 Yİ-ÜFE endeksleri üzerinden 1 milyon liralık konutun maliyet bedeli 3 milyon 946 bin 404 lira olarak değerlendiriliyor.
Satış değerinden maliyet ücreti düşülüyor. 55 bin liralık istisna çıkarıldıktan sonra bu konut için 498 bin 596 lira vergiye tabi gelir doğuyor. Bunun devamında da 130 bin 908 lira gelir vergi yatırması gerekiyor.
Konut 1 Şubat 2023 tarihinde satışa sunulduğu için 2023 yılı değer artışı kazancının, 2024 yılının mart ayında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan gösterilip ilk taksitinin de mart ayında ödenmesi şart. İkinci taksit ise temmuz ayında yatırılacak.
