Çin, yeni tip corona virüsü (Kovid-19) taşıdığı halde hastalık belirtisi göstermeyen "asemptomatik" olarak adlandırılan vakaların sayısını ilk kez duyurdu. Bin 541 kişinin tıbbi gözetim altında tutulduğu bildirildi. Diğer taraftan 364 bin nüfus bulunan İzlanda'da yapılan yeni bir koronavirüs araştırmasında, test yapılan 12 bin 615 kişiden 812'sinin testi pozitif çıktı. Testleri pozitif olduğu halde 124 kişide virüsün yol açtığı öksürük, ateş, akciğer iltihaplanması ve solunum yetmezliği gibi bir semptoma rastlanmadı. Çok sayıda taşıyıcının sokaklarda gezdiği gerçeği bir kez daha ortaya çıkarken, SABAH'a konuşan uzmanlar, "Karşınızdaki herkesin hasta olduğunu düşünerek mesafenizi koruyun" uyarısında bulundu. BU ÇOK YENİ BİR DURUM Sağlık Bilimleri Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İlyas Dökmetaş: Corona virüsü ile enfekte olanların yüzde 20-30'u hiç semptom göstermiyor. Ama sonuç pozitif, bulaştırma özelliği var. Bu kişiler semptomları olan pozitiflerden, ileri dönem hastalardan daha az bulaştırma riski var ama bulaştırır. Klinik bulguları olan bir kişi 4-5 kişiye bulaştırırken, semptomu olmayanlarda (hayalet/asemptomatik hastalarda) bulaşma riski daha düşüktür. Çünkü hasta değil gözüküyor ama dışarı çıkıp yayabiliyor. Bu çok yeni bir araştırma. Karşınızdaki herkesi hasta gibi düşünün. Virüs yeni, yeni olduğu için bu tür bilgiler daha yeni ortaya çıkıyor. Hastalığı ağır olanlar daha fazla ve daha uzun süre virüs bulaştırıyorlar. A-semptomik olanlar ise az ve kısa sürede virüs bulaştırıyorlar. Türkiye'de grafiğin yükselmesinin nedeninin daha çok gençlerde görülen hayalet pozitifler olabilir. Gündüz veya gece dışarı çıkan arkadaşları ile buluşan, nasıl olsa bizim yaş gurubunda hastalık/ ölüm görülmüyor diyen genç bireyler koronavirüsü alırlar eve taşıyabilirler. Evde anne, baba, nine veya dedelerine bulaştırabilirler. Bu nedenle el yıkama, sosyal mesafeyi koruma ve maske takmak çok önemlidir. En iyisi 2-3 hafta evde kalmaktır. Hacettepe Ünversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Öğretim Üyesi ve Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ateş Kara: Virüsün geçebilmesi için normal şartlar altında 10 saniye gerekiyor. Örnek vermek gerekirse 'Nasılsınız?', 'İyiyiz', 'Hoşça kalın' türünden yapılan görüşmelerde risk yok. Ancak sosyal mesafenin dışında dikkatli olunması gerekiyor. Bu süreçte eşinizle, dostunuzla telefonla görüşün. Bu hastalık normalde 1 kişi 5 kişiye bulaştırıyor. Biz bunu biliyoruz kabaca 4.5-5 kişiye bulaştırıyor. Siz önlemlerinizi alırsanız, bu rakamı 2.5'un altına indirebiliyorsunuz. TÜRKİYE SÜRECİ ÇOK RADİKAL KARŞILADI Prof. Dr. Ateş Kara: Dünyada Türkiye kadar bu hastalığı öteleyebilen bir ülke yok. Öncelikle onu görelim. Bazı şeyleri karşılaştırırken ülkelerin kendi özellikleriyle karşılaştırmamız lazım. Türkiye'de bu kadar büyük sorun yaratması Avrupa'nın büyük bir merkez olması ve kontrolünü iyi yapamaması. Biz bugün itibariyle ne yapabiliriz? Bakın okulları çok erken kapattı. Bu kadar erken kapatan bir ülke yoktu. Daha ülkede açıkçası vaka sayısı 1 kez hatta bu bile tam değilken okul kapatma kararı aldı. Erhan Öztürk