Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve 2022-2024 dönemini kapsayan OVP ile temel ekonomik büyüklükler ve hedefler belirlendi. Orta Vadeli Program’a göre Türkiye ekonomisinin 2021’de yüzde 9, 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024’te yüzde 5,5 büyümesi öngörülüyor. Diğer taraftan, enflasyonun bu yıl yüzde 16,2 olarak gerçekleşeceği tahmin edildi. Enflasyon hedefi gelecek yıl için yüzde 9,8 olarak öngörülürken 2023’te yüzde 8, 2024 için de yüzde 7,6 olarak belirlendi. Program dönemi boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 170 bin kişi artması öngörülürken ihracatın ise 2023’te 250 milyar dolar hedefini aşması bekleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, OVP ile ilgili yaptığı açıklamada “Özel sektör öncülüğünde dayanıklı bir büyüme için makroekonomik istikrarı daha da güçlendireceğiz” ifadesini kullandı. MİLLİ GELİRDE HEDEF 10 BİN DOLAR GSYH’nin bu yıl 6,6 trilyon, 2022’de 7,9 trilyon, 2023’te 9 trilyon, 2024’te 10,2 trilyon lira olması bekleniyor. Bu yıl 9 bin 489 dolar olması beklenen kişi başına millî gelirin 2020’de 9 bin 947 dolara 2023’te 10 bin dolara 2024’te 11 bin 465 dolara yükseleceği tahmin ediliyor. DOLAR 2024 YILINDA 10 LİRA Programda yıl sonu dolar kuru beklentisi 8,30 TL olarak açıklandı. Doların 2022’de 9,27 TL, 2023’te 9,77 TL olacağı tahmin edilirken 2024’te ise 10 lira bandını aşarak 10,27 TL olması bekleniyor. İşte beklentiler: ¥ BÜYÜME: Yıl sonu tahmini yüzde 9 olurken ekonominin 2022’de yüzde 5, 2023 ve 2024 yıllarında ise yüzde 5,5 büyüyeceği öngörülüyor. ¥ ENFLASYON: Yıl sonunda yüzde 16,2 olması beklenirken, enflasyon hedefi gelecek yıl için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8, 2024 için yüzde 7,6 olarak belirlendi. ¥ BÜTÇE AÇIĞI: Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2022’de yüzde 3,5, program dönemi sonunda ise yüzde 2,9 olarak gerçekleşeceği öngörüldü. ¥ İŞSİZLİK: Programda, işsizlik oranının bu yıl sonunda yüzde 12,6 olacağına yer verilirken, gelecek yıl hedefi yüzde 12, 2023 yılı için yüzde 11,4 ve 2024 için ise yüzde 10,9 olarak tahmin edildi. ¥ İHRACAT VE İTHALAT: İhracatın, 2021 sonunda 211 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilirken 2022’de 230,9 milyar dolar, 2023’te 242 milyar dolar, program sonunda 255 milyar dolar olması hedeflendi. İthalatın ise yıl sonunda 258 milyar dolar, 2022’de 282,7 milyar dolar, 2023’te 294 milyar dolar, 2024’te de 309 milyar dolar olması öngörüldü. İSTİHDAM İÇİN ULUSAL STRATEJİ BELGESİ İşsizliğin azaltılması için Genç İstihdam Ulusal Strateji Belgesi hayata geçirilecek. Dijitalleşme ve yeşil dönüşüm alanları başta olmak üzere geleceğin işlerine yönelik farkındalık geliştirilecek. Kadınlar, gençler ve engelliler gibi özel politika gerektiren grupların iş gücü piyasasına girişlerini ve kalıcı olmalarını hedefleyen “İş Kulübü Programları” yaygınlaştırılacak. Reel sektörün ihtiyaç duyduğu kalfa ve usta talebini karşılamak üzere mesleki eğitim merkezleri güçlendirilecek. Girişimcilik eğitimlerinin aktif iş gücü programları içindeki payı artırılacak, girişimcilere yönelik danışmanlık hizmetleri dijital imkânlardan da faydalanılarak geliştirilecek. Program dönemi boyunca istihdamın yıllık ortalama 1 milyon 170 bin kişi artması öngörülüyor. İş gücüne katılımdaki artışa rağmen işsizlik oranının kademeli gerileyerek program dönemi sonunda yüzde 10,9 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin ediliyor. İHRACATIN MENZİNİ ARTIRILACAK Türkiye, mal ve hizmet ihracatında menzilini artıracak, bu doğrultuda coğrafi olarak uzak, ihracat potansiyeli yüksek ülkelerle ticareti geliştirme hedefine yönelik “Uzak Ülkeler Stratejisi” uygulanacak. Afrika ve Latin Amerika’ya yönelik ortaklık ve açılım politikaları ile “Yeniden Asya” girişimi çerçevesinde somut adımlar atılacak. Başta Gümrük Birliği olmak üzere mevcut tercihli ticaret ve serbest ticaret anlaşmalarının hizmet ticareti ve dijital ticareti de içine alacak şekilde güncellenmesi sağlanacak. KOBİ’lerin, kadın ve genç girişimcilerin ihracatını artırmaya yönelik özel programlar uygulanacak. Başta e-İhracat olmak üzere hizmet ihracatı desteklenecek. Yurt dışı lojistik merkezler üzerinden ihracatçıların potansiyel pazarlara ve dağıtım kanallarına erişimi hızlandırılacak. ERKEN UYARI SİSTEMİ DEVREYE ALINACAK Vadeli Program’a göre (OVP) enflasyonun tek haneli seviyelere düşürülmesi hedefiyle bir dizi politika ve tedbir uygulanacak. Fiyat istikrarını sağlamak amacıyla başta gıda fiyatlarına yönelik “Erken Uyarı Sistemi”, tarım arazilerinin korunması, ekilebilir ve sulanabilir alanların artırılması, hal ve kooperatifçilikte iyileştirmeler yapılması, tarımsal üretim planlaması olmak üzere çeşitli tedbirler peyderpey hayata geçirilecek. Çiftçinin ürettiği ürünü değer fiyattan satabilmesi, sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede ürünü tedarik edebilmesi için tarım-sanayi entegrasyonunu sağlamaya yönelik sözleşmeli tarım mekanizmaları geliştirilecek. Finansal istikrarın desteklenmesi amacıyla banka ve banka dışı mali sektörün uluslararası düzenlemelere uyum sağlamasına yönelik mevzuat değişiklikleri yapılacak. ASLAN PAYI HAZİNENİN Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin 2022 yılı ödenek teklifi tavanlarının toplamı yaklaşık 1,6 trilyon lirayı bulurken ödenekte aslan payı yaklaşık 720 milyar lirayla Hazine ve Maliye Bakanlığının oldu. Hazine ve Maliye Bakanlığını 189 milyar lirayla Millî Eğitim Bakanlığı, 111,2 milyar lirayla Sağlık Bakanlığı izledi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına 88,3 milyar lira, Millî Savunma Bakanlığına 80,4 milyar lira, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına 66,1 milyar lira ödenek ayrıldı. Emniyet Genel Müdürlüğü ödeneği 56 milyar 996 milyon 86 bin lira, Tarım ve Orman Bakanlığı ödeneği 38 milyar 391 milyon 106 bin lira, Jandarma Genel Komutanlığı ödeneği 35 milyar 996 milyon 445 bin lira, Strateji ve Bütçe Başkanlığı ödeneği 27 milyar 757 milyon 508 bin lira oldu. DİJİTAL LİRA Orta Vadeli Program’da (OVP) dijital liranın da sinyalleri verildi. Programda araştırmaların pilot projelerinin devam edeceği belirtilerek şu ifadelere yer verildi: Dijital paranın teknolojik, ekonomik ve hukuki yapıları çalışmalarının sonuçları da değerlendirilerek Dijital Lira Araştırma Araştırma ve Geliştirme Projesi birinci faz pilot bulguları doğrultusunda, daha yaygın ve geniş katılımlı ileri aşama pilot testlere devam edilecektir. KUANTUM VE YAPAY ZEKA Yüksek teknoloji ürünlerinin üretileceği, büyük ölçekli yerli ve yabancı yatırımların yer alacağı yeni nesil endüstri ve teknoloji bölgeleri kurulacak. Kuantum, yapay zekâ, biyoteknoloji, genetik, yeni nesil nükleer enerji gibi alanlarda öncül araştırmalar desteklenecek. Salgın sonrası dönemdeki yeni düzene uyumlarını hızlandırmak için KOBİ’lerin dijital dönüşüm projeleri desteklenecek. Türkiye’deki mevcut yatırımcılar ile düzenli aralıklarla “yatırım ortamı değerlendirme anketleri” gerçekleştirilerek yatırım ortamına ilişkin sorunlar ilk elden tespit edilecek ve yatırımcıların önerileri alınacak. ÇEVRE DOSTU YEŞİL ÜRETİM OVP’de yeşil ekonomiye geçiş sürecine ilişkin politika ve tedbirler belirlendi. Buna göre politikalar Yeşil Mutabakat Eylem Planı’nda yer alan hedeflere göre şekillenecek. Sıfır atık uygulamaları hane halkını da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacak. Başta geri dönüşüm teknolojileri olmak üzere verimlilik artıran ve sera gazı emisyon artışını sınırlamayı hedefleyen yatırımlar desteklenerek uluslararası ticaret alanında iklim değişikliği politikalarıyla uyumlu ihracatın rekabet gücü artırılacak. Küresel iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla enerji ve üretim kaynaklarını verimli şekilde kullanan, çevre dostu üretime yönelik yatırımlar desteklenecek. Yeşil tahvil ve sukuk ihraçları teşvik edilecek.