CHP Parti Meclisi (PM) eylül ayı toplantısı, ulusal kurtuluş mücadelesine ışık tutan kararların alındığı, "manda ve himaye" fikrinin reddedildiği Sivas Kongresi'nin 100. yıl dönümü dolayısıyla bu kentte yapıldı. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, burada yaptığı konuşmada, Sivas Kongresi öncesi ülke topraklarının ne durumda olduğunu özetledi. Vatan topraklarının tek tek işgal edildiğini anlatan Kılıçdaroğlu, Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da İstanbul'dan Bandırma vapuruyla Samsun'a çıktığını, oradan Havza'ya ve daha sonra Amasya'ya geçtiğini anımsattı. Amasya Tamimi'nin Kurtuluş Savaşı'ndaki önemine dikkati çeken Kılıçdaroğlu, şunları kaydetti: "Vatanın bütünlüğü ve milletin istiklali tehlikededir' diyor Amasya Tamimi'nde. Yine Amasya Tamimi'nde 'Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır' ifadesi yer alıyor. Sonra Gazi Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi'ne katılmak üzere Sivas'a gelir. 27 Haziran 1919 Atatürk'ün Sivas'a ilk gelişidir. Mazhar Müfit Kansu anılarında, Atatürk'ün Sivas'a gelişini şöyle anlatır; 'Gazi Mustafa Kemal, Sivas şehrine girerken caddenin iki tarafı büyük bir kalabalıkla dolmuş. Askeri birlikler tören düzenini almış bulunuyordu. Otomobillerden indik, askeri ve halkı selamladık. Bu manzara Sivas'ın saygı değer halkının ve Sivas'taki kahraman subay ile askerlerin bana ne kadar bağlı ve sevgi dolu olduğunu gösteren canlı bir kanıtıdır.' Dolayısıyla Sivas'ın Mustafa Kemal Atatürk'e vermiş olduğu güven kayda değerdir. Bunu Sivas'ta dile getirmenin de ayrıca hep birlikte onurunu yaşadığımız için mutlu olduğumuzu ifade etmek isterim." Kılıçdaroğlu, Erzurum Kongresi'nin ardından Atatürk'ün 2 Eylül'de tekrar Sivas'a geldiğini ve 4 Eylül'de Sivas Kongresi'ni yaptığını belirterek, şöyle devam etti: "Milli sınırlar içinde vatan bölünmez bir bütündür' der. O zaman Türkiye Cumhuriyeti değil ama milli sınırları içinde vatanın bölünmez bir bütün olduğu açıkça ifade edilmiştir. 'Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet topyekun kendisini savunacak ve direnecektir' der. Direnme ruhunu burada dile getirir. Ve burada önemli bir gerçek daha var. 'Kuvayimilliye'yi kuvvet tanımak ve milli iradeyi hakim kılmak temel esastır' der. Kuvayimilliye burada egemen bir güç olarak toplumun önüne konuyor, 'manda ve himaye kabul edilmez' der. Dolasıyla Sivas Kongresi'nin Kurtuluş Savaşımızdaki yeri oldukça önemlidir. Sivas Kongresi'nin özellikleri şunlardır; Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün önemli bir aktör olarak ortaya çıktığı kongredir. Uzun tartışmalar olur ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kongre başkanı seçilmesi kabul edilir. Mondros Mütarekesi burada reddedilir. Bu kongrede tam bağımsızlık ve milli egemenlik ilkeleri temel prensip olarak kabul edilir. Bunlar Sivas Kongresi'nin bizim tarihimize önemli armağanlarıdır." "Tıbbiyeli Hikmet'i rahmetle anıyoruz" Sivas Kongresi'nde mandacılık tartışmaları sırasında söz alan Tıbbiyeli Hikmet'i de konuşmasında anan Kılıçdaroğlu, "Genç ve heyecanlıdır, manda tartışmaları var, 'başka ülkelerin mandacılığını kabul edelim' diyen heyet üyeleri var. Tıbbiyeli Hikmet Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e döner ve şunları söyler; 'Paşam, tıbbiyeliler beni buraya istiklal davamızı başarmak yolundaki mesaiye katılmak için gönderdiler. 'Mandayı kabul edemem, eğer mandayı kabul edecekler olursa, bunlar her kim olursa olsun, şiddetle reddederiz. Farzı muhal mandayı siz kabul edersiniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal'i vatan kurtarıcısı değil vatan batırıcısı olarak adlandırırız' diyor. Bu kadar açık ve net mandacılığı reddediyor. Sivas Kongresi'nin 100. yılında biz Tıbbıyeli Hikmet'i şükran ve rahmetle anıyoruz." ifadelerini kullandı. Sivas Kongresi'nin Cumhuriyet Halk Partisi'nin ilk kurultayı olduğunu ifade eden Kılıçdaroğlu, "Bu ülkenin temellerini atan Cumhuriyet Halk Partisi'nin ilk kurultayı Sivas Kongresi'dir. Mandacılığı reddeden, bağımsızlığı savunan düşmana karşı her türlü mücadeleyi göze alan Tıbbiyeli Hikmetlerin de Gazi Mustafa Kemal'in de bulunduğu bir kongre bizim ilk kongremizdir. Bu kongrenin özelliği şudur, parti kurulmadan önce kongresini yapan dünyada belki de tek partidir. Daha sonra parti kuruluyor ama partinin kurultayı bir milli mücadele kurultayı olarak toplumun önüne kendisini koyuyor. Mücadele gerçekten de kutsal bir mücadele. Vatanımız için ülkemiz için, çocuklarımız için önemli bir mücadeledir." diye konuştu. "Düşmanla her alanda mücadele" CHP’nin geçmişte neler yaptığı gelecekte de neler yapacağı tartışılırken bu eksenin asla unutulmaması gerektiğini vurgulayan Kılıçdaroğlu, "Bizim eksenimiz bağımsızlıktır, kalkınmaktır, büyümektir, bizim eksenimiz, özgürlüktür, cumhuriyettir, devrimciliktir. Bizim eksenimiz altı okumuzla belirlenmiştir." dedi. Anadolu'nun kadim bir kentinde ilk kurultayını yapan bir parti olarak Sivaslıların kendilerini bağırlarına bastığını ifade eden Kılıçdaroğlu, Sivaslılara şükranlarını sundu. 1927 yılında Atatürk'ün ilk parti kurultayındaki konuşmasını hatırlatan Kılıçdaroğlu, "Gazi Mustafa Kemal Atatürk o kurultayda yaptığı konuşmasında şöyle der, 'Bu anda, bundan önceki kurultayları ve partimizi doğuran ilk Sivas Kurultayı. Dış ve iç düşmanların süngüleri altında kurulmuştur, hatırlatmak isterim. Sivas Kongresi'nden sonra Ankara'ya gidilir, 23 Nisan 1920'de TBMM açılır, bütün dünyaya yeni bir devletin doğuşu anlatılır ve dolayısıyla bu mücadele verilirken 10 Ağustos 1920'de Sevr Anlaşması'nı Osmanlı hükümeti imzalar. Ama 23 Nisan'da TBMM kurulmuştur, güç ondadır, mücadele verilmiştir, 30 Ağustos vardır, İzmir'e kadar süren bir süreç vardır. Düşmanla her alanda mücadele vardır. Ve büyük bir galibiyet vardır." değerlendirmelerinde bulundu. TBMM'ya çağrı Kılıçdaroğlu, 21 Ekim 1920 TBMM beyannamesinin önemli olduğunu, parlamentoda bulunan çoğu milletvekilinin bu beyannameden haberi olmadığını dile getirdi. Bu beyannameden de bazı bölümleri okuyan Kılıçdaroğlu, şunları kaydetti: "TBMM, milletin hayat ve bağımsızlığına suikast eden emperyalist ve kapitalist düşmanların saldırganlığına karşı savunma ve bu maksada aykırı hareket edenlerin cezalandırma azmiyle örgütlenmiş bir orduya sahiptir.' diyor. Kendi ordusunun hangi azim ve kararlılıkla yola çıktığını anlatıyor ve devam ediyor, 'Emir ve kumanda yetkisi TBMM'nin tüzel kişiliğindedir' ordunun bir kişinin, grubun değil, TBMM'nin ordusu olduğunu bu duyurusuyla bütün dünyaya duyuruyor. Devam ediyor, 'Türkiye Büyük Millet Meclisi halkın öteden beri maruz bulunduğu yoksulluk sebeplerini yeni araç ve yapılanma ile ortadan kaldırarak yerine refah ve mutluluğu koymayı başlıca hedefi saymaktadır' yani gelecek hedefi olarak koyuyor. Buna göre toprak, eğitim, ekonomi, vakıflar ve diğer işlerde sosyal kardeşliği ve dayanışmayı hakim kılarak yenilenme ve örgütlenme yaratılmaya çalışılacaktır. Ben TBMM başkanına bir çağrı yapmak istiyorum. Belki de hepimiz bu çağrıyı yapmalıyız. Her seçim sonrası seçimi kazanıp parlamentoya gelen milletvekili arkadaşlarıma eğer bir şeyler verilecekse bu beyanname verilmelidir." Kılıçdaroğlu, TBMM'nin Milli Kurtuluş Savaşı sırasında izlediği rotanın ne olduğunun da burada açıkça belirtildiğini de vurguladı. "İnsaf denen bir şey var" Kılıçdaroğlu, cumhuriyetin ilk yıllarında entegre silah ve savunma sanayinin kurulmasıyla ilgili çalışmalar yürütüldüğünü anlatarak, "Köylü perişandır, aşar vergisi altında eziliyordur. Yaptıkları ilk işlerden biri, bütçenin çok sıkıntılı olmasına karşın o Milli Mücadele sırasında kavga vermiş, mücadele etmiş köylüyü rahatlatmak için aşar vergisini kaldırırlar. Türkiye'nin şeker fabrikası yoktu, doğru dürüst şekeri bile yoktu. 1925 yılında Şeker Fabrikası'nı kurarlar, 15 Ağustos 1925'te Kayseri'de uçak fabrikasının temelini atarlar." diye konuştu. Osmanlı'nın borçlarının çok olduğunu ve o borçların ödendiğini belirten Kılıçdaroğlu, şunları söyledi: "Dünyaya karşı verdikleri bir mücadele var, o mücadelenin ekonomik başarıyla taçlandırılması lazım. Aksi halde güçlerini gösteremeyeceklerdir, yine onlara muhtaç olacaklardır ama muhtaç olmak istemiyorlar, uçak fabrikasının temelini atıyorlar. Tarım ülkesi, tarım toplumu, tarım okulları kuruyorlar. Yasa çıkartıyorlar, ne zaman 20 Haziran 1927'de. Böylece okumuş insanların tarımla uğraşmalarını sağlamak istiyorlar. 1928'de Millet Mektepleri kuruluyor, okuma-yazma oranı çok düşük, insanların okuma-yazma bilmesi lazım. Okumasını, yazmasını bilmesi gerekiyor. Bu okullardan 1929 yılına kadar 800 bin kadın ve erkek okuma-yazma öğreniyor. 1929'da topraksız köylülere toprak dağıtılıyor, yani toprak reformu yapılıyor." Kılıçdaroğlu, 1 Haziran 1930'un da önemli olduğunu vurgulayarak, "Devasa bir Osmanlı İmparatorluğu düşünün, dünyaya egemen olan bir Osmanlı İmparatorluğu düşünün ama kendi parasını basacak bankası yok. 1930 Merkez Bankasının kuruluşu." ifadelerini kullandı. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kez kendi parasını kendi bankasında bastığını anımsatan Kılıçdaroğlu, şöyle konuştu: "Diyorlar ya 'ne oldu' diye. 'Gazi'nin döneminde ne oldu?' diyorlar. 'CHP'nin dikili ağacı var mıydı?' diyorlar. 'Bu ülkeye hizmet etti mi?' diyorlar. İnsaf denen bir şey var. Tüm bunların bir anda olması gerektiğini düşünüyorlar. 'Bir anda olmadan olmaz bu işler' diyorlar. 1933 yılında birinci 5 yıllık sanayi planını yürürlüğe koyuyorlar. Hatırlarsınız 2019'da bir dönem Türkiye Cumhuriyeti devletinin kalkınma planı görüldü. 21. yüzyıldan söz ediyorum, kalkınma planı olmayan bir devletimiz vardı. Şimdi 1933'e dönüyoruz, o yılların koşullarında birinci 5 yıllık sanayi planı yürürlüğe konuluyor. 14 Ağustos 1934 SEKA kağıt fabrikası. Kurulduğunda bakmayın SEKA kağıt fabrikası şimdi kapandı. Kurulduğu yıllarda dünyanın sayılı kağıt fabrikalarından biridir. 1934 bu tarih de önemli, dedim ya Kayseri'de uçak fabrikasının temelini attılar. 9 yıl sonra Kayseri'de üretilen uçak Ankara'ya indi. Bakınız 1934 yılından söz ediyorum. Türkiye uçak üreten bir devletti artık. Yoksulluğu aşan, sanayi devrimini yakalayan, kendi uçağını üreten bir devlettir artık. Yoksulluk içinde ama her kuruşun hesabını millete vererek bunu yaptılar. Uçak üreten dünyadaki 5 ülkeden birisidir Türkiye. Eskişehir uçak fabrikası da vardır. Kapandığı tarihe kadar 112 savaş uçağı üretmiştir." "Elimizi vicdanımıza koyarak bunu düşünmemiz lazım" Kemal Kılıçdaroğlu, vatandaşlardan ellerini vicdanlarına koymalarını isteyerek, şöyle devam etti: "O dönemde yapılanlara baksınlar. Kendi savaş uçağını yapan ve ihraç eden bir ülke nasıl oldu da bu hale düştü. Kimler bu hale düşürdü, bunu düşünmemiz lazım, elimizi vicdanımıza koyarak bunu düşünmemiz lazım. Türkiye uçak ihraç ediyor, ihraç ettiğimiz uçakları bilmiyoruz, uçak ihraç ettiğimizi de bilmiyoruz. İhraç ettiğimiz uçaklardan birisi Norveç'te müzededir ama halkımızın haberi bile yoktur. Çünkü tarihimizi öğretmiyoruz. Milli Kurtuluş Savaşı'nı hangi koşullarda verdiğimizi, sanayi devrimini yakalamak için hangi mücadeleleri verdiğimizi çocuklarımıza anlatmıyoruz. Atatürk'ü de anlatmıyoruz. Nasıl mücadele verildiğini de anlatmıyoruz. Toplanan paraların nasıl harcandığını da anlatmıyoruz. Osmanlı'nın borçlarını reddetmedi mi bu hükümet. Bütün bunlar yapılırken, Osmanlı'nın borçları da ödeniyordu." "Bunu söyleyenler tarih bilmiyorlar" Dünyanın sayılı fabrikalarından Ereğli Demir Çelik Fabrikası'nın da kurulduğunu hatırlatan Kılıçdaroğlu, 11 Ağustos 1937'de Haliç'te ilk Türk deniz altısının omurgasının yerleştirilme töreninin yapıldığını dile getirdi. "Hani bizim bir tek dikili ağacımız yoktu, bunlar CHP iktidarı döneminde olanlar. Hani biz hiçbir şey yapmamıştık." diyen Kılıçdaroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bunu söyleyenler tarih bilmiyorlar, kabahat onlarda değil, onlara öğretmeyenlerde. Bizim çocuklarımıza gerçeği öğretmeyenlerde kabahat. Alfabeye 'uyu uyu yat uyu' dersen, çocuklar gerçeği öğrenemez. Böyle uyuttular. Sadece çocuklarımız değil, milyonlarca kişiyi böyle uyuttular. 10 milyondan başladık, bugün 82 milyondayız ama tarihimizi bilmiyoruz. Neler yaptığımızı da bilmiyoruz. Hangi mücadeleleri yaptığımızı da bilmiyoruz. Sanayi devrimini kaçıran bir Osmanlı İmparatorluğu'ndan sanayi devrimini yakalayan genç yetenekli bir Türkiye Cumhuriyeti'ne nasıl evrildik." Toprak Mahsulleri Ofisi, FİSKOBİRLİK, Köy Enstitüleri kurulduğunu anlatan CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, kurulan fabrikalarla da birçok kişinin iş sahibi olduğunu, çağdaşlığın getirildiğini kaydetti.