Covid-19 aşılaması geniş toplum kesimi ve yaş gruplarına yayıldıkça kişilerin aklındaki aşı ile ilgili soru işaretleri de artıyor. Koronavirüs aşılarına dair en çok merak edilenleri Prof. Dr. İsmail Balık cevapladı. Aşılanan kişi sayısının artmasıyla ülkemizde uygulanmakta olan Sinovac ve BioNTech aşılarının özelliklerinin yanı sıra aşıların virüs üzerindeki etkileri daha fazla merak edilmeye başladı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İsmail Balık, koronavirüs aşıları ile ilgili merak edilenleri gazetemize değerlendirdi. 1- AŞILANDIM VİRÜS BULAŞTIRIR MIYIM? Aşı olan kişilerin de hastalığa yakalanabileceğini ve virüsü başkalarına bulaştırabileceğini söyleyen Prof. Dr. Balık, "Bu yüzden aşıdan sonra da maske, mesafe, hijyen kuralına uymak gerekir. Ancak veriler aşının ağır hastalık ve ölümü büyük ölçüde engellediğini gösteriyor" dedi. 2- KORUMA NE ZAMAN BAŞLIYOR? Sinovac aşısında ikinci dozdan sonra 15 gün geçmesi gerekiyor. BioNTech aşısında da ikinci dozu beklemek gerekiyor ama orada biraz daha güçlü bir bağışıklık olduğu için birinci dozdan sonra 10. günden itibaren yavaş yavaş koruma yükselmeye başlıyor. 3- ANTİKORUMA BAKTIRAYIM MI? Aşının koruyuculuğunu tek başına antikorlara bağlamamak gerekiyor. Aşı ile elde edilen bağışıklık, sadece antikor testleri ile anlaşılabilecek bir şey değil. Antikor tam karşılığı olmuyor maalesef. İnsanlar çok fazla gereksiz yere antikor testi yaptırmaya koşturuyorlar. Piyasadaki antikor testlerinin de standardı yok. Yaptırmak gereksiz. 4- KORONA GEÇİRDİM, AŞI OLAYIM MI? Hastalığı geçirdikten sonraki üç ay içinde aşı yaptırmaya hiç gerek yok. Yeni yapılan bir araştırmaya göre, korona geçirenlere altı aydan sonra yapılan tek doz aşı bağışıklık sisteminde hatırlatma etkisi yapacağı için oldukça güçlü bir antikor oluşturuyor. Özetle hastalığı geçirmiş olanlara altı aydan sonra tek doz aşı yapılması tavsiye ediliyor. 5- İKİNCİ DOZ İÇİN FARKLI AŞI SEÇEBİLİR MİYİM? İkinci dozun farklı olması tercihe değil mecburiyetlere bağlı olabilir. Genel olarak aşılamada bağışıklık sistemine hangi antijeni tanıttıysanız tam ve kalıcı bir etki oluşturması için ikinci dozu da aynı aşıdan yaptırmak gerekir. Antijen içeriği farklıysa ki, burada farklı, aynısını yapmak zorundasınız. 'İngiliz Sağlık' otoritesi mRNA aşısı yapılıp da ilk dozda ağır alerjik reaksiyon gösterenlere ikinci dozun mRNA olmayan bir aşıyla tamamlanmasını tavsiye ediyor. 6- KANSER HASTASIYIM, HANGİ AŞIYI YAPTIRAYIM? Dünyadaki hiçbir Covid-19 aşısının Faz-3 çalışması yayınlanmadığı için aşılarla ilgili genel kurallara göre cevap verebiliriz. İleri yaştakiler, obezler, kontrolsüz diyabeti olanlar, kronik böbrek yetmezliği olan diyaliz hastaları, bağışıklık sisteminin etkilendiği kanser türleri ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanan kişilerde bağışıklık sistemi zayıflar. Bu kişiler, aşılara daha zayıf cevap verir. Bu kişilere ya aşıları tekrarlarız ya da daha yüksek doz veririz. Böyle bakınca bağışıklık cevabının daha yüksek olduğunu bildiğimiz BioNTech aşını tavsiye edebiliriz. Ama bu, CoronaVac aşısının etkisiz olacağı anlamına gelmez. BioNTech'e göre etkisinin biraz daha düşük olacağı beklentisi var sadece. 7-ALERJİM VAR, BIONTECH YAPTIRAMAZ MIYIM? Gözlemler alerjik reaksiyon görülme oranının, BioNTech de biraz daha fazla olabileceğini gösteriyor. Bu yüzden özellikle polietilen glikol alerjisi olan kişilere BioNTech aşısının daha dikkatli şekilde ve tam teşekküllü hastanelerde uygulanması gerekiyor. BioNTech aşısının içinde çok düşük miktarda bulunan polietilen glikol maddesi bazı diş macunlarında, ilaçlarda, kozmetik ürünlerde, kremlerde ve şampuanlarda kullanılıyor. Eğer kişinin bu tip ürünlere karşı herhangi bir alerjisi varsa, BioNTech aşısında daha dikkatli olunması gerekir. Ancak bütün bu bilgilere rağmen hiçbir sağlık otoritesi anaflaksi geçmişi olanların dışında alerjik bünyeli kişilere bu aşılarla ilgili yasak koymadı. Sağlık Bakanlığı BioNTech aşısının ilk dozunda ağır alerjik reaksiyon geçirenlere ikinci dozun yapılmaması kararını aldı.