Türkiye'de tekstil, ayakkabı ve otomotiv gibi sektörlerde artan ithalat rakamları, şirket kapanmaları ve istihdam kaybının artmasına neden oldu. Bu durum, ekonomi yönetimini harekete geçirerek yeni önlemler alma yoluna gitti. Geçtiğimiz yıl dış ticaret açığı 109 milyar dolarla Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. 2023'ün ilk yarısında ise açık, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 18,7 artarak 61 milyar 235 milyon dolara yükseldi.
Bu gelişme özellikle tekstil, ayakkabı, kıymetli madenler ve otomotiv gibi sektörlerde kendini gösterdi. Artan ithalat nedeniyle birçok şirket kapanmak zorunda kaldı ve istihdam kaybı yaşandı. Ekonomi yönetimi bu duruma çözüm bulmak amacıyla ithalatı kısıtlayıcı politikaları gündeme getirdi. Altın ithalatına getirilen yüzde 20 ek mali yükümlülüğün ardından benzer önlemler, otomotiv, tekstil ve ayakkabı sektörleri için de planlanıyor.
Uluslararası ticarette ürünlerin sınıflandırılması için kullanılan armonize sistemde, dış ticaret açığı veren fasıl sayısı artmış durumda. Özellikle kıymetli madenler, otomotiv, elektrikli cihazlar gibi fasıllarda açık artışı yaşandı. Altın ticaretindeki açık, dış ticaret açığının yüzde 20'sini oluşturdu. Bu nedenle altın ithalatına ek mali yükümlülük getirildi.
Tekstil sektörü de dış ticaret açığı veren sektörler arasında yer aldı. Tekstil ürünlerinin ithalatında yaşanan artış, birçok şirketin kapanmasına ve istihdam kaybına neden oldu. Bu sektörde alınacak ithalatı kısıtlayıcı önlemlerle çözüm arayışı sürüyor.
Ayakkabı sektörü de benzer şekilde ithalat kaynaklı dış ticaret açığı verdi. Büyük üreticilerin üretim kapasitelerinin düşmesi ve sektördeki daralma, bu alandaki ekonomik sıkıntıları yansıttı. Bu sektörde de ithalatı zorlaştırmak amacıyla ek vergiler gündeme gelmekte.
Ayrıca motorlu araçlar ve parçaları sektöründe de dış ticaret dengesi bozuldu. Özellikle 2000 cc üstü otomobiller için Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışı gündeme gelerek ithalatı frenlemeye yönelik bir çaba içerisine girildi.
Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) verilerine göre gıda sektörü de dış ticaret açığı vermeye başladı. İhracat ile ithalat arasındaki denge bozuldu ve sektörde yapısal sorunlar göz önüne alındığında büyüme stratejileri yeniden değerlendirilmek durumunda kalındı.
