Şu anki dönemde neredeyse herkes kredi kartı taşıyor. Nakit gerekliliğinin hemen hemen yok olmasıyla ön planda yer alan kredi kartları, taksit imkanı, indirim ve para puan fırsatları sunuyor.
Pek çok fırsatı olan kredi kartları düzenli şekilde kullanılmadığında tüketiciye ödeme zorluğuda yaşatabiliyor. Bankalar ‘faiz kazançlı’ kurumlar olarak bilindiği için, yatırılmayan her kredi kartından kazanç sağlanıyor. Bankalar ayrıca kredi kartı kullananlardan ‘yıllık aidat’ adı altında her yıl belli miktarda ödeme gerçekleştirilmesini istiyor. Ancak bu ödeme geri alınabilir.
Vatan Gazetesi'nin bankaların yıllık üyelik ücreti alınabileceğinin ifade edilmesi şartıyla kredi kartı yıllık üyelik ücreti alabileceğini vurgulayan TÜKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Hüseyin Ölmez yapığı değerlendirmede,
“Bu husus, Bankalarca basılı olarak hazır olan sözleşmelerde yazılıdır, maalesef istisnası yoktur. Bu ücret ayrıca ek kredi kartlarından da alınabilir. Ayrıca, 6502 Sayılı Tüketicin Korunması Hakkındaki Kanun hükümlerine göre; Bankalar, müşterilere yıllık üyelik ücreti ve benzeri ad altında ücret tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorundadır. Vatandaşlar tarafından yapılan ücretsiz kredi kartı başvurularının bankalarca reddedilmesi hâlinde, bu başvuruya istinaden yıllık üyelik ücreti olan kredi kartı verilemez.
Ücretsiz kredi kartı teklif edilmeden tahsil edilen kredi kartı ücreti, Bankadan talep edilebilinir; ret ederse; Tüketici Hakem Heyeti veya Bankalar Birliği Bireysel Müşteri Hakem Heyetine başvurulması gerekmektedir. Öte yandan pek çok banka, Banka- müşteri ilişkileri çerçevesi içerisinde bu soruna çözüm bulmaktadır” ifadeleri yer aldı.
DİKKAT ÇEKEN SAĞLIK SİGORTASI
Kredi kartlarından nakit kullanımı da yer alıyor. Tüketicinin limiti doğrultuşunsa nakit ya da taksitli avans seçenleri kullanılabiliyor. Ancak acil para ihtiyacında limitlerin yetersiz kalması kişinin banka kredilerine yönelmesine yol açıyor.
Kredi kullanımlarında banka kendisini garantiye almak istediği için sağlık sigortası yapılmasını zorunlu tutuyor. Tüketicilerin sağlık sigortasında bankanın sunduğu şirketi seçme zorunluğu bulunmuyor. Öte yandan sağlık sigortası için ödenen ücretin geri alınması da söz konusu. Yargıtay’ın konu ile ilgili emsal niteliğinde kararları bulunuyor.
“VERGİ USUL KANUNUNA DA AYKIRI”
TÜKONFED Bankacılık Komisyonu Başkanı Ölmez bankalara ödenen ödemelerle ilgili şu bilgileri verdi:
“Kredi tahsis ücreti: Bankalar, tüketici kredilerinde, kredi miktarının binde 5’ini geçmemek koşuluyla, kredi tahsis ücreti alabilirler.
Ekspertiz Ücreti: Bankaların, kredinin teminatı olarak alacağı taşınır ve taşınmazların değerlerinin saptanması amacıyla; yetkili eksperlere yaptıracakları, düzenletecekleri değerlendirme raporları karşılığında fatura karşılığında ödediği parayı, aynen tüketici yansıtma olanağı vardır."
"Ancak uygulamada, özellikle konut kredilerinde, bankalar ekspertiz firmalarına ödedikleri ücretin çok fazlasını, tahsil etmektedirler, buna kılıf olarak, birden fazla taşınmaz ekspertizi için tek fatura almaktadır. Bu faturalar genellikle, “… adet ekspertiz işlemi” açıklamasıyla düzenlenmektedir. Bu haliyle bu faturalara itiraz edilebilinir, çünkü bir otel ile bir konut ekspertizi aynı ücret değildir. Ayrıca bu şekilde düzenlenmiş bir Vergi Usul Kanununa da aykırıdır. Fazla tahsil edilen ekspertiz rapor ücretlerinin, Bankalardan talep edilmesi içim, Bankaya yazılı talepte bulunup, ilgili faturanın istenmesi, Banka fazlayı iade etmezse, Tüketici Hakem Heyeti veya Bankalar Birliği Bireysel Müşteri Hakem Heyetine başvurulması gerekmektedir."
"Taşınır ve Taşınmaz Rehin Ücreti: Bankalar; ekspertizini yaptırdığı taşınır ve taşınmazların rehin tescillerini yaptırmak için kendi yetkili personeli dışında, bazı hukuk bürolarını görevlendirmektedir. Bu hukuk bürolarına ödedikleri ücreti aynen tüketiciden tahsil edebilirler.
Kredi Bağlantılı Sigorta Ücreti: 1 Nisan 2022 tarih ve 31796 Sayılı Resmi Gazete de yayınlanan; Tüketicin Korunması Hakkındaki Kanun İle Kat Mülkiyeti Kanununda Değişiklik yapan Kanun ve 23.0.2022 tarih 31962 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan, “Tüketici Kredisi Sözleşmelerinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, sonrasında, Tüketici kredisi uygulamalarına; “Kredi Bağlantılı Sigorta” kavramını eklemiştir. Banka Yönetmelik ekinde yer alan ‘Tüketici Kredisi Tercih Formunu’ tüketiciye, sigorta isteyip istemediğini sorarak, sigortalı ve sigortasız tercihini sorup, tüketicinin tercihini imzasıyla tespit edip, bu belgeyi saklaması ve bir nüshasını tüketiciye verme zorunluluğu getirmektedir."
“SİGORTANIN, KREDİ KONUSU İLE UYUMLU OLMASI GEREKLİ”
"Aynı yönetmelik gereği, Kredi bağlantılı sigorta konusunda somut bir belirtme (Yaşam Sigortası, DASK, Konut sigortası, kaza sigortası v.b gibi) yoktur. Sadece; yönetmelikte; ‘Kredi Bağlantılı Sigortanın, kredi konusu ile uyumlu olması zorunludur. Hükmü getirmiştir.Uygulamada ise Bankalar, krediye ulaşmanın zorluğunu da kullanarak; sigorta yapılmasını şart koşmakta ve aklına gelen her türlü sigortada, Dain-i Mürtehini olarak (İlk yararlanıcı) hakkını alarak ‘Kredi Bağlantılı Sigorta’ olduğunu iddia etmekte ve sigorta işlemi yapmaktadır."
YARGITAY DASK’I KREDİ TEMİNATI’ OLARAK KABUL GÖRÜYOR
"Yargıtay pek çok kararlarında, Yaşam Sigortası ve konut kredilerinde DASK’ı ‘Kredi teminatı’ olarak kabul etmektedir. Bu iki sigortanın haricindeki sigortalarda, belirsizlik söz konusudur. Bu kararı yargı verecektir. Tüketici, aynı koşulları taşıyan bir sigortayı başka bir Sigorta şirketinden temin edebilirse, Banka kendi yaptığı sigortayı iptal edip, bu sigortayı kabul etmek zorundadır.
Tüketici kendisine dayatılan sigortaları kabul etmemesi durumunda, poliçenin düzenlendiği tarihten sonra 15 gün içinde yazılı müracaatla sigortanın iptalini talep edebilir. Ret edilmesi durumunda, THH ne veya Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurabilir.” şeklinde değerlendirdi.
