Covid-19 pandemisinin kronik hastalığı olanlar üzerinde doğrudan ve dolaylı birçok olumsuz etkileri var. Bu yüzden kronik ve yakın takibi gereken hastalıkların yönetimi son derece önemli. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Murat Hakan Terekeci, pandemi sürecinde, kronik sağlık sorunları olanlara takip ve tedavi konusunda şu tavsiyelerde bulundu… Diyabet Covid-19'a yakalanan diyabetlilerin, hastalığı ağır geçirme riski diğer bireylere göre daha yüksektir. Hastanın belirtileri ağırsa, 65 yaş üzeri ise ve diyabete bağlı kalp, böbrek hastalığı varsa mutlaka bir sağlık merkezine başvurmalıdır. Covid-19 enfeksiyonu olduğunu öğrenen bir diyabetli kullandığı ilaçların uygunluğu açısından hekimiyle görüşmelidir. Tüm diyabet hastaları Covid-19 için önerilen aşıları zamanında olmalı, hatırlatma dozlarını da yaptırmalıdır. Obezite Covid-19 ile ilgili yapılan çalışma lar incelendiğinde obezitenin hastalığın seyrinde önemli bir faktör olduğu, beden kütle indeksi arttıkça hastalık şiddetinin, yoğun bakım ünitesinde tedavi veya solunum cihazına bağlanma gibi komplikasyonların arttığı görülmüştür. Obez hastalarda pandemi döneminde çok sıkı diyet programları önerilmemekle beraber, özellikle taze sebze ve meyvelerden oluşan, sağlıklı yağ ve proteinin de dahil olduğu dengeli diyet uygulamaları tavsiye edilmektedir. Durumun daha da kötüleşeceği öngörüsüyle sonbahardan önce ideal kiloya ulaşmak için yapılacak egzersiz ve sağlıklı beslenme programları oldukça önemlidir. Kanser Covid-19 enfeksiyonu, kanser hastalarında özellikle ileri yaşta, kemoterapi alan, metastatik kanseri olan ve genel durumu düşkün hastalarda daha kötü seyredebilir. Hastalık hem kendisinin hem kullanılan ilaçların bağışıklık sistemini ciddi düzeyde zayıflatır. Kanser hastaları vakaların arttığı bu dönemde çok dikkatli olmalı. Bu hastalarda ihtiyaç durumunda vitamin, mineral ve bağışıklık sistemini güçlü hale getirebilecek takviyeler muhakkak gözden geçirilmelidir. Kanser hastaları hekimlerine danışarak mutlaka aşı olmalıdır. Astım Covid-19 enfeksiyonu astım ataklarının sıklığını artırır. Aşılara ve bazı ilaçlara karşı alerjik reaksiyon gösterenler ile ciddi alerji öyküsü olanlar hariç, diğer astım hastalarına aşı uygulanabilir. Astım hastalarında mevcut ilaçların düzenli kullanımına devam edilmeli, kesinlikle ara verilmemelidir. Uygun maske kullanımı, sosyal mesafenin korunması ve el hijyenine dikkat edilmesi son derece önemlidir. Özellikle çocuk ve 65 yaş üstü astımlı hastalar mevsimsel grip ve zatürre için de aşı olmalıdırlar. Yüksek tansiyon Covid-19 enfeksiyonu için hayati riski ve hastalık şiddetini önemli ölçüde etkileyen sık görülen bir sağlık sorunudur. Güncel veriler doğrultusunda yüksek tansiyon hastalarının Covid-19 enfeksiyonu süresince kan basıncı kontrol altında tutulmalıdır ve başka bir neden yoksa mevcut ilaçlarına devam edilmelidir. Hipertansiyon hastalarında aşılama, maske, mesafe, temizlik, stresten uzak durma, düzenli uyku, dengeli beslenme, gereğinde mineral ve vitamin desteği çok önemlidir. Kalp Coronavirüs, kalp ile birlikte damar sistemini de etkiler. Kalp krizi riskini tetikler. Kalp hastaları, özellikle de açık kalp ameliyatı olanlar sağlıklı insanlara göre koronavirüsün zararlı etkilerinden daha fazla etkilenirler. Kalp problemleri yaşayan kişiler maske, mesafe ve temizlik önlemlerine ekstra dikkat etmelidir. Grip ve zatürre aşılarını olmalıdırlar. Covid-19 hastalığı esnasında kullanılan ilaçların bir kısmı mevcut kalp hastalığı tedavisi ile etkileşebileceğinden muhakkak tedavi ve aşı planlaması takip eden hekimiyle koordineli yürütülmelidir. Tedbiri elden bırakmayın Kronik hastalar özellikle maske, mesafe ve temizlik kurallarına çok dikkat etmeli. Kapalı alanlarda muhakkak maske takmalı, bunun için yasal zorunluluk aranmamalıdır. Dengeli beslenmeli, taze sebze-meyve, yeterli sıvı, sağlıklı yağ ve protein almalı. Çinko başta olmak üzere mineral takviyesi de önemlidir. Hastalığın şiddetinin hafif olmasında çok önemli rolü olan D vitamini seviyesi 60-80 ng/ml seviyesinde tutulmalıdır. Stresten uzak durmalı ve günde en az 7 saat uyumalı.