Çin'den 30 Aralık 2020'de Türkiye'ye getirilen Sinovac korona aşılarından rastgele alınan numuneler, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) laboratuvarlarına sevk edilerek, en az 14 gün sürecek olan analiz süreci başlatıldı. 14 günlük inceleme süreci bugün tamamlandı. Aşılamanın perşembe veya cuma günü başlaması bekleniyor. Bu kapsamda, aşı için randevu da verilmeye başlandı. SAĞLIK ÇALIŞANLARI İLK SIRADA Bu süreçte aşılar, Sağlık Bakanlığı'na ait iklimlendirme özelliğine sahip, özel tasarlanmış araçlarla il depolarına dağıtılacak. Bilim Kurulunca, çeşitli nüfus grupları arasında enfeksiyon kapma, ölüm oranı, olumsuz toplumsal etki riski gibi unsurlar göz önüne alınarak aşılamadaki genel öncelikler belirlendi. Buna göre aşılama çalışmalarının dört aşamada yürütülmesi planlandı. İlk aşamada sağlık çalışanları, 65 yaş üstündekiler ile yaşlı ve engellilerle koruma evlerinde kalanlar gibi toplu ve kalabalık yerlerde yaşayan yetişkinler aşılanacak. İkinci aşamada aşı, toplumun işleyişi için gerekli sektörlerde ve yüksek riskli ortamlarda bulunan, kritik işlerde çalışan kişiler ile 50 yaş ve üzeri en az bir kronik hastalığı bulunanlara uygulanacak. Üçüncü aşamada, 50 yaş altı en az bir kronik hastalığı bulunanlar, genç yetişkinler, ilk iki grupta yer almayan sektör ve mesleklerde çalışanlar aşı olacak. Dördüncü ve son aşamada ise ilk üç grubun dışında kalan tüm bireyler aşılanacak. AŞILAMA İÇİN RANDEVU ALMAK GEREKİYOR Vatandaşlar, öncelik gruplarına göre kendilerine ulaşan bildirimden sonra, Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) üzerinden, ALO 182'den, aile hekimlerinden veya uygun kamu hastanesi ya da özel hastaneden randevu alarak aşılarını yaptırabilecek. Vatandaşlar, konumlarına göre Kovid-19 risk sıralamasını e-Nabız sitesinden görebilecek. 28 GÜN ARAYLA 2 DOZ Aşılar 28 gün ara ile 2 doz olarak uygulanacak. Hastanelerde yapılacak Kovid-19 aşı uygulamalarına yönelik tedbirler ve uygulama esasları doğrultusunda, kamu, özel ve üniversitelere ait tüm hastaneler bünyesinde "Aşı Uygulama Odası" oluşturuldu. Aşı uygulamaları, belirlenen kriterler dahilinde bu odalarda yapılacak. Aşı uygulama odasına her defasında sadece bir aşılanacak kişi alınacak. Aşı uygulama esnasında aşılama ile ilgili gerekli kayıtlar tutulacak. Aşı için gelen kişinin kimlik bilgileri ve randevusu kontrol edilecek. Aşıyı uygulayacak sağlık çalışanı, kimlik bilgileri ve kişi için ayrılan aşı ile eşleşmesini sağlayacak. Kişi için ayrılmış aşı açılarak kişiye aşı uygulaması yapılacak. Günlük aşı uygulaması sonunda aşı flakonları tıbbi atığa gönderilecek. Kovid-19 aşılaması ile ilgili uygulamaya yönelik kurallar ve kılavuzlar sağlık kuruluşlarına iletilecek.Ayrıca bilgilendirme amaçlı web sayfası ve süreç yönetimi açısından bir mobil uygulama devreye alınacak. Aşının güvenli nakil süreci, uygulanması ve kayıt altına alınması dijital sitem üzerinden anlık takip edilecek. DAĞITIM SÜRECİNİN AYRINTILARI NETLEŞTİ Bakanlığının Ankara'daki merkez depolarında, iklimlendirmeli, eksi 20 ila artı 20 derecede ayarlanabilir sıcaklıkta, aşı ve ilaç taşımaya uygun 60-90 metreküp hacminde 10'dan fazla frigorifik araç bulunuyor. Çevre dostu soğutucu gaz kullanılan ve düşük ses emisyonuna sahip araçlar, rehberlere uygun temizleniyor ve dezenfekte ediliyor. Araçlar, Kovid-19 salgını boyunca soğuk zincire tabi test malzemeleri, ilaç ve numunelerin taşınması sırasında da kullanıldı. Tamamı canlı takip edilebilen araçların sıcaklığı, konumu ve içindeki ürünlerin tüm ayrıntıları nakil sırasında izlenebiliyor. Çoğu araçta görüntü dahil birçok parametre kayıt altına alınabiliyor. Canlı izlem haricinde kalite standartları gereği her araç, sıcaklık kayıtlarının görülebildiği sistemi de barındırıyor. Araçlar aşıları, belirlenen güzergah ve rota planlaması dahilinde dağıtacak. Ankara'dan yola çıkacak aşı dağıtım araçları, bu güzergahı takip ederek aşıları Türkiye'nin en ücra köşesindeki ile kadar ulaştıracak. TAŞIMA ARAÇLARININ ÖZELLİKLERİ Aşılar, illere ulaştırılmasının ardından soğuk hava depolarında koruma altına alınacak ve bölge ihtiyaçlarına uygun 1, 5, 8 ve 13 metreküp hacimlerinde frigorifik araçlarla şehrin tüm noktalarına dağıtılacak. İl içi dağıtımlarda, mevcut 223 araca ek olarak Bakanlığa ait aşı ilave nakil kamyonları da kullanılabilecek. TÜRKİYE SOĞUK ZİNCİR ALTYAPISIYLA DİKKATİ ÇEKİYOR Türkiye'de bir aşının etkinliğini üretiminden kişiye uygulanana kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının ulaşmasını sağlayan güçlü soğuk zincir altyapısı bulunuyor. Aşı saklanan tüm depolarda yedek sistemler, jeneratörler her an çalışabilir durumda tutuluyor. Her deponun sıcaklığı birden fazla yöntemle takip ediliyor. Kademeli olarak, 2014 Ekim ayından itibaren devreye sokulan Aşı Takip Sistemi (ATS) kapsamında karekod bilgisiyle her doz aşı, ana depodan uygulanıncaya kadar takip ediliyor, uygulanan ve uygulayan kişi bilgileri eşleştiriliyor. Karekod okutularak aşının miadı kontrol ediliyor, seri durdurulması olup olmadığına bakılıyor ve soğuk zincire uygunluğu teyit ediliyor. Sistem sayesinde her bir doz aşıya kimlik verilmesi ve depodan kullanıcıya kadarki sürecin takip edilmesi, sahte aşının dolaşıma girmesi de engelleniyor. Bu sistem, dünyada aşıların güvenliği ve yönetimi konusunda geliştirilen ilk ve hala tek tümleşik sistem olarak öne çıkıyor. Tamamen yerli imkanlarla geliştirilen sistemin fikri mülkiyet hakları, Sağlık Bakanlığı'nda bulunuyor. Aşı nakillerinin tamamına, genelgelere uygun eğitim alan tecrübeli sağlık memurları eşlik ediyor. Aşıların nakli sırasında yaşanabilecek araç, klima arızası ya da personelin sağlık durumuna ilişkin olumsuz durum halinde sevkiyatın kesintiye uğramamasına yönelik senaryolar da hazırlandı. Böylece aşıların en kısa sürede soğuk zincir bozulmadan nakli sağlanacak. İLLERE DAĞITIM BAŞLADI Çin’den getirilen SinoVac aşılarının Türkiye’nin farklı noktalarına dağıtımı başladı. Sivas, Çorum, Amasya, Bilecik ve Samsun’a aşılar ulaştı. Sivas Valisi Salih Ayhan, koronavirüs (Covid-19) aşısıyla ilgili illere gerekli taksimatların yapıldığını, aşının Sivas'a da geldiğini söyledi. Aşılamanın usul ve esaslarının henüz netleşmediğini dile getiren Ayhan, şunları kaydetti: "Aşıda önceliğimiz sağlık çalışanları. Kovid-19 geçirmiş olanlar aşı olmayacak. Sağlık çalışanlarımızın akabinde emniyet ve jandarma personelimiz. Ardından 65 yaş üzeri vatandaşlarımız ve akabinde de kronik rahatsızlığı olanlar. Yaptığımız çalışmalarda yüzde 50 neredeyse vurulmak isteyen var, yüzde 50'de bu konuda bir direnç var. Maalesef Türkiye'de böyle nefreti çok kolay satın alan, çok kolay klavye kahramanlığı yapanlar var. Vatandaşın maalesef bu konudaki düşüncesinde, böyle soru işareti bıraktırıyorlar. Buradaki usul ve esaslar net çıkmadı, bu hafta içerisinde genel çizelge belli olacak. Aşı, aile hekimliklerinde mi olacak, randevulu mu olacak o konuda bir planlama yapılıyor takip ediyoruz." Sivas'a Covid-19 aşısının geldiğini belirten Ayhan, "Şu an illere bu konuda gerekli taksimatlar yapıldı, ilimize de geldi. Aşılamalar yakında başlayacak. Ama dediğim gibi net usul ve esas belli değil. Yaptığımız pandemi toplantısında sağlık çalışanlarımız öncelikli." dedi. Ayhan, kendisinin de aşı yaptıracağını ifade etti.