İSTANBUL (AA) - Yıldız Teknopark bünyesinde faaliyet gösteren Inovenso firması, viral risklere karşı korunmayı sağlayacak, günlük hayatta kullanımı konforlu bir tıbbi maske geliştirilmesi gerekliliğinden hareketle virüslere karşı daha etkin koruma sağlayan maske üretiminde kullanılmak üzere nanofiber membran üretme özelliğine sahip elektrospining cihazı tasarladı. Çin'in Vuhan kentinde ilk kez aralık ayında ortaya çıkan ve Avrupa'dan Amerika'ya kadar bazı ülkelerde görülmeye başlanan yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle kişisel koruyucu önlemlerin başında gelen maskeye talep artarken, hangi tür maskelerin virüslere karşı daha koruyucu olduğu da gündeme geldi. Piyasada kullanılan maskelerin çoğu özel olarak virüslere karşı koruyuculuğu olmayan, havada asılı partiküllere karşı koruyucu etki sağlayan ve genelde işçi güvenliği amacıyla kullanılan toz maskeleri. Cerrahi maskelerin de kullanan kişiyi havada bulunan aerosol veya biyoaerosollerden belli ölçüde koruduğu bilinse de uzmanlar, cerrahi maskelerin virüslere karşı yeterince koruyucu olamayacağını ve N95 olarak da bilinen maskelerin tercih edilmesinin daha verimli olacağını belirtiyor. N95 maskeleri ise yüksek filtrasyon verimine sahip olsa da ameliyat maskelerine göre daha kalın ve günlük hayatta uzun süre kullanım için konforsuz. Bu maskeler kullanım sırasında nefes alıp vermeyi zorlaştırıyor, ayrıca yüz ile maske dokusu arasında gerçekleşen sıcaklık artışı ve nemlenme sebebiyle kullananlara ciddi sorunlar yaşatabiliyor. Esnek ve nemi geçiren yapısıyla dikkati çekiyorHem viral risklere karşı gerekli korumayı sağlayacak hem de günlük hayatta kullanımı konforlu olan bir yüz maskesi geliştirilmesi gerekliliğinden hareketle çalışmalarını sürdüren Inovenso firması, 2017 yılında TÜBİTAK tarafından desteklenen "İşlevsel Nano Parçacık İçeren İyileştirilmiş Nanolif Esaslı Yüz Maskesi Geliştirilmesi" projesini hayata geçirdi. Proje süresince birçok farklı materyalle maske üretim denemeleri yapan ve en yüksek performansı sağlayan numuneleri ürüne dönüştüren firma, maske üretiminde kullanılmak üzere nanofiber membran üreten elektrospining cihazını tasarladı. Cihazda polimer çözeltilerinin püskürtülmesi yöntemiyle üretilen nanofiber membranlar sayesinde nano boyutta liflerden oluşan filtreleriyle virüsleri tutabilmede yüksek verime sahip ve kullanımı konforlu tıbbi maskeler üretilebiliyor. İnce, dokusuz kumaş üzerine çok düşük gramajdaki nanolif kaplamadan oluşan maskeler, esnek ve nemi rahatça geçiren yapısıyla kullanıcıların beklentilerini karşılayan bir ürün olarak dikkati çekiyor. "Virüs, bakteri ve tozun ağız içine girmesini engelliyor"Firmanın kurucu ortaklarından Faik Mıdık, AA muhabirine, 2010 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı desteğiyle elektrospining teknolojisi üzerine çalışmak üzere kurdukları firmanın, faaliyetlerine Yıldız Tekno Park bünyesinde devam ettiği anlattı. TÜBİTAK projesiyle tasarladıkları elektrospining cihazıyla nanofiber üretebildiklerini kaydeden Mıdık, elektrospining denilen özel işlemle bunu yapan "dünyadaki birkaç firmadan biri" olduklarını söyledi. Mıdık, nanofiberlerin piyasada yer alan mikro ölçekteki liflerin aksine nano boyutta çaplara sahip fiberlerden oluştuğunu belirterek, yenilikçi bir ürün olan nanofiberlerin birçok farklı alanda kullanıldığına ve bunlardan birinin de ağız maskeleri olduğuna işaret etti. Piyasadaki cerrahi maskeler ile nanofiber maskeyi karşılaştıran Mıdık, "Bunların esas farkları aralarındaki gözenek çapları. Piyasadaki maskeler mikro gözenekli, virüslerden ve bakterilerden korunmak için çok uygun değiller. Nanofiberlerden üretilmiş maskeler ise nano boyutta gözenekleri olduğu için virüslerin, bakterilerin ve tozun ağız içine girmesini daha çok engelleyebiliyorlar." değerlendirmesini yaptı. "Koronavirüs salgınında koruyucu bir malzeme"Koronavirüs salgınının dünyada hızla yayıldığına dikkati çeken Mıdık, "Çin'in dışında farklı ülkelerde de ölüm vakaları görülüyor. Nanofiber maskeler koronavirüs gibi salgınlarda önleyici ve koruyucu bir malzeme olarak kullanılabilir." dedi.Maske üretmek isteyen firmalara bu cihazı sattıklarını belirten Mıdık, bu cihazla imal edilen maske kağıdının konfeksiyonda son formuna getirilip kullanıcıyla buluşturulduğunu anlattı. Faik Mıdık, 30'u aşkın ülkeye 350'den fazla cihaz sattıklarını kaydederek, "Yüzde 95 oranında ihraç ediyoruz. Yurt içindeki üreticilerden ya da firmalardan çok fazla talep görmüyor. İsteriz ki, yurt içinde de buna talep olsun ve nanofiber maske üretimi yapılsın." dedi. Mıdık, firma olarak elektrospining makinesi ürettiklerini ancak talep gelmesi halinde nanofiber maddeyi üretip kağıt olarak sattıklarını da sözlerine ekledi. "Fiberlerin küçük çapta olması yüksek filtrasyon sağlıyor"Ar-Ge Mühendisi Yusuf Keskin ise "elektrospining prosesi" olarak adlandırılan özel bir makineyle çeşitli polimerik malzemelerden nanolif membranların üretimini gerçekleştirdiklerini anlattı. Polimer çözeltilerinin bu makinede işlenip bir mikronun altındaki çaplarda nanoliflere dönüştürüldüğünü ve bu sayede yüksek verimli membranlar ürettiklerini dile getiren Keskin, şunları kaydetti:"Buradaki fiberlerin küçük çapta olması her şeyden önce daha yüksek filtrasyon performansı sağlıyor. Muadil ürünlerle mukayese ettiğimizde özellikle maske formunda kullanım açısından daha konforlu bir ortam sağlıyor. Gerek termal efekt gerek yüzün şeklini alma açısından daha konforlu bir ürün olarak üretiliyor." Yıldız Tekno Park Genel Müdürü Prof. Dr. Mesut Güner ise firmaların üniversiteyle bir araya gelerek yüksek teknolojik ürünlerin geliştirilmesine ve Türkiye'nin ihracat payının artmasına katkıda bulunduğunu belirtti.İlaç, tıbbi cihaz ve yazılım konularında çalışan sağlık firmalarının sayılarında önemli artış görüldüğünü vurgulayan Güner, Tekno Park bünyesinde sağlık teknolojileri ve bilimleri alanlarında çalışan firmaları desteklediklerini ifade etti.Muhabir: Zeynep Rakipoğlu