Kredi kartı, kredi borçları, ev alma kararı: İşte borç çıkmazına girmiş kişilere çok önemli ödeme tavsiyeleri... Posta'dan Özlem Denizmen'in yazısı: AYNI DURUMA DÜŞME SORU: Farklı bankalara kredi kartı, kredi ve ek hesap borcum var. Bunların hepsini tek bankada toplasam mantıklı olur mu? Çiğdem CEVAP: Bankanla konuş, hesabını yap, ödeyebileceğin aylık miktar çerçevesinde borçlarını daha uzun vadeye yayabilirsin. Ancak bundan sonra aynı durumun tekrarlamaması ya da daha büyük borca düşmemek için hayatında alacağın önlemleri iyi planla ve bunları mutlaka uygula. Kredi, kredi kartı ve ek hesap borcu olan herkesi kapsıyor Farklı bankadaki tüm borçlar... ADIM ADIM EV AL SORU: Senelerdir aynı ilçede yaşıyorum ve burayı sevdim. Ev sahibi olmak istiyorum. Yüzde 10 peşinatım hazır. 10 yıllık kredi çekeceğim. Bana yol gösterir misiniz? Mustafa CEVAP: Ev almak hayatımızdaki en büyük kararlardan biri. Öncelikle her adımını düşünmelisin. Birlikte adım adım bu kararı verme planı yapalım. 1-Bu evi ne amaçla alıyorsun? Yatırım olarak mı, oturacak mısın? 2-10 yıllık borca girmeye hazır mısın? 3-Yüzde 10 peşinatın hazır olmasıyla bitmiyor. Yüzde 20 peşinatının hazır olması gerek. Geri kalan peşinatı borç mu alacaksın? Ben buna karşıyım, hem peşinat borcu hem de aylık kredi tutarını ödemek bütçeyi zorlayabilir. 4-10 yıllık kredi tutarı kadar gelir garantin var mı? 5-Bu 10 yıl süresince karşına çıkacak başka büyük harcaman olacak mı? (Düğün, doğum, eğitim…) 6-Ödemekte olduğun başka borçların var mı? 7-Evler, projeler bir yere kaçmıyor. Önemli olan senin finansal huzurun. Kendi bütçene göre, ihtiyacına göre olanı al. Gerekirse, zamanı gelince büyütür, geliştirirsin. Kredi, kredi kartı ve ek hesap borcu olan herkesi kapsıyor Farklı bankadaki tüm borçlar... ALTINLARI SATMA SORU: Yeni evliyiz, ben araba almak istiyorum ama eşim ’borca gerek yok’ diyor. Bir türlü anlaşamıyoruz. Almak istediğim arabanın fiyatı 350 bin lira, altın bozdurup kalanını taşıt kredisi kullanacağım. Fiyatlar artmaya devam ediyor ama harekete geçemiyoruz bir türlü. Ne yapsak? CEVAP: Tebrik ederim, mutluluklar. Araştırmalar, ortak hedef belirlenen evliliklerin daha huzurlu ve uzun olduğunu gösteriyor. Sen araba almak istiyorsun ama eşinle ortak hedefiniz var mı? Eşinin onayı olmadan altınları bozdurmak olmaz. Karı koca oturun konuşun. Öncelikli ihtiyacınız ne? Birlikte hedefe kilitlenin. Bütçenize göre birikim, yatırım yapın. AİLEM BORÇLARIMI BİLMİYOR SORU: Kredi, kredi kartı ve çevreme borçlarım var. Toplam 130 bin lira. Ailemin bu kadar borcum olduğundan haberi yok. Çok vicdan azabı çekiyorum. Gelirim ancak evi geçindirmeye yetiyor. Bu işin içinden nasıl çıkacağımı bilmiyorum. Eşimle bu durumu konuşamıyorum, tepkisinden korkuyorum. Çocuklarımız da var. Ne önerirsiniz? Ayhan CEVAP: Öncelikle her borç ödenir, müsterih olun. Ekonomik anlamda zor bir dönemden geçiyoruz. İşte yapman gerekenler: Borçların kime veya kimlere ise listele. Onlarla görüşme ayarla. Eğer aile üyesi ise yanınıza bir aile büyüğünü alın. Arkadaşın ise ortak üçüncü bir arkadaşınızı alın. Eğer borcun bankalara ise tek tek bankaları arayıp randevu alıp gidip konuş. Kimse canını istemiyor, alacaklılar parasını geri istiyor. Durumdan kaçmak yerine yüzleşip bu borcu hızlıca ödemeye kararlı olduğunu onlara net olarak söyle. Plan yap ve gerekirse on senelik de olsa bu plana sadık kalacağının sözünü ver. Ek gelir planı yap. Hafta sonu veya akşamları çalışabilirsin. Eşin çalışmıyorsa çalışabilir. Elinize gelen paranın artması şart. Satabilecek bir şeyin varsa satıp borcu kapatabilirsin. En azından bir kısmını ödeyebilirsin. Satacak hiçbir şeyin yoksa aileden destek isteyebilirsin. Hem beden hem de akıl sağlığın borç öderken en önemli konu. O sebeple kendini kötü hissetme sarmalına girme. Eşinle konuş, açıkça durumu anlat. Gizli borç illa ortaya çıkacak. Utanmadan, samimiyetle konuşun. Kimse kimseyi suçlamasın. Suçlamak boşa giden enerji. Karı koca soruna değil çözüme odaklanın. Bu borçlar nasıl oluştu her ayın ekstrelerine bakarak anlamaya çalış. Bütçe çıkarıp zaruri ihtiyaçlar dışında herhangi bir tasarruf edilebilecek alan var mı onu belirle. Bütün bunların en önemlisi ben ailece kenetlenip sizin bu borcu kapatacağınızdan eminim. Dediğim gibi isterse on sene alsın siz yeter ki kararlı olun. Ve unutmayın bu geçici bir dönem. İnsan zor dönemlerden geçtiği zaman ‘bu hiç bitmeyecek’ duygusuna kapılır. Ama bilmez ki hayattaki her şey gibi bu da geçici bir dönemdir... Önemli olan bu dönemi geçirmek için çevrenizden özellikle eşinizden alacağınız duygusal destektir.