Dünya genelinde yeni tip koronavirüs (Covid-19) sebebiyle hayatını kaybedenlerin sayısı 280 bin, vaka sayısı 4 milyon 100 bini aşarken, virüsü yenenlerin uzun süreli komplikasyonlarla karşı karşıya olduğu belirtildi. Alaska Üniversitesinden Lois Parshley, dünya çapında üniversiteler ve bilim insanlarının yeni tip koronavirüsün (Covid-19) insan vücudundaki kalıcı etkileri, muhtemel hasarları üzerine hazırladıkları raporları konu alan bir makale yayınladı. Çalışmaya katılan bilim insanları Covid-19 yeni bir hastalık olduğundan, uzun süreli bir çalışma olmadığına dikkat çekti. Her gün yeni birçok bilinmeyen ile karşılaştıklarını belirten bilim insanlarının ortak görüşü; yeni koronavirüs insan vücudunun birçok yerinde hücrelere yapışabilir. Kalp, böbrekler, beyin ve hatta kan damarları da dâhil olmak üzere birçok ana organa nüfuz edebilir ve kalıcı hasara sebebiyet verebilir. Hâlâ virüsle ilgili birçok şey bilinmezken, bazı Covid-19 hastalarında ortaya çıkan en önemli semtomplar ve uzun vadeli etkilerden bazıları şöyle: AKCİĞER SKARLAŞMASI Yale Tıp Fakültesinden kardiyolog Joseph Brennan, Covid-19 testi pozitif çıkanların iki ay sonra bile akciğerlerinde yanma ve kuru öksürük de dâhil olmak üzere açık ve kapalı semptomların ortaya çıktığını ifade ederek “BT taramalarında, Covid-19 hastalarının akciğerlerinde sıklıkla görülen 'zemin cam opasiteleri' adı verilen daha açık gri lekeler iyileşmeyebilir" dedi. Çin'de yapılan iki ayrı çalışma da benzer sonuçları ortaya koyarken Güney Kaliforniya Üniversitesi Keck Tıp Fakültesinden radyolog Ali Gholamrezanezhad “Bu tür doku değişiklikleri kalıcı hasara neden olabilir” uyarısında bulundu. KAN PIHTISI OLUŞUYOR Covid-19 için hastaneye yatırılan birçok hasta, muhtemelen enfeksiyona inflamatuar yanıtlar sebebiyle beklenmedik derecede yüksek kan pıhtısı yaşıyor. Pıhtının; akciğer tıkanıklığı, felç, kalp krizi, ciddi ve kalıcı etkilere sahip diğer komplikasyonlara sebep olabileceğini belirten uzmanlar, bu durumun akciğer embolizmi olarak bilinen ve ölümcül olabilen bir durum olan akciğerlerin bir kısmına dolaşımı kesebileceğini belirtiyor. Böbrek yetmezliği birçok ciddi Covid-19 hastasında ortak şikâyet olarak dikkat çekiyor. Uzmanlara göre kalıcı hasarlar ve ömür boyu diyalize neden olabilir. KALBE HASAR VERİYOR Kritik hastalıklar, özellikle düşük oksijen seviyelerinde kalbe ek stres getirir. Ancak doktorlar Covid-19 hastalarında viral partiküllerin de özellikle kalp kasını iltihaplayabileceğini düşünüyor. Columbia Üniversitesinden nöroloji ve epidemiyoloji profesörü Mitchell Elkind, "Çin'de doktorlar göğüs ağrısı ile gelen bazı insanları belirledi. Bu insanlar kalp krizi geçirdiler ve sonra Covid-19 belirtileri geliştirdiler veya daha sonra testleri pozitif çıktı” dedi. Çin'de mart ayında yapılan bir çalışmada hastaneye yatırılan 416 Covid-19 hastası incelendi ve yüzde 19'unun kalp hasarı belirtileri görüldü. Covid-19'un ayrıca merkezî sinir sistemini de etkilediği uzun vadeli sonuçları olabileceği belirlendi. Çin'deki bir çalışmada, Covid-19 ile hastaneye yatırılan 214 kişinin üçte birinden fazlasında baş dönmesi, baş ağrısı, bilinç bozukluğu, görme, tat/koku bozukluğu ve hastalığın sinir ağrısı gibi nörolojik semptomlar görüldü. Fransa'da yapılan bir çalışmada da durumu kritik olan 64 Covid-19 hastasının 58'inde nörolojik özellikler bulundu. "KAWASAKI"Yİ Mİ TETİKLİYOR? Yeni koronavirüs, gizemleriyle bilim adamlarını ve hastaları hayal kırıklığına uğratmaya devam ediyor. Kısa bir süre önce ABD, İngiltere, İtalya ve İspanya'da döküntü, yüksek ateş ve kalp iltihabı gibi şikâyetlerle doktora götürülen küçük yaştaki çocukların sayısının arttığı görüldü. Bu vakalar, kan damarlarının sızmaya başlayabileceği ve akciğerlerde ve diğer büyük organlarda sıvı biriktiği "Kawasaki" hastalığı adı verilen ciddi bir bağışıklık hastalığı gibi ortaya çıktı. Pediatri ve Çocuk Sağlığı Royal College Başkanı Russell Viner, sadece bazı çocukların testi pozitif olmasına rağmen, hastalığın Covid ile ilgili olduğunu söyledi. KISIRLIĞA SEBEP OLUYOR Araştırmacılar, Covid-19'un hastalıklardan ötürü orantısız ölümlerin ötesinde erkekler için belirli sorunlara sebep olabileceğini öne sürdü. Dünya Üroloji dergisine konuşan Ali Raba "Covid-19'un erkek kısırlığına sebep olma potansiyeline sahip olduğu konusunda teorik bir ihtimal var” dedi. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada ise, Covid-19'lu 81 erkekte, erkeklik hormon oranlarının azaldığını ve bu durumun doğurganlık problemine işaret edebileceğini gösterdi. BELİRSİZLİK TEDİRGİN EDİYOR Tüm bu ön araştırmaların gösterdiği gibi, hâlâ bu virüsün artan sayıda Covid-19'dan kurtulanlar için ne anlama gelebileceğini anlamanın ilk günlerindeyiz. Hâlâ birçok cevapsız soru var ve birçok insan, kendi kendine tecrit etmeyi bırakmanın ne zaman güvenli olabileceği konusunda yeterli bilgiye sahip değil. Hastalıktan kurtulduğunu ve normale döndüğünü açıklayan çok sayıda insanın yeniden başka rahatsızlıklar göstermesi ise dünyayı tedirgin ediyor. Ancak Covid-19'un tıbbi sistemlerde oluşturduğu kaos, hastalıkla tanışmayan insanlar için neye ne kadar dikkat edeceği konusundaki korkuları da beraberinde getiriyor. VİRÜS AMERİKA VE AVRUPA'YI VURDU Dünya Sağlık Örgütü (WHO) yeni tip koronavirüs (Covid-19) vaka ve ölüm rakamlarını açıkladı. Virüsten en çok etkilenen bölgeler Amerika ve Avrupa oldu. İşte rakamlar; KITALARA GÖRE VAKALAR Afrika: 57.860 vaka En fazla vakayı bildiren beş ülke: Güney Afrika: 8.895, Mısır: 8.476, Fas: 5.711, Cezayir: 5.369, Gana: 4.012 Asya: 629.193 vaka En fazla vakayı bildiren beş ülke: Türkiye: 135.569, İran: 104.691, Çin: 83.976, Hindistan: 59.662, Suudi Arabistan: 35.432 Amerika: 1.690.681 vaka En fazla vakayı bildiren beş ülke ABD: 1.283.929, Brezilya: 145.328, Kanada: 66.434, Peru: 61.847, Meksika: 31.522 Avrupa: 1.511.902 vaka En çok vakayı bildiren beş ülke İspanya: 222.857, İtalya: 217.185, İngiltere: 211.364, Rusya: 187.859, Almanya: 168.551 Okyanusya: 8.326 vaka En fazla vakayı bildiren beş ülke Avustralya: 6.914, Yeni Zelanda: 1.142, Guam: 151, Fransız Polinezyası: 60, Fiji: 18 Diğer: Japonya’da uluslararası bir nakliyeden 696 vaka bildirilmiştir. KITALARA GÖRE ÖLÜMLER Afrika: 2.615 ölüm En çok ölüm bildiren beş ülke Mısır: 503, Cezayir: 488, Fas: 186, Güney Afrika: 178, Nijerya: 117 Asya: 21.432 ölüm En çok ölüm bildiren beş ülke İran: 6.541, Çin: 4.637, Türkiye: 3.689, Hindistan: 1.981, Endonezya: 943 Amerika: 100.430 ölüm En çok ölüm bildiren beş ülke ABD: 77.180, Brezilya: 9.897, Kanada: 4.569, Meksika: 3.716, Peru: 1.714 Avrupa: 150.141 ölüm En çok ölüm bildiren beş ülke İngiltere: 31.241, İtalya: 30.201, İspanya: 26.251, Fransa: 26.230, Belçika: 8.521 Okyanusya: 125 ölüm En çok ölüm bildiren dört ülke Avustralya: 97, Yeni Zelanda: 21, Guam: 5 Kuzey Mariana Adaları: 2 Diğer : Japonya’daki uluslararası bir iletimden 7 ölüm bildirildi.;