İzmir'deki 6.6 büyüklüğündeki deprem sonrası binaların yıkıldığı bölgenin zeminine dikkat çeken uzmanlar depremde yıkılan binalarda ise kullanılan malzemeden işçiliğe kadar çok sayıda hatanın tespit edildiğini vurguluyor. Öte yandan Ege Denizi açıklarında meydana gelen deprem İzmir'in 30 ilçesinden geçen 17 fay hattının durumunu da yeniden gözler önüne serdi. Silivri açıklarında meydana gelen deprem sonrası gündeme gelen Fay Yasası'nda tarih belli oldu. Yasanın mart ayına kadar yazılıp sunulması beklenirken, yasayla birlikte fay hatları üzerindeki yapıların durumu ortaya çıkarılarak riskli olan bölgelere yönelik taşınma planları yapılacak. Yapılan bir araştırmaya göre 18 ilin içerisinden fay hatları geçerken söz konusu hatlar üzerinde yer alan bina sayısı ise 100 bini bulunuyor. Merkez üssü Ege Denizi'nin Seferihisar açıkları olan 6.6 büyüklüğündeki deprem sonrası gözler bölgedeki diğer fay hatlarına da çevrildi. Birinci derecede deprem bölgesindeki İzmir'de bazıları 6 ile 7.2 büyüklüğünde deprem üretme potansiyele sahip 17 aktif fay bulunuyor. Bu faylar ise il genelindeki 30 ilçenin içinden geçiyor. Fayların haritalandırılması ve imar haritalarına işlenmesi için ise çalışmalar başladı. Her bir fay için ayrı ayrı deprem senaryoları oluşturulacak. Öte yandan yazım aşaması devam eden ve gelecek yıl mart ayında sunulması planlanan 'Fay Yasası' ile de fay hatları üzerindeki yapıların durumu, ne kadarının riskte olduğu, hangi bölgelerin yerleşime kapatılacağı ve kaç adetlik bir konutun da taşınacağı tam olarak ortaya çıkacak. BAYRAKLI İÇİN ZEMİN UYARISI! İzmir'deki deprem sonrası yıkılan binaların bulunduğu zemine ve enkazlarda yapılan tespitlerde yıkıma neden olan hatalara ilişkin yenisafak.com'a konuşan Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yapılaşma niteliği olmayan yerlerde yapılaşmanın yapıldığını buna en güzel örneklerden birinin de Bayraklı Ovası olduğunu belirtirken, bu bölgenin yapılaşmaya uygun olmadığının altını çizerek bölgede yapılacak bir yapılaşma öncesinde zeminle ilgili problemlerin muhakkak çözülmesi gerektiğini vurguladı. Bundan kaynaklı bahsedilen bölgelerin bütün jeolojik etüt raporlarında 'Önlemli alan' diye geçtiğini de sözlerine ekleyen Sözbilir, bu çalışmanın yapılması yani zeminin iyileştirilmesi halinde ancak bölgede yapılaşmanın olabileceğini dile getirdi. SIVILAŞMIŞ ZEMİNDEN KAYNAKLI BİNALAR YAN YATTI Zeminde sıvılaşma tehlikesi olması halinde bunun için önlem alınması gerektiğini, aksi takdirde sıvılaşmış zeminle binanın birleşmesi halinde olası bir depremde söz konusu binanın zeminin içine göçebileceğine de değinen Sözbilir, bu tarz bir durumun İzmir depremi sonrasın da bazı binalarda meydana geldiğini, kimi binaların deprem sonrası yan yattığını, bunun da binanın belli bir kısmının zemin içine gömüldüğü anlamına geldiğini belirtti. Sözbilir, sıvılaştırma sorunu ortadan kaldırılmadığı için bu binaların depremde zarar gördüğünü de sözlerine ekledi. KOLONLARI KESİLDİĞİ TESPİT EDİLDİ İzmir depreminde yıkılan binalarda zemin iyileştirmesinin yapılmadığının gözlemlendiğini ve bu iyileştirme yapılmamış zemin üzerine de hatalı bina yapılmış olduğuna dikkat çeken Sözbilir, ''Yıkılan binalar incelendiğinde olması gereken kalitede yapılmadığı ortaya çıkıyor. Zemin ve yapım hatalarının yanı sıra bir üçüncü neden daha tespit edilmiş. O da binanın girişindeki kolonların kesilmiş olduğuna yönelik. Tüm eksiklerin üzerine bir de bu eklenince binanın taşıma yükü sıfırlanıp yıkım meydana geliyor.'' diye konuştu. DEMİRDEN BETONA ÇOK SAYIDA HATA TESPİT EDİLDİ Bunun dışında yıkılan binalarda yapılan incelemelerde deniz kumunun yoğun olarak kullanıldığının da gözlemlendiğini ifade eden Sözbilir, inşaat mühendisi arkadaşların yapılarda yaptıkları ilk incelemelerde demir ve beton kullanımında, yapım tekniğinde ve işçilikte çok sayıda ciddi hatanın tespit edildiğini kaydetti. FAY HATLARI ÜZERİNDEKİ YAPI STOĞU HENÜZ TESPİT EDİLMEDİ İzmir'deki fay hatları üzerindeki yapı stokuna ilişkin henüz bir çalışmanın tamamlanmadığına vurgu yapan Sözbilir, fay hattı üzerinde ne kadar yapı stoku var, bu yapı stokunun fay hatlarının deprem üretmesi halinde ne olacağına ilişkin soruların cevaplarının henüz ellerinde olmadığını dile getirdi. DEPREM MASTER PLANI HAZIRLANIYOR Fay üzerinde hangi binaların yer aldığının belli olmadığını çünkü henüz imar haritalarına fay hatlarının işlenmediğini dile getiren Sözbilir, ''Fay meydan haritasına çizilmiş, ancak bizim imar haritalarına ayrıca arazide gidip çizilmesi gerekiyor. Dolayısıyla bizim İzmir ölçeğindeki 17 tane faya yönelik büyük ölçekli bir çalışma yok. O yüzden yapılacak Deprem Master Planı ile bu faylar üzerindeki yapı stoku ortaya çıkarılacak.'' dedi. 17 FAYA İLİŞKİN HIZLA ÖNLEM ALINABİLECEK Deprem Master Planı ile fay hatları üzerinde tespiti yapılan yapıların niteliği, depremlere ne kadar dayanıklı olduğuna ilişkin bilgilerin elde edileceğini de ifade eden Sözbilir, İzmir'in ilçelerinden geçen 17 faya ilişkin alınabilecek önlemlerin de bu veriler ışığında hızla alınabileceğini kaydetti. MART AYINDA FAY YASASI GELİYOR İçişleri Bakanlığı tarafından 'Fay Yasası'nın hazırlandığını ve gelecek yıl mart ayında deprem haftasında yasanın yazım aşamasının tamamlanarak sunulmasının planlandığını da aktaran Sözbilir sözlerini şöyle sürdürdü; ''Yasanın anlamı şu olacak. İzmir'de bulunan 17 fay hattı var. Bunların hepsinin geçtiği bölgeler yapılaşmaya kapanacak mı? Hangi özellikleri taşırsa fay yapılaşmaya kapatılacak? Yapılaşmaya kapatılacak bölgelerde bu karar ne kadarlık bir alanı kapsayacak? Bu tarz soruların cevapları yer alacak yasada.'' 100 BİN BİNANIN TAŞINMASI PLANLANIYOR İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tarafından gündeme getirilen 'Fay Yasası' kapsamında fay hatları üzerine yapılan binaların dönüştürülmesi ve daha güvenli bölgelere taşınması gündemde. Yapılan bir araştırmaya göre ise aralarında İzmir, Balıkesir, Aydın ve Muğla gibi illerin de yer aldığı 18 şehrin içerisinden fay hattı geçerken söz konusu hatlar üzerinde yer alan bina sayısı ise 100 bini bulunuyor. Kenan Biter