Dün elektriğe yapılan zam, iskansız binada oturduğu için mesken abonesi olamayan vatandaşları daha derinden etkileyecek. EPDK, 1 Eylül itibarıyla geçerli olacak şekilde konutların elektrik tarifesine yüzde 20 yapmıştı. Ancak iskan alınmadığı için şantiye elektriğinin kullanıldığı binalarda oturanlar, yüzde 30’luk elektrik zammına maruz kalacak. Konutlarda kullanılan elektriğin birim fiyatına 1 Eylül itibarıyla 1,73 TL ödenirken, iskansız binalarda oturan vatandaşlar elektriğin birim fiyatına 3,33 TL ödeyecek. Aradaki fark, dünkü zamla birlikte 1 TL’den 1,6 TL’ye çıkmış oldu. 2021 yıl sonuna göre mesken aboneleri yüzde 89,5 ila yüzde 184,2 oranında zamma maruz kalırken, iskansız binalarda oturan vatandaşların maruz kaldığı zam oranı yüzde 265,6’ya ulaştı. ‘KAMU VE ÖZEL HİZMETLER SEKTÖRÜ’NE DAHİLLER Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Eski Yönetim Kurulu Üyesi Olgun Sakarya’nın sozcu.com.tr’ye verdiği bilgiye göre, bu binalar mesken abonesi olamadığı için ‘kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler’ grubuna dahil. Önceden ‘ticarethane’ olarak kabul edilen bu grubun kullandığı elektriğe de dün itibarıyla yüzde 30 zam geldi. Son yapılan zamla birlikte, konutlarda kullanılan elektriğin birim fiyatı 1,44 liradan 1,73 TL’ye çıkarken; iskansız binalarda oturan vatandaşların kullandığı elektriğin birim fiyatı 2,56 TL’den 3,33 TL’ye yükselmiş oldu. Bu nedenle iskansız konutlarda oturan vatandaşlar, hiçbir ticari faaliyette bulunmadıkları halde, diğer vatandaşlara göre elektriğin birim fiyatına yüzde 1,6 TL daha fazla ödemiş olacak. ‘TEK SAYAÇTAN ÖLÇÜLDÜĞÜ İÇİN ABONELİK YAPTIRAMIYORLAR’ Sakarya, bu vatandaşların durumuyla ilgili şu bilgileri verdi: “Tek sayaçtan ölçüldüğü için bireysel abonelik yaptıramıyorlar. Bu yüzden de şantiye elektriği kullanıyorlar. Sanayi abonesi değiller çünkü bunun için sanayi sicil belgesine sahip olmaları gerekir. Buna sahip olamayacakları için de ‘kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler’ adı altındaki abonelikte yer alıyorlar.” TOPLAM İÇİNDEKİ PAYLARI BELİRSİZ Peki iskansız binaların, Türkiye’deki toplam binalara oranı ne? Bu konuda herhangi bir istatistik yok. Sozcu.com.tr’ye konuşan gayrimenkul uzmanları da iskansız binaların sayısı, oranıyla ilgili tahmin yapmanın güç olduğunu söylüyor. İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu’nun sozcu.com.tr’ye aktardığına göre ise, son 10 yıl içinde Türkiye’de toplam yapı stoğunun ortalama yüzde 15’i iskansız iken, geçmişte iskansız binalara getirilen abonelik affından dolayı bu oran yüzde 3’e gerilemiş olabilir. TÜİK verileri ise, yapı ruhsatı verilen bina sayısının azaldığını ortaya koymuştu. 2022 ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre belediyeler tarafından yapı ruhsatı (inşaat izni) verilen bina sayısı yüzde 7,5, daire sayısı yüzde 15,3, yüzölçümü yüzde 7,8 azalmıştı. ABONELİK HAKKI GELEBİLİR Öte yandan, Meclis’te görüşmeleri süren torba yasada iskansız konutlarla ilgili bir düzenleme mevcut. Teklif olduğu gibi yasalaşırsa iskansız konutlara abonelik hakkı gelecek. Buna göre, 2022 öncesi yapılarda ruhsat şartı aranmayacak. Elektrik ve su aboneliği alabilmek için yapı ruhsatı almış olma şartı kaldırılarak, bu durumdaki binalara bir çeşit af getirilmiş olacak.