Hürriyet Gazetesi yazarlarından Noyan Doğan köşesinde birçok kişinin bilmediği detayları açıkladı. STAJ EMEKLİLİK SÜRESİNDEN SAYILMAZ Soru: Emeklilik için başlangıç tarihine staj yaptığım tarihi yazsam olur mu, yoksa lise bitip işbaşı yaptığım tarihi mi yazmalıyım? 1994’te staja başladım fakat 1995’te işe başladım hangi tarihten itibaren emeklilik sayılıyor? Azize B. Cevap: Mevzuat gereği sigortalılık, dolayısıyla da emeklilik için ilk sigortalı olduğunuz tarih önemli. Staj sigorta başlangıcı sayılmıyor, çünkü staj döneminde emeklilik için prim yatmıyor. Dolayısıyla ilk işe girdiğiniz tarihten itibaren emeklilik hesabınızı yapacaksınız. Bu durumda emeklilik için 1995 yılı ilk sigorta başlangıcı sayılacak. EMEKLİKTE ÇALIŞABİLİRSİNİZ MAAŞ KESİLMEZ Soru: Milli Eğitim Bakanlığında öğretmenken malulen emekli oldum. Matematik öğretmeniydim. Aynı zamanda ikinci üniversite okudum, inşaat mühendisliği. Emekliyken inşaat diplomamla iş yapabilir miyim? Önder E. Cevap: Malulen emekliler yeniden çalışmaya başlayabilir. Memur emeklisi özel sektörde çalışırsa da emekli maaşından kesinti yapılmaz. Kadrolu çalışacaksınız maaşınızdan sosyal destek primi kesilir. Eğer kendi adınıza bir iş yeri açarsanız da emekli maaşınızdan kesinti yapılmaz. İnşaat diploması ile iş yapabilirsiniz. KIDEM TAZMİNATINIZI ALIRSINIZ Soru: Tüm koşulları tamamlayarak emekli olacağım. Çalışmakta olduğum şirkette 6 Eylül 2022 tarihinde beşinci yılımı dolduracağım. Emekli olursam beşinci çalışma yılına ait kıdemimi alabilir miyim? Eğer alamazsam 2022 Eylül’e kadar çalışmam gerekir mi? Bülent D. Cevap: Tüm koşulları yerine getirip emekli olacağınızdan şirketten ayrıldığınızda kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Eğer şimdi emekli olursanız 4 yıllık kıdem tazminatını alabilirsiniz. Çalışmaya devam edip 2022’nin eylül ayında emekli olursanız 5 yıllık tazminatınızı alırsınız. İŞVEREN İSTİFAYA ZORLAYAMAZ Soru: Ben çalıştığım yerden istifaya zorlanıyorum, az da olsa 4 yılım var. Hakkımı masraf göründüğünü için vermiyorlar. Tazminatımı nasıl alabilirim? Arif S. Cevap: İş kanunu gereği işveren çalışanını istifaya zorlayamaz. Zorladığı tespit edilirse çalışan tüm haklarını hukuk yoluyla işverenden talep eder. Hukuk yoluna başvurmanızı öneririm. SAĞLIK RAPORU İLE İŞTEN AYRILABİLİRSİNİZ Soru: 34 yaşındayım, 5 yıldır bir fabrikada çalışıyorum. Şartlar çok kötü, aşırı derecede toz, nem ve insan gücü gerektiren bir iş. Alerjik astım hastalığı çıktı, sürekli ilaç kullanıyorum. Bel boyun fıtığı oluştu işten ayrılmak istiyorum ama tazminatımı da almak istiyorum bunun için ne yapmam gerekiyor? Müjde C. Cevap: Çalıştığınız işyeri ve iş ortamı sağlığınızın bozulmasına neden oluyorsa işvereniniz ile konuşup tazminatınızı alarak işten ayrılmayı talep edebilirsiniz. İşveren kabul etmezse sağlık nedeniyle işe devam edemeyeceğinize yönelik sağlık raporu alır, bunu da işverene sunarsanız tazminatınızı alarak işten ayrılabilirsiniz. PRİME GÖRE MAAŞINIZ DEĞİŞİR Soru: Sigorta girişim 1994, 5403 prim günüm var. Doğum tarihim 1975. 5750 iş gününü tamamlayınca prim doluyor ancak 51 yaşı beklemem gerekiyor. Şu an çalışıyorum, emekli maaşıma yansıması nasıl olur? Emekli maaşım düşer mi artar mı? Seza Tan A. Cevap: Sosyal güvenlik kurumuna ne kadar yüksek ücret bildirip, ne kadar yüksek prim ödenirse emekli aylığı da o oranda yüksek olur. Asgari ücret ve asgari ücretin biraz üzerinde maaşla çalışanlar çalıştıklarında emekli maaşları düşer. Asgari ücretin iki-üç katından fazla maaş alanlar ve primleri tavandan yatanların emekli maaşı düşmez, aksine artar.