Son iki senedir kamunun, vatandaşın ve özel sektörün en önemli maddelerinden biri haline gelen, konuta erişim sıkıntısı. Geçmiş yıllarda dar gelirli aileler için konut sahibi olmak zorlaşırken, bugün orta geliri olan haneler de ev almakta güçlük çekiyor ve hatta gelirleri kirayı vermeye yetmeyebiliyor.
Bu sıkıntının kamu-özel sektör işbirliği ile çözüme kavuşacağına güvenen gayrimenkul sektörünün üst kuruluşu Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) ‘erişilebilir fiyatlı kiralık konut modeli’ni Temmuz 2023’te kamuoyuna duyurdu.
Söz konusu modelde; Kamuya ait arsalarda özel sektörün kiralama amaçlı konut yapılması, arsa mülkiyetinin devlette kalması düşüncesi ortaya atıldı. Böylece arsa maliyetinin sıfıra ineceği ve kiraların yarı yarıya düşebileceği ifade edildi.
Hürriyet'tin haberine göre; Heyecanla beklenen yeni modelle ilgili son süreci GYODER Başkanı Neşecan Çekici açıkladı. Bakanlıklar, belediyeler ve yurtdışı finans kurumları ile görüşmelerde sona geldiklerini ifade eden Çekici, ucuz kiralık konut yapımı için arsa temini verilince ilk örnek projeye adım atılacağını belirtti.
‘BİR TEK ŞEY İSTİYORUZ; O DA ARSA’
“GYODER Yeni Konut Modeli için Türkiye’de ve Türkiye dışında ilgili taraflarla görüşmelerimiz tüm hızıyla sürüyor. Bu modelde de devletten bir tek şey istiyoruz; o da arsa” diyen Çekici şunları ekledi:
“Arsa için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Hazine Bakanlığı ve İstanbul’da 4 belediye ile görüştük. Sonuçta bizim bir arsa ihtiyacımız var. Ve bu arsayı bir şekilde almamız gerekiyor. Bir tane örnek iyi uygulama oluşturmalıyız. Modelin bütün altyapısını oluşturduk. Hatta inşaat sonrası işletmesini de biz yapacağız ve devlet ciddi sayıda kiralığa sahip olacak. Gayrimenkul Yatırım Fonları’ları gibi, hatta menkulleştirme mekanizması gibi başka sermaye piyasası enstrümanlarını da devreye sokacağız.”
Aile bireylerinin gelirinin yüzde 30’unun kiraya ayrılması gerektiğini, oysa bugün İstanbul’da kiralık ev için hane gelirinin 2 kat, ev almak içi hane gelirinin 5 kat yükselmesine gerektiğini vurgulayan Çekici, “Çok kısa bir süre sonra sistem tıkanacak. Biz bu tıkanıklığı çözücü bir ilaçtan bahsediyoruz. Önerdiğimiz modelle İstanbul’da yeni bir binada kira bedelini 10-12 bin liraya düşürebiliriz” şeklinde konuştu.
FİNANSMAN YURTDIŞINDAN
“Şu anda bir barınma krizimiz var ve mevcut modeller bu sorunu çözmüyor” diyen GYODER Başkan Yardımcısı Burak Kutluğ, “Hem kredilerdeki erişim problemi hem fiyatların çok yukarı gitmiş olması nedeniyle beyaz yakalı kesimin konut alması gündemden kalkmış durumda.
Kiralar Avrupa’nın iyi ülkelerindeki kira düzeylerine geldi. O yüzden biz yeni modelimizde kamu özel ortaklığında, geliştiricinin mülkiyeti tutmadığı, arsanın devlet tarafından sağlandığı, geliştiricinin sermayesi ve kredisiyle işini yapıp, sonra minimum getiri beklentisiyle parasını geri aldığı, konutun ise nihai kullanıcıya önce kiralandığı, bazı kriterlerle satın alma opsiyonunun da sağlanabildiği bir mekanizma düşündük. Aynı anda finansman maliyetleri çok arttığı için Dünya Bankası ve benzeri kalkınma bankalarından, Avrupa’dan, Uzak Doğu’dan kaynak oluşturmaya çalışıyoruz” ifadelerine yer verdi.
GYODER Başkan Yardımcısı Ayla Heyfegil, yeni modelin konutu düşürmesinin yanı sıra, rezerv alan üretmenk ve kentsel dönüşüme katkıda bulunmak açısında da önemini vurguladı. GYODER İcra Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ali Hepşen ise bu modelin finansmanının, yakın zamanda devreye girmesi beklenen sermaye piyasası enstrümanları ile de güçleneceğini ifade etti.
