Çok sayıda çalışan için geçerli. İş Kanunu, kaptanlar, gemi adamları, pilotlar, kabin amirleri, hostesler ve bakıcıları kapsamıyor. Ancak bu kişilerin yıllık izin, yemek ve kıdem tazminatları Borçlar Kanunu kapsamında hükme bağlanmış durumda. Çalışma hayatının çok önemli bir bölümünü düzenleyen 4857 Sayılı İş Kanunu bazı çalışan kesimleri kapsamıyor. Bu kesim içerisinde belki de en kalabalık grup deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar. Yani kaptanlar, gemi adamları, pilotlar, kabin amirleri ve hostesler. Deniz taşıma işlerinde çalışan kaptanlar ve gemi adamları için Deniz İş Kanunu uygulanıyor. Fakat pilot, hostes ve kabin amirleri için ayrı bir iş kanunu yok. Bu nedenle bu kişilerin iş ilişkileri ve hakları daha genel bir kanun olan Borçlar Kanunu uyarınca düzenleniyor. YÜZDE 50 FAZLA ÜCRET Borçlar Kanunu'nun 402. maddesinde aynı İş Kanunu'nda olduğu gibi fazla mesaiye karşılık hosteslerin ve bu kanuna tabi diğer çalışanların her bir saat fazla mesai için yüzde 50 artırılmış ücretlerini alacakları hükme bağlanmış durumda. Yani herhangi bir işçi ile hostes arasında fazla mesai konusunda bir farklılık bulunmuyor. Borçlar Kanunu, bu kanuna tabi çalışan bütün çalışanlara yıllık izin hakkı öngörmüş durumda. İKİ HAFTA İLE SINIRLI Buna göre, en az bir yıl kendisine bağlı olarak çalışan kişiye işveren en az 2 hafta yıllık izin vermek durumunda. Yıllık izin hakkına erişmek için bir yıl çalışmış olma şartı var. İş Kanunu'na tabi işçilerin kıdemleri arttıkça yıllık izin hakları artmaktadır. Örneğin 1 yıl aynı işverene bağlı olarak çalışmış işçinin yıllık izin hakkı 14 günken, 5 yıl ve daha fazla çalışmış işçinin yıllık izin hakkı 20 gündür. Fakat Borçlar Kanunu'nda yıllık ücretli izin süresinin kıdem arttıkça artması gibi bir durum söz konusu değil. Borçlar Kanunu'na tabi olarak çalışanların yıllık izin süreleri 2 hafta ile sınırlı. Dolayısıyla hosteslerin kıdemi artsa da yıllık izin süreleri artmıyor. İhbar tazminatı hakkı var Borçlar Kanunu'na tabi çalışanların ihbar tazminatı hakkı da bulunuyor. Belirsiz süreli sözleşmeyle bir işverene bağlı olarak çalışan kişilerin iş sözleşmesinin feshedilmesi için gerekli ihbar önlemlerine uyulması gerekiyor. Yani işveren işçisini işten çıkartırken önceden haber vermeli. İhbar süreleri hizmet süresi bir yıla kadar sürmüş olan işçi için 2 hafta; bir yıldan beş yıla kadar sürmüş işçi için 4 hafta ve beş yıldan fazla sürmüş işçi için 6 haftadır. Bu sürelere uymayan taraf ihbar tazminatı ödemek durumunda kalıyor. Yani kendisine bağlı olarak 5 yıl çalışmış işçisini kötü niyetli işten çıkartan işveren 18 haftalık ücreti kadar tazminat ödemek zorunda. Tedavi masrafı da zorunlu Borçlar Kanunu'na tabi olarak çalışan önemli bir kesim de yatılı temizlikçiler ve evlerde yaşlı ve hasta bakımı yapan kişiler. Bu nitelikte çalışıp ev hizmetlerinde çalışanlar olarak ifade edilen kişiler İş Kanunu'nun uygulama alanı dışındalar ve Borçlar Kanunu'na tabiler. İşverenin evinde temizlik, yaşlı veya çocuk bakımı işinde çalışanlar için Borçlar Kanunu'nda yeterli gıda ve uygun bir barınak sağlama yükümlülüğü getirilmiş durumda. Ayrıca ev hizmetinde çalışanlar eğer kendi kusurları dışında hastalanırsa işveren bakım ve tedavi masraflarını karşılamalıdır. (Akşam / Okan Güray Bülbül)