Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Koronavirüs Bilim Kurulu toplantısı sonrasında yazılı bir açıklama yayımladı. Aşılama programının planlanan doğrultuda devam edeceğinin altını çizen Bakan Koca, 85 yaş üzerindeki vatandaşların da aşılanmaya başlanacağını ve bu vatandaşların da 90 yaş üzeri vatandaşlar gibi evlerinde aşılanacağını kaydetti. Türkiye’de 85 yaş üstü kaç kişi var?
85 yaş üstü aşılanacak
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Koronavirüs Bilim Kurulu toplantısı sonrasında yazılı bir açıklama yayımladı.
“Bilim Kurulumuzun yaptığı değerlendirme ile yarından(21 Ocak Perşembe günü) itibaren 85 yaş üzerindeki vatandaşlarımızın da aşılanmasına başlanacaktır” diyen Bakan Koca, şunları kaydetti:
“85 yaş üzerindeki vatandaşlarımız da evlerinde aşı olacaklar. Evlere aşı için giden ekibimizde hekim ve uzman sağlık personeli tam teçhizatlı olarak hazır bulunmaktadır. Aşı uygulama süresini artırsa da bu gruptaki vatandaşlarımız için en uygun şartlarda aşı yapılmasından yanayız.
Tüm dünyada aşı programlarını yürüten ve başlatmaya çalışan ülkeler doğru tedarik planlaması yapmaya çalışmaktadır. Biz de vatandaşlarımız için bir tedarik ve aşı programı planlamasını erkenden yaptık. Aşı programımızdaki hedef gruplara göre aşı uygulaması ile uyumlu olarak tedarik planlaması yapıldı ve bu programa uygun olarak uygun dozlarda aşı tedarik edilmektedir. Her bir aşamada aşı programına ara vermeden sürekli aşılama yapılabilecek bir plan çerçevesinde aşı lojistiği devam edecektir. Mümkün olan en kısa sürede en çok vatandaşımızın aşıya ulaşmasını temin edebilmek için tüm şartları zorluyoruz.
Yaşadığımız devirde bilgiye ulaşmanın kolaylığı yanında gerçek dışı bilgilerin yayılımı da çok yüksek hızda gerçekleşmektedir. Yanlış ve yönlendirici bilgilere itibar etmemenizi, resmi açıklamalarımızı takip etmenizi rica ederim.”
Türkiye’de 85 yaş üstü kaç kişi var?
Türkiye İstatistik Kurumu 2019 yılına ilişkin "İstatistiklerle Yaşlılar" çalışmasına göre 2014 yılında 6 milyon 192 bin 962 kişi olan 65 yaş ve üzeri nüfus son 5 yılda yüzde 21,9 artış göstererek, 2019'da 7 milyon 550 bin 727 kişiye yükseldi. Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2014 yılında yüzde 8 iken, geçen yıl yüzde 9,1'e çıktı. Yaşlı nüfusun 2019 yılında yüzde 44,2'sini erkekler, yüzde 55,8'ini kadınlar oluşturdu.
Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2023 yılında yüzde 10,2, 2030 yılında yüzde 12,9, 2040 yılında yüzde 16,3, 2060 yılında yüzde 22,6 ve 2080 yılında yüzde 25,6 olacağı tahmin edildi.
Yaşlı nüfus yaş grubuna göre incelendiğinde, 2014 yılında yaşlı nüfusun yüzde 60,9'u 65-74, yüzde 31,4'ü 75-84 ve yüzde 7,7'si 85 ve daha yukarı yaş grubunda iken, geçen yıl yüzde 62,8'i 65-74, yüzde 28,2'si 75-84 ve yüzde 9,1'i 85 ve daha yukarı yaş grubunda yer aldı.
Adım adım aşı randevusu alma
Sağlık Bakanlığı'nın yayımladığı "Nasıl aşı olurum?" rehberine göre, Covid-19 aşısını olmak için ilk olarak e-Nabız hesabına giriş yapmak gerekiyor. Sağlık Bakanlığı, e-Nabız uygulamasına Covid-19 aşı durumu bilgilendirme özelliği ekledi. Burada "Covid-19 Aşı Durumu" menüsüne tıklandığında, aşı öncelik durumu görülebiliyor.
Mobil uygulama kullanmayan veya internete sahip olmayan kişilerin kısa mesaj (SMS) yöntemiyle de aşı öncelik durumu sorgulanabiliyor. Aralarında boşluk bırakarak, "AŞI", T.C. Kimlik Numarası ve kişinin kimlik seri numarasının son 4 hanesini 2023'e SMS olarak göndermek gerekiyor. Öncelikli gruplar arasında yer alanların Merkezi Hekim Randevu Sistemi (MHRS) uygulamasıyla randevu alması gerekiyor.
MHRS ile hem aile hekiminden, hem de kamu, özel ve üniversite hastanelerinden aşı randevusu alınabiliyor. Randevu bilgileri kısa mesaj (SMS) ile kişinin cep telefonuna gönderiliyor.
Sağlık Bakanlığı, aşı uygulama noktalarında kalabalık oluşmaması için, randevu saatinden 15 dakika önce gidilmesinin yeterli olduğunu belirtiyor ve maske kullanımına dikkat etmek konusunda uyarıyor.
Aşının ikinci dozu için randevu, aşıyı uygulayan sağlık biriminden ya da yine MHRS üzerinden alınabiliyor. Aşının ikinci dozu için randevu, ilk dozun uygulandığı sağlık biriminden alınabiliyor.
Hangi grup ne zaman aşı olacak?
1. AŞAMA: Belirlenen öncelik sıralamasına göre, 1. Aşama'da ilk olarak sağlık çalışanları, bakım evlerinde kalanlar ve 65 yaş üstü bireyler var.
1. Aşama'nın C grubunu oluşturan 65 yaş üstü bireyler, yaş aralığına göre sıralanacak. 85 yaş üstü kişilerden başlayan sıralama, beşer yaş arayla genişleyecek ve son olarak 65-69 yaş arasındaki bireylerle 1. Aşama sona erecek.
2. AŞAMA: 2. Aşama'da öncelikli sektörler ile 50-64 yaş aralığında bireylerin aşılanmasına başlanacak.
Öncelikli sektörler arasında, gıda sektörü, eğitim sektörü ve taşımacılık da bulunuyor. Dolayısıyla öğretmenlerin ve marketlerde çalışanların aşılanmasının bu aşamada gerçekleşmesi bekleniyor.
3. AŞAMA: 3. Aşama'da, yaş aralığından bağımsız olarak kronik hastalığı bulunan kişilere aşı yapılacak. 18 yaş üstü bireylerin tamamına da 3. Aşama'nın B grubunda aşı yapılacak.
4. AŞAMA: 4. Aşama'da ise aşılanma sırası geldiği halde zamanında aşı yaptırmayanlara aşı yapılacak.
Aşı uygulama rehberi
Öte yandan, Sağlık Bakanlığı "aşı uygulama rehberi" yayımladı ve aşı uygulamasının bazı detaylarını paylaştı. Rehberde yer alan bilgiler şöyle:
Aşı tercihen sol koldan ve otururken yapılacak.
İlk dozdan sonra ciddi alerjik reaksiyon yaşanırsa ikinci doz uygulanmayacak.
38 derece ve üzerinde ateşi olanların, henüz kesin tanı konulmamış akut hastalığı olanların ve epilepsi gibi kronik hastalıkların akut atakları sırasında olanların aşıları ertelenecek.
'10 gün önce temaslı olan kişilere aşı yapılmayacak'
İkinci bir talimata kadar hastalığı geçiren ya da aşıdan 10 gün önce temaslı olan kişilere aşı yapılmayacak.
Virüs aşısıyla, grip, zatürre ve diğer rutin aşılar arasında en az iki hafta olması gerekiyor.
Kızamıkçık, kabakulak ve suçiçeği gibi canlı aşılarda ise en az 4 hafta beklenecek. Kuduz ve tetanos aşısı ise zaman bırakmadan yapılabilir.
Hamilelere 'ilk 3 ayda uygulanmaması' tercih edilecek
Covid-19 hastalığını ağır geçirme riski yüksek olan hamileler, istedikleri takdirde aşı olabilecek. Ancak, hamileliğin ilk üç ayında aşı uygulanmaması tercih edilecek. Emziren anneler isterse aşı olabilir.
Aşı olanlar 6 aya kadar takip edilecek
Aşı olanlar 6 aya kadar takip edilecek.
Aşı uygulanan bölgede ağrı/kızarıklık/şişlik, yorgunluk, baş ağrısı, gibi belirtiler sisteme girilecek.
6 aya kadar tat veya koku kaybı, yüz felci gibi nörolojik istenmeyen etkiler de kayıt altına alınacak.
Yan etkiler karşılaşılması durumunda ne yapılmalı?
Aşı sonrasında sık olarak karşılaşılabilecek durumlar ve bu hafif durumlara yönelik yaklaşımlar ise şöyle sıralanıyor:
Aşı uygulanan bölgede ağrı/şişlik/kızarıklık
Aşı uygulanan kol yüksekte olacak şekilde pozisyon vermek ve soğuk uygulama yapmak gerekiyor. (Örnek: Soğuk suyla ıslatılmış bir havlunun aşı yapılan bölgeye uygulanması. Bu sırada cilde doğrudan buz temas ettirilmesinden kaçınılmalı.)
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
Yorgunluk
İstirahat etmek ve yeterli düzeyde sıvı almak gerekiyor.
Hafif ateş, titreme
İstirahat etmek, yeterli sıvı almak gerekiyor ve parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
Baş ağrısı
Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
Kas/eklem ağrısı
İstirahat etmek, yeterli düzeyde sıvı almak gerekiyor. Parasetamol içeren ağrı kesiciler kullanılabilir.
Kusma, ishal
Beslenme ishal diyetine uygun olarak düzenlenebilir. Ağızdan sıvı ve gıda alınamayacak kadar kusma olması durumunda sıvı kaybı olduğunda sağlık kuruluşuna başvurmak tavsiye ediliyor.
