Çalışma şekline göre şartlar değişiyor. Bir hizmet akdiyle çalışanlar 4A'lı yani eski adıyla SSK'lı oluyor. Kendi namına çalışanlar ya da isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler 4B'li yani Bağ-Kur'lu sayılıyor.
Kamuda çalışanlar ise 4C'li yani emekli sandığı mensubu oluyor. Bunun dışında staj sırasında ve çıraklık sürelerinde sigorta yapılıyor ve iş kazası meslek hastalığına karşı güvence sağlanıyor.
Yine yasalarımıza göre bu sigortalar emeklilik hesabında başlangıç sayılmadığı gibi günler de prim günlerine eklenemiyor. Bu günlerin borçlanması da şu anda mümkün değil. Ancak bu iki konuda istisna da var.
Avukatlar staj sürelerini borçlanabilirken anneler için de başlangıç sayılma durumu söz konusu oluyor.
BORÇLANMA YOLU
Prim günlerini tamamlarken fiilen çalışıp ödeme yapmak gerekiyor. Ancak bazı istisnalarla borçlanma yoluyla da prim kazanılıyor.
Örneğin erkekler askerlik sürelerini, gurbetçiler yurtdışındaki sürelerini borçlanarak satın alabiliyor. Erkeklerin askerlikleri eğer sigortadan önce yapılmış ise burada borçlanma işe giriş tarihini geri çekiyor.
Böylece erkek sigortalılar 1 yıl daha önce emekli olma imkanına kavuşuyor. Bunun için işe giriş tarihi önem kazanıyor. Bu tarihe göre kaç gün borçlanılıp tarihi ne kadar geri çekeceğiniz belirleniyor.
Anneler ise doğumdan sonraki süreleri borçlanarak toplamda 3 çocuk için 6 yıl yani 2160 gün kazanabiliyor. Her bir çocuk için 720 gün borçlanılabiliyor. Burada borçlanmak için size kaç gün gerekiyorsa onu borçlanabiliyorsunuz.
STAJ SİGORTASI GEÇERLİ Mİ?
Doğum borçlanmasında bazı ince noktalar var ki annelere ikinci, hatta üçüncü avantaj daha sağlıyor. Normal şartlarda borçlanma ya da başlangıç sayılmayan staj sigortası anneler için doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor. Böylece anneler staj ya da çıraklık sonrası dünyaya gelen çocukları için borçlanma yapabiliyor.
Buradaki diğer avantaj ise sigorta başlangıcının geriye çekilmesi. Eğer staj ya da çıraklık ile sigortalı çalışmaya başlanılan süre arasında doğumlar olduysa bunlar borçlanıldığında sigorta başlangıcını geri çekebiliyor.
BORÇLANMA NASIL ÖDENİYOR?
Borçlanma parasını verip gün satın almak şeklinde oluyor. Bunun kaç lira olacağını da siz belirliyorsunuz. Brüt asgari ücretin yüzde 32'si ile bunun 7.5 katı arasında bir rakam belirleyebilirsiniz.
Ancak çoğunlukla asgari ücret üzerinden borçlanma yapılıyor. Buna göre 2022 yılı için 5004 lira olan brüt asgari ücrete göre günlük borçlanmanın en alt sınırı 53 lira 40 kuruş olurken aylık borçlanma ise 1.601 liradan başlıyor.
