Harcamanın temelinde elbette ihtiyaçlar var. Ancak yapılan araştırmalar işin ‘psikolojik’ boyutunun da ihtiyaçlar kadar etkili olduğunu ortaya koyuyor. Bir başka deyişle ihtiyaç olan bir ürünü almak için çıkılan yolda hiç hesapta olmayan harcamalar yapılabiliyor. Bunda beynin oynadığı oyunlar, yanılgılar, markaların bilinçaltı reklam çalışmaları, sevgi, güven, kimlik arayışı gibi faktörler etkili olabiliyor. Bu süreci kontrol altında tutmak yani bilinçli bir tüketici olmak için neler yapılmalı? Posta'dan Bilal Emin Turan'ın yazısı... KREDİ KARTI RAHATLIĞI Kredi kartıyla yapılan harcamanın hacmi genellikle fiziki parayla yapılan harcama hacmini aşıyor. Çünkü kredi kartı kullanımında masraf ne olursa olsun kişi maliyetleri yeteri kadar düşünmüyor. Elinde azalan bir nesne yok. Kişi, soyut ve dokunmadığı parayla ödeyip geçiyor. Bu da daha fazla harcama yapılmasına neden oluyor. Fiziki para ise ödeme yaparken iki kez düşünmeye itiyor. Tüketici elindeki banknotlar azalırken uyarılıyor. Bu nedenle hesap ekstresi geldiğinde bütçenizi yönetmekte zorlanıyorsanız, alışverişte daha çok nakit kullanmaya çalışın. Alışverişte nakit kullanımda dahi kendinizi kontrol edemiyorsanız yanınıza ihtiyacınız kadar para alın. ‘NİYE KAZANIYORUZ?’ DEYİP ALINAN ANI KARARLAR Alışveriş yaparken istediğimiz ürünleri, istediğimiz yerden ve uygun fiyattan almayı hedefleriz. Bunun için ürünün fiyatına göre belki de günler öncesinden plan ve araştırma yapmaya başlarız. Olması gereken de bu. Ancak kendimizi bazen gözümüze çarpan bir ürünü hızlıca satın alırken buluruz. Aslında beynimiz bize yeteri kadar düşündüğümüzü söyler ama birçok değişken nedeniyle illizyonun etkisinde kalmışızdır. Sonuç olarak hiç hesapta olmayan bir ürün almış oluruz. Bu duruma düşülmesine neden olan ve beynimizin bize en büyük oyunu olan soru şudur: “Dünyaya bir kere geldim, niye çalışıyorum ki? Harcamayıp da ne yapacağım?” Sakın bu hataya düşmeyin. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için ‘istek mi?’, ‘ihtiyaç mı?’ sorularını defalarca kendinize sorun. Ihtiyaç da olsa aylık bütçenizi aşmayın!