Kıdem yılı süreleri, Devlet memurlarının aylık maaş ve emeklilik haklarını etkilemektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre aylık alan memurların net maaş ve emeklilik haklarına artıran bir unsur olan kıdem yılı, ücret ve tazminat göstergesine göre veya kadro karşılığı sözleşmeye dayalı olarak ücret alan memurların aylık net maaşı azaltan (prim kesintisini artırması nedeniyle) ve emeklilik haklarını ise artıran bir unsurdur.    

Kıdem süresi ve kıdem aylığı

Memurun kazanılmış hak aylık derecesinin belirlenmesinde esas alınan hizmet süreleri (memuriyette geçen ve geçmiş sayılan hizmet süreleri), memurun kıdem süresini oluşturmaktadır.

Kıdem süresinin her tam yılı (en çok 25 yıl), kıdem aylık göstergesi (20) ve aylık katsayısıyla çarpıldığında, memurun brüt kıdem aylığı tutarına ulaşılmaktadır.

Öte yandan, kıdem aylığının miktarı, kamu çalışanlarının unvanlarına göre değişmemekte ve aynı kıdem yılındaki her memur için aynı miktarda olmaktadır. Kıdem aylığının miktarı, ilgili memurun kıdem yılındaki ve aylık katsayısındaki artışa bağlı olarak artmaktadır. 

Ayrıca, kıdem aylığı her memur için hesaplanmakla birlikte aylık maaş hesabında aynı şekilde kullanılmamaktadır.

Aylık net maaşı artıran kıdem aylık

Aylıklarını; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu ve 3466 sayılı Uzman Jandarma Kanunu hükümlerine göre alan kamu personelinin maaş hesabı yapılırken, hesaplamaya kıdem aylığı da dahil edilmekte ve bu aylık nedeniyle ilgili personelin net maaşı artmaktadır.

Hesaplanan kıdem aylığı tutarından emekli keseneği (SGK kesintisi) ile gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan tutar, memurun net maaşına yansımaktadır.

Aylık net maaşı azaltan kıdem aylık

Aylıklarını, ücret ve tazminat göstergesine göre veya kadro karşılığı sözleşmeye ya da idari sözleşmeye dayalı olarak alan memurların maaş hesabı yapılırken, kıdem aylıkları da hesaplanmakta, ancak hesaplanan tutar brüt aylıklarına dahil edilmemektedir.

Hesaplanan kıdem aylığı tutarından sadece emekli keseneği (sosyal güvenlik primi) kesintisi yapıldığından, memurun net maaşının azalmasına neden olmaktadır.

25 yıl sınırlamasının kalkması memura ne sağlar?

Aylık ücret ve emeklilik haklarına ilişkin hesaplamalar yapılırken, en çok 25 kıdem yılı esas alınmakta ve bu süreden daha fazla olan süreler ise kıdem yılı uygulaması bakımından hiçbir anlam ifade etmemektedir.

Devlet memuriyetinde geçen ve geçmiş sayılan hizmet süreleri (kıdem süresi) ne kadar olursa olsun;

-Aylık maaş hesabında, kıdem aylığı en çok 25 yıla göre hesaplanmaktadır.

-Emekli keseneği (SGK) primleri en çok 25 kıdem yılına göre kesilmektedir.

-Emekli aylığı ve emekli ikramiyesi hesaplanırken, en çok 25 kıdem yılına göre işlem yapılmaktadır.

Ancak, 25 yıldan daha fazla kıdem süresine sahip olan memurlar, uygulanan 25 yıl sınırlaması nedeniyle, aylık maaş ve emeklilik hakları bakımından kayıplar yaşayabilmektedirler.

Kıdem yılına ilişkin 25 yıl sınırlamasının kalkmasının memurları nasıl etkileyeceği konusunda bilgi olması amacıyla, 25 yıldan sonraki her “1” yıllık kıdem süresinin memura etkisi konusunda hazırladığımız tabloya aşağıda yer verilmiştir. Hesaplamada, filli hizmet yılı ile ikramiye yılı sabit tutulmuştur.

İlgili Memur

D/K

25 yıl sınırı nedeniyle değerlendirilmeyen her 1 kıdem yılının etkisi*

Aylık Net Maaşa etkisi

Emekli Aylığına etkisi

Emekli İkramiyesine etkisi

Personel kanunlarına göre aylık alan

(15 Ekim 2008 tarihinden önce işe girmiş)

1/4

1,96 TL

2,59 TL

110,77 TL

Ücret ve tazminat göstergesine göre aylık alan

(15 Ekim 2008 tarihinden önce işe girmiş)

1/4

(- 0,38 TL)

2,59 TL

110,77 TL

Personel kanunlarına göre aylık alan

(14 Ekim 2008 tarihinden sonra işe girmiş)

1/4

2,00 TL

Ücret ve tazminat göstergesine göre aylık alan

(14 Ekim 2008 tarihinden sonra işe girmiş)

1/4

(- 0,33 TL)

*2019 yılının ikinci yarısı için geçerli olan katsayılara göre yapılan hesaplamada Gelir Vergisi oranı %15 uygulanmıştır.

Tabloda yer alan bilgilere göre; kıdem yılı bakımından mevcut olan 25 yıl sınırlamasının kaldırılmasının, aylık maaş ve emeklilik haklarına etkisinin fazla olmayacağını, ancak Devlet memurlarının 25 yıldan fazla olan kıdem yıllarının kıymetlendirilmesine de imkan sunacağını değerlendirmekteyiz.