Salgınla mücadele döneminde iş yoğunluğunun arttığı dönemde "geçici iş ilişkisi" hem işgücü ihtiyacını karşıladı hem de maliyetleri düşürdü. Geçici iş ilişkisi uygulaması hastalık, doğum, askerlik gibi nedenlerle boşalan pozisyonların dolmasına katkı sunuyor. Özel istihdam büroları aracığıyla gerçekleştirilen geçici iş ilişkisi işgücü piyasasına uyumu kolaylaştırırken, hem işe giriş hem de deneyim imkanı sunuyor. Mevsimlik tarım işleri ve ev hizmetlerinde süre sınırı olmadan geçici işçi çalıştırılabiliyor. İş hacminin artması durumunda en fazla 4 ay geçici iş ilişkisi kurulabiliyor.
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren geçici iş ilişkisinde işçi ve işverenin hakları başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Geçici iş ilişkisi nedir?
Özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesinde, aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulan iş ilişkisine "geçici iş ilişkisi" deniyor.
İşçi özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi kapsamında ne kadar süreyle görevlendirilebilir?
İşletmenin günlük iş sayılmayan, aralıklı gördürülen, üretimi etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması durumunda 4 ay süresince geçici iş ilişkisi oluşturulabilir.
Geçici işçi çalıştıran işverenin yükümlülükleri neler?
İşveren işyerinde bir ayın üzerinde çalışan geçici işçilerin ücretlerinin ödenip ödenmediğini çalıştığı süre boyunca her ay kontrol etmekle yükümlü bulunuyor. Geçici işçiler, çalıştıkları dönemlerde, işyerindeki sosyal hizmetlerden eşit muamele ilkesince yararlandırılır. Bu işçilerin aynı işveren tarafından aynı iş için doğrudan istihdamı halinde sağlanacak koşulların altında olamaz.
Geçici iş ilişkisinde işçinin yükümlülükleri neler?
İşçilerin, işveren tarafından verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine katılma yükümlülüğü bulunuyor. Ayrıca, kusurları ile neden oldukları zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı da sorumludurlar.
Hangi işlerde geçici iş ilişkisi gerçekleşmez?
Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde 8 ay süresince, kamu kurumlarında ve yer altında maden çıkarılan işyerlerinde, grev ve lokavtın uygulanması sırasında geçici iş ilişkisi kurulamaz.
İşçinin iş sözleşmesini derhal feshetmesini gerektirecek sağlık sebepleri nelerdir?
İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşamı için tehlikeli olursa iş sözleşmesi feshedilebilir
Geçici iş ilişkisi nasıl kurulur, hangi halde bu ilişki geçersiz sayılır?
Mevsimlik tarım işleri, ev hizmetleri; işletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işlerde, dönemsellik arz eden iş artışları halinde de geçici işçi çalıştırılabilir.
Grev ve lokavtın uygulanması sırasında geçici işçi çalıştıran işveren işçi çalıştırabilir mi?
Geçici işçi çalıştıran işveren, grev ve lokavtın uygulanması sırasında, geçici iş ilişkisiyle işçi çalıştıramaz.
Geçici işçinin sorumlulukları nelerdir?
Geçici işçi çalıştıran işverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca verdiği eğitimlere katılmakla yükümlüdür. İşyerine ve işe ilişkin olmak kaydıyla, kendi kusuruyla neden olduğu zarardan, geçici işçi çalıştıran işverene karşı sorumludur.
Geçici iş ilişkisi ve alt işverenlik arasındaki fark nedir?
Geçici iş ilişkisinde işveren asıl iş yardımcı iş ayrımı olmaksızın geçici işçi desteği alabilir. Alt işverenlik modelinde ise, İşverenin alt işverene yaptırabileceği işler bellidir ve bunun dışına çıkılamaz.
Hangi özel istihdam bürolarıyla geçici iş ilişkisi nasıl kurulabilir?
İŞKUR'dan "Geçici İş İlişkisi Yetki Belgesi" sahibi lisanslı bürolarla kurulabilir. Yetki belgesi alabilmesi için izin başvuru tarihinden önceki iki yıl kesintisiz faaliyet göstermeesi gerekir.
Geçici iş ilişkisinin işverene yararları nelerdir?
Belirli bir süre için gerekli olan iş gücü ihtiyacını, tam zamanlı istihdama gerek kalmadan esnek olarak çözebilir. İşletmeler ekonomideki ve işgücü arzındaki her türlü değişime kolaylıkla uyum sağlar.
Hangi durumlarda geçici iş ilişkisi kurulamaz?
İşyerlerinde grev ve lokavtın uygulanması esnasında geçici iş ilişkisi kurulamaz. İşveren, belirtilen sürenin bitmesinin üzerinden altı ay geçmedikçe, aynı iş için yeniden geçici işçi çalıştıramaz. İş sözleşmesi feshedilen işçisini fesih tarihinden itibaren altı ay geçmeden geçici iş ilişkisi kapsamında çalıştıramaz.
İşverenin geçici iş ilişkisinde sorumlulukları neler?
İşyerindeki açık iş pozisyonlarını geçici işçisine bildirmesi gerekiyor. Geçici işçinin iş kazası ve meslek hastalığı halleri özel istihdam bürolarıyla paylaşılmalı. Geçici işçilerin çalışma süresince, işyerindeki diğer işçilerle aynı sosyal hizmetlerden eşit olarak faydalanması sağlanmalı. Özel istihdam bürosunun işçilerin ücretlerini ödememesi durumunda, bu tutarı büronun alacağından mahsup eder.
HAZAL ATEŞ
