Pandemi sebebiyle bozulan tedarik zinciri ve enerji fiyatlarında yaşanan artış, bütün dünyada emtia ve gıda fiyatlarını uçurdu. Yaşanan gelişmelerden Türkiye de nasibini alıyor. Çiftçinin girdi maliyeti yükseldi, üretimi doğrudan olarak etkileyen gübre, enerji ve yem fiyatları geçen yıla göre iki katına çıktı. Hal böyle olunca sebze-meyve ve gıda fiyatlarında zamlar kaçınılmaz oldu. Konservelik domatesin kilosu geçen yıl 1,5-2 liradan satılırken, bu yıl 4 liraya yükseldi. Aynı şekilde reçel için tercih edilen meyveler de geçen yıla göre en az yüzde 50 pahalı seyretti. Çilek, kayısı ve şeftalide kilo fiyatı ortalama 10 TL'nin altına düşmedi. Bir diğer kalem olan turşuluk sebzelerde de tablo farklı olmadı. Pahalılık, talebi düşürdü. Türk toplumda geleneksel hale gelen kışlık konserveye olan ilgi azaldı. Pazarcı esnafı konserve yapımı için kullanılan turşu ürünleri, reçel ve domatese talebin bu yıl hissedilir şekilde düştüğünü belirtti. Vatandaşların bu kış ihtiyaçları kadar, mevsimlik ürün tüketimine yönelmesi bekleniyor. KAPAK SATIŞLARI DÜŞTÜ Konserve yapımı için kullanılan kavanoz kapaklarına da ilgi azaldı. Ağırlıklı olarak Eminönü ve Sirkeci'de satışı yapılan konserve kapakları esnafın elinde kaldı. Esnaf, geçen yıl yok sattıkları kavanoz kapağına bu yıl vatandaşın dönüp bakmadığını belirterek "O zaman 'talep var' diye herkes kavanoz kapağı işine girmişti. Konservelik gıda fiyatlarının bu kadar artacağını tahmin etmediler. Geçen yıl 3 TL-3,5 TL'ye karaborsada olan kapakları, bu yıl 2,5 TL'den satamıyoruz. Piyasada ürün de fazlasıyla var, alan yok. İnsanlar konservelik gıda fiyatlarının düşeceğini sanıyorlar ve bekliyorlar. Ancak bu ürünlerin bir zamanı var ve o zaman da geçiyor" şeklinde görüş belirtiyor. EV YAPIMI YİNE DE UCUZ Turşu yapmanın maliyeti de ikiye katladı. Kornişon, lahana, acur gibi turşuluk ürünler geçen yıla göre "hissedilir" arttı. Geçen yıl 1 kilogram karışık turşunun evde yapım maliyeti 4 lirayı bulurken bu yıl yüzde 80 arttı. Konserveye tuz, limon, sirke de eklenince bir kilogram turşunun evde yapım maliyeti 7 lirayı gördü. Buna rağmen ev yapımı turşu, markette satılan paketli ürünlerin altında kalıyor. Markette ortalama bir karışık turşunun fiyatı 14 lira civarında satılıyor. İHRACATA DA YANSIDI Hal esnafı sebze fiyatlarında artışın ihracata da bağlı olduğunu belirterek "Zaten maliyetler yüksek. Bir de yanına ihracat eklendi. Rusya, Romanya ve Ukrayna'ya, Antalya'dan büyük ihracat yapılıyor. Piyasada ürün azalınca da fiyatlar yükseliyor. Kurun yüksek olması sebebiyle Türk domatesinin döviz bazlı fiyatı ihracatçı için cazip hale geldi. Ekonomiye ihracatın bir katkısı var ama yine ihracat sebebiyle vatandaş pahalı ürün yemek zorunda kalıyor. Limitli ihracat şart" diyor. EN İYİ SATIŞ AKŞAM Gıda fiyatlarında yaşanan artıştan dolayı vatandaş da alışverişini daha fazla pazara kaydırdı. Pazarda satılan sebze ve meyve, markete göre yüzde 30-40 daha uygun... Vatandaşlar, pazarda daha taze ürün bulabildiklerini de söylüyor. Domatesin kilosu pazarda 5-8 liradan satılırken markette 14 liraya kadar çıkıyor. Sivri biberin kilosu markette 9,9 TL iken pazarda 6 liraya satılıyor. Patlıcanın kilosu markette 8,9 liradan satılırken pazarda 6 liradan sunuluyor. Pazarcı esnafı, sebzede pazarın hep daha ucuz olduğunu belirterek en fazla satışın akşam saatlerinde yapıldığını belirtiyor. "Vatandaş ucuz almak için geç geliyor" diyorlar... KAAN ZENGİNLİ