Anayasa değişikliği teklifine ilişkin merak edilenler

Anayasa neden değiştirilmek isteniyor? Mecliste grubu bulunan bütün siyasi partiler, uzun zamandır, halktan gelen yoğun talep nedeniyle 1982 darbe Anayasası'nın değişmesini istiyor. Bütün partilerin seçim bidirgelerinde bu anayasanın değiştirileceği vaadediliyor. Mevcut anayasa en fazla vesayet, yürütmedeki çift başlılık, kuvvetler ayrılığını gerektiği şekilde koruyamama gibi konularda eleştiriliyor. Ayrıca bu anayasa değişiklik teklifi ile en çok sorgulanan iktidar şekli olan koalisyon hükümeti tarihe karışıyor.

Bu teklif ile rejim mi değiştirilecek? Teklif rejimi değiştirmiyor. Yalnızca Hükümet modelini değiştiriyor.

Hükümet modeli neden değiştirilmek isteniyor? En önemli nedenlerden biri yürütmenin yasama üzerindeki baskısını ortadan kaldırmak.Yeni sistemde yürütme tamamen Meclisin dışında olacağı için demokrasinin gereği olan kuvvetler ayrılğı pekiştirilecek. Millet yasamayı da yürütmeyi de doğrudan kendisi belirleyecek. Bunun, ülkede bütünlüğün sağlanmasında mevcut sistemden daha etkili olacağı öngörülüyor.

Cumhurbaşkanlığı sisteminden bütün yetkiler tek elde mi toplanacak,diktatörlük mü gelecek? Bütün yetkiler tek elde toplanacak.Diktatörlük gelmeyecek.Aksine Cumhurbaşkanının sorumsuzluğu ortadan kaldırılacak, daha kolay denetlenebilecek ve Meclis gerekli gördüğünde Cumhurbaşkanı ile ilgili şoruşturma başlatabilecek.En önemlisi de Cumhurbaşkanına yargı yolu açılabilecek. Mevcut sistemde Cumhurbaşkanı vatana ihanet suçu haricinde yargılanamıyor. Yeni sistemde her konuda Cumhurbaşkanı hesap verme durumunda olacak.

Cumhurbaşkanı istediği zaman Meclisi fesh edebilecek mi? Yeni sistemde Cumhurbaşkanının Meclisi istediği zaman feshetmek gibi keyfi uygulaması söz konusu olamayacak. Kaldı ki Cumhurbaşkanının, Meclisi feshi, yeni seçimlerin yenilenmesine kararı vermesi, kendi görevinin de sona ermesi anlamına geliyor.

Yeni sistemde, seçilen Cumhurbaşkanı isdediği kadar adaya olabilecek mi? Cumhurbaşkanı seçimi, genel seçimlerle beş yılda bir ve ayn gün yapılacak. Cmuhurbaşkanı en fazla iki kez bu görevi yapabilecek.

Yasama, yürütme ve yargı bağımsızlığı yeni sistemden nasıl etkilenecek? Teklifin önce çıkan en önemli sonuçlarından birisi yasama,yürütme ve yargı organlarının birbirinden ayrılığını ve bağımsızlığını daha somut, görünür ve güçlü kılmak.