Çukurova’da başlayan yağlık ayçiçeği hasadı ve Türkiye genelinde artan ekim alanları, bu sezon ayçiçeği yağı fiyatlarında bir gevşemeye işaret ediyor. Buna göre Ege ve İç Anadolu bölgelerinde ekim alanları arttı, Marmara’da ise bu dönemde verimi artıracak yağışlar bekleniyor. Dünyada da geçen sezonun aksine ayçiçeği ekim alanlarında rekoltenin yüksek olacağı öngörülüyor. Uzmanlar, artan üretimin tüketiciye aynı oranda yansıyıp yansımayacağının önemli olduğunu ifade ediyor. Buna göre, yeni sezon ürünleri ayçiçek yağında fiyatları belli bir seviyede tutabilir ancak market fiyatlarına hızlı etkisi beklenmiyor. Yılın başında litresi 24 liraya kadar çıkan, 5 litresi ise 75 lirayı geçen ayçiçek yağı fiyatlarında marttan sonra bir gevşeme başlamıştı. Markette litre fiyatı 19 liraya kadar düşmüştü. Halihazırda ise hasat döneminde fiyat yeniden yükselişe geçti, mayıs ayı ile temmuz ayı arasında 5-6 lirayı aşan fiyat farkları oluştu. Raf fiyatlarını, iki aylık dönemde büyük ve orta ölçekli olmak üzere üç farklı marketten çektiğimiz fiyat etiketi fotoğraflarıyla karşılaştırdık. AMBALAJ BÜYÜDÜKÇE Mayıs ayında marketlerde fiyatı en uygun olan markanın yağının litre fiyatı 18.90/19.95 lira iken, bu hafta ise aynı ürün 25.95 liraya satılıyor. Bir başka raf fiyatı ise daha şaşırtıcı. Nisan ayının son haftasında 2 litresi 34.90 lira olan markanın son iki haftadır raf fiyatı markete göre 43 lira ile 45.95 liraya satılıyor. 2 litrelik ambalajlarda sadece 2 ay arasında 10 lirayı aşan fiyat artışı görülüyor. 5 litrelik ambalajlarda da fiyat artışı oldukça yüksek. Bir markanın nisan sonunda 5 litre fiyatı 74.90 lira iken, son iki haftadır fiyat 83.95 lira olmuş. Türkiye İstatistik Kurumu’nun haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi’nde yer alan ürünlere göre, ayçiçek yağının fiyatının 18.92 lira seviyesinde hesaplandığı görülüyor. Ocak ayında ise fiyat 16.51 lira olarak alınmış. 1 AY DAHA VAR Yeni hasat başladı ancak asıl büyük üretici olan başta Trakya bölgesi olmak üzere ayçiçek hasadı bir ayı aşkın süre boyunca devam edecek. Bu dönemde fiyatların bir aylık sürede daha yüksek seyrine devam edeceği öngörülüyor. Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, dünyada artan ekili alanlar ile ayçiçek üretiminin bu sezon yükseleceğini söyledi. Türkiye’de de benzer bir durum öngörüldüğünü anlatan Yıldırım, devam eden hasatlara bakıldığında verimde bir artış söz konusu olacağını ifade etti. Yıldırım, “Dünyada gıda açısından çok zor bir yıl daha geçiyor. Ekili alanların artmasıyla fiyatların bir miktar gevşemesi beklenebilir. Ancak asıl olan üretim artışının, çiftçilerin emeğinin hem kendilerine, hem de tüketiciye yansımasıdır. Fiyatların nasıl bir seyir izleyeceğini göreceğiz” dedi. YIL İÇİNDE MÜDAHALE EDİLDİ Dünyada gıda fiyatlarındaki artış, koronavirüs pandemisiyle birlikte en yüksek seviyelerine ulaştı. Bu duruma özellikle 2020’de ülkeler arasında taşımacılık sıkıntıları da eklenirken, ülkelerin stok tutma eğilimi de fiyatları artırdı. Mevcut dönemde de benzer sıkıntılar sürüyor. Yurt içinde ise üreticilerin girdi maliyetleri oldukça yüksek seviyelere ulaştı. Diğer yandan ev içi tüketim arttı. Türkiye’nin yurt dışından yaptığı tohum ve yağ olarak ithalatta gümrük vergileri ihtiyaç duyuldukça düşürüldü, sıfırlandı. Tarihinde ilk kez Toprak Mahsulleri Ofisi’ne sıfır gümrükle ayçiçeği yağı ithalatı için yetki verildi. Döviz kurları nedeniyle ise ithalat da bu dönemde pahalıya geldi. YARI YARIYA Tarım ve Orman Bakanlığı raporuna göre, Türkiye’de ayçiçeği yağı tüketimi yıllık yaklaşık olarak 900 bin ton. Ancak ülke mahsulünden elde edilen ayçiçeği yağı ise yıllık yaklaşık olarak 400-450 bin ton oluyor. Ortaya çıkan bu açık ithalat ile karşılanmaya çalışılıyor. Bu nedenle Türkiye dünyada en büyük ithalatçı ülke konumunda bulunuyor. 2020/21 pazarlama yılında ayçiçeği tarımı dünyada en fazla Rusya, Ukrayna, AB, Arjantin ve Çin’de yapıldı. Yeni sezonda dünyada ayçiçeği üretiminde yüzde 10 oranında bir artış bekleniyor. KAYNAK: MİLLİYET