İşledikleri suçlar sebebiyle haklarında hapis cezasına hükmedilenlerin bu hükümlerinin ertelendiği durumlar da olabilmektedir.
Hakkında ertelenmiş hapis cezası hükmü bulunanların bu durumlarının memuriyete girişlerine veya memuriyette kalmalarına etkisi konusunda tereddüt yaşanabilmektedir.
Hangi suç ve cezaların memuriyete engel teşkil edeceği, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda belirtilmiştir. Kanun, sayma yoluyla belirttiği suçların işlenmiş olmasını ve kasten işlenen suçlardan dolayı bir yıl veya daha fazla süreli hapis ceası alınmış olmasını memuriyete engel görmüştür.
Hapis cezasının ertelenmesi (tecili)
İşlediği bir suç sebebiyle kişi hakkında verilen hapis cezasının uygulanmasının belirli bir süre geri bırakılması ve bu süre içerisinde ilgili kişinin yeniden bir suç işlememesi durumunda suçun işlenmemiş sayılması veya cezanın çekilmiş sayılması durumuna, hapis cezasının tecil edilmesi (ertelenmesi) anlamına gelmektedir.
657 sayılı Kanun bakımından hapis cezasının ertelenmesi
657 sayılı Kanun memuriyete gireceklerde (madde 48/A/5); Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak şartının varlığını da aramaktadır.
Kanundaki bu düzenleme, 8 Şubat 2008 tarihinde yürürlüğe giren Kanun değişikliği ve Anayasa Mahkemesinin 2010 yılında verdiği iptal Kararı sonucunda yürürlükte bulunmaktadır.
Öte yandan, 8 Şubat 2008 tarihinde yapılan değişiklik öncesinde söz konusu madde gereği memuriyete gireceklerde; taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar dışında tecil edilmiş hükümler hariç olmak üzere, ağır hapis veyahut 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyeti kırıcı suçtan veya istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet sırlarını açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak şartının varlığı aranmaktaydı.
Yapılan değişiklik kapsamında görüldüğü üzere, daha önce hapis cezasının tecili (maddede sayılan suçlar hariç) memuriyete engel oluşturmazken, mevcut düzenlemede tecile ilişkin bir istisna getirilmemiş bulunmaktadır.
Hapis cezasının ertelenmesinin (tecilinin) memuriyete etkisi
8 Şubat 2008 tarihinden önce (bazı suçlara ilişkin durumlar hariç) işlenmiş fiillere ilişkin olarak verilen ve ertelenen hapis cezaları memuriyete engel teşkil etmezken, bu tarihten sonra işlenen ve memuriyete engel teşkil eden hapis cezası ertelense bile memuriyete engel oluşturmayı sürdürmektedir.
Mevcut düzenlemeye göre, ertelenmiş (tecil edilmiş) olsun ya da olmasın;
**Devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı işlenen suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından dolayı verilen hapis cezaları, cezanın süresi ne kadar olursa olsun, memur olmaya ve memur kalmaya engeldir.
**Kasten işlenen bir suç sebebiyle verilen ve süresi 1 yıl veya daha fazla olan hapis cezaları, memur olmaya ve memur kalmaya engeldir.
**Yukarıda sayılan suçlar dışında kalan ve kasten işlenmemiş bir suç sebebiyle verilen hapis cezaları memuriyete engel oluşturmaz.
**Yukarıda sayılan suçlar dışında kalan bir suç sebebiyle verilen ve süresi 1 yıldan az olan hapis cezaları memuriyete engel oluşturmaz.
Hükmün açıklanması geri bırakılmış olmasının memuriyete etkisi
Memur olmaya veya memur kalmaya engel nitelikteki bir suçu işleyenler hakkında, verilen hapis cezasına ilişkin olarak hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilmiş olması halinde ise, ortada bir mahkûmiyet hükmünün varlığından söz edilemeyeceğinden, söz konusu hapis cezası memuriyete engel oluşturmaz.
